Data Center چیست؟

Data Center چیست؟

نویسنده : www.academist.ir

خلاصه : تا قبل از دهه ۹۰ استفاده از اینترنت برای مردم عادی به سادگی امکان‌پذیر نبود، چرا که استفاده از امکانات اینترنت نیاز به دانش خاصی داشت. محیط خط فرمانی(Command Line) و ساختار غیر گرافیکی اینترنت سبب شده بود که کاربران عادی علاقه چندانی به استفاده از اینترنت نداشته باشند. در اوایل دهه ۹۰، پس از به وجود آمدن مفهوم وب در اینترنت (سال ۱۹۹۳ ) و پروتکل HTTP که به سادگی امکان به اشتراک گذاشتن مستندات در اینترنت را در اختیار کاربران قرار می‌داد، روز به روز بر تعداد کاربران اینترنت افزوده شد. از سوی دیگر با اضافه شدن کاربران اینترنت، حجم مستندات نیز روز به روز افزایش یافت. مسلماً خطوط سابق اینترنتی و سرورهای موجود، توانایی جوابگویی به خیل عظیم کاربران را نداشتند.

متن کامل :

تا قبل از دهه ۹۰ استفاده از اینترنت برای مردم عادی به سادگی امکان‌پذیر نبود، چرا که استفاده از امکانات اینترنت نیاز به دانش خاصی داشت. محیط خط فرمانی(Command Line) و ساختار غیر گرافیکی اینترنت سبب شده بود که کاربران عادی علاقه چندانی به استفاده از اینترنت نداشته باشند.
در اوایل دهه ۹۰، پس از به وجود آمدن مفهوم وب در اینترنت (سال ۱۹۹۳ ) و پروتکل HTTP که به سادگی امکان به اشتراک گذاشتن مستندات در اینترنت را در اختیار کاربران قرار می‌داد، روز به روز بر تعداد کاربران اینترنت افزوده شد. از سوی دیگر با اضافه شدن کاربران اینترنت، حجم مستندات نیز روز به روز افزایش یافت. مسلماً خطوط سابق اینترنتی و سرورهای موجود، توانایی جوابگویی به خیل عظیم کاربران را نداشتند.
همچنین با زیاد شدن کاربران و بالا رفتن حجم مستندات، و نیز سادگی انتشار اطلاعات در اینترنت، مفاهیم تجاری نیز وارد عرصه اینترنت شدند. شرکت‌های تجاری نیاز به سرورهایی داشتند که این امکان را به آنها بدهد که به سادگی و با سرعت بتوانند اطلاعات خود را در اختیار مشتریان و کاربران خود قرار دهند.
بالطبع این امکان وجود نداشت که هر شرکت یا سازمانی که قصد راه‌اندازی سایت‌های اینترنتی را دارد، خود راساً اقدام به راه‌اندازی سرور خود کند، چرا که با وجود کاربران زیاد این سایت‌ها و حجم بالای ترافیک، نیاز به اتصال‌هایی با سرعت‌های بسیار بالا وجود داشت که مسلما حتی در صورتی که این امکان از لحاظ عملی وجود داشته باشد، هزینه بالایی را می‌طلبید.
راه‌حلی که برای این مشکل به نظر رسید، راه‌اندازی مراکز خاصی تحت عنوان Data Center یا مراکز داده‌ای بود. Data Center ها با در اختیار داشتن اتصالات پرسرعته‌ای به اینترنت، و همچنین در اختیار داشتن سرورهای قوی و متعدد، امکان راه‌اندازی سرورهای وب را برای عموم مردم ممکن ساختند.
شرکت‌های تجاری و مردم می‌توانستند با اجاره کردن فضای محدودی در این سرورها، سایت‌های وب خود را معرض دید عموم قرار دهند. برخی شرکت‌های بزرگ نیز با توجه به نیاز خود، اقدام به اجاره کردن یک سرور در مرکز داده‌ای می‌کردند و آن را از راه دور با ابزارهای خاص کنترل می‌کردند.
اکنون با توجه به رشد سریع اینترنت، روز به روز به تعداد Data Center ها اضافه می‌شود به طوری که در حال حاضر در اکثر کشورهای پیشرفته این مراکز وجود دارند. تمرکز این مراکز بخصوص در کشور امریکا بسیار زیاد است. دلیل آن ارزان بودن نرخ اتصال به اینترنت و همچنین در دسترس بودن سرعت‌های بالا می‌باشد.
برخی از این Data Center از طریق خطوط مختلف فیبرنوری، پهنای باندی بیش از ۴Gbps را در اختیار دارند و تعداد سرورهای این Data Center معمولا بیش از ۱۰۰۰ است که بر اساس مشخصات به متقاضیان اجاره داده می‌شود.
پارامترهای زیادی در قیمت اجاره ماهانه یک سرور تاثیرگذار است که می‌توان به سرعت CPU، مقدار حافظه RAM و اندازه Hard Disk ، حداکثر ترافیکی که ماهانه در اختیار هر سرور قرار می‌گیرد، سیستم عامل سرور و همچنین سابقه مرکز داده‌ای بستگی دارد.

مشخصات یک Data Center
Data Centerهای متفاوتی در نقاط دنیا وجود دارد که با توجه به نیاز و همچنین شرایط منطقه‌ای طراحی و ساخته شده‌اند. استاندارد خاصی برای یک Data Center وجود ندارد اما در اینجا سعی شده است به برخی از مشخصات عمومی یک مرکز داده‌ای اشاره شود. در اختیار داشتن اتصالات مختلف به اینترنت از طریق ISP و ICPهای مختلف: به طور معمول یک Data Center برای اتصال به اینترنت از چندین اتصال مختلف استفاده می‌کند تا در صورتی که هر یک از اتصالات به دلیلی از کار افتادند، در سرویس‌دهی مرکز وقفه‌ای پیش نیاید. برخی از Data Center معروف با بیش از ۱۲ اتصال مختلف به اینترنت متصلند.

وجود سیستم قدرت پشتیبان:
یکی از مهم‌ترین مسایل در Data Center سرویس‌دهی بدون وقفه به مشتریان می‌باشد. با توجه به امکان قطع برق به دلایل مختلف همچون حوادث غیرمترقبه یا جنگ، نیاز به سیستم برق پشتیبان ضروری است. معمولاً Data Centerهای بزرگ از UPS های مخصوصی استفاده می‌کنند که امکان سرویسدهی به بیش از ۱۰۰ کامپیوتر را دارند. علاوه بر سیستم UPS، ژنراتورهای قوی نیز در مرکز داده‌ای وجود دارد تا در صورت قطع بلندمدت برق، سرویس‌دهی بدون وقفه انجام شود.

وجود سرورهای متعدد:
هدف اصلی یک Data Center در اختیار گذاشتن سرورهای وب برای مشتریان است. سرورهای مورد استفاده با توجه به نیاز و امکانات Data Center تعیین می‌شود. تنها تفاوت مهم، نوع سرورهای مورد استفاده توسط Data Center است. در Data Center ها از دو نوع سرور استفاده می‌شود: سرورهای Rackmount و یا سرورهای Desktop. با توجه به حجم کم سرورهای Rackmount این امکان برای مرکز داده‌ای فراهم می‌شود که در فضایی کوچک، تعداد زیادی سرور قرار گیرد. اما مسیله مهم در این نوع سرورها، قیمت بالای این سرورها نسبت به سرورهای Desktop است. علاوه بر این امکان ارتقاء سرورهای Rack Mount تنها به مقدار اندک امکان‌پذیر است. با توجه به این موضوع اکثر Data Center از سرورهای Desktop استفاده می‌کنند.

مشخصات فیزیکی:
با توجه به این نکته که اکثر سرورهای وب از نوع Desktop هستند، ساختمان‌های مراکز داده‌ای اکثرا با سقف‌های بلند ساخته می‌شوند که علاوه بر تهویه هوا، امکان قرار دادن سرورهای بیشتر را می‌دهند. همچنین در تمامی Data Centerها، مسیرهایی برای گذراندن کابل‌های شبکه و همچنین کابل‌های برق وجود دارد. علاوه بر اینها، وجود سیستم تهویه قوی برای پایین نگاه داشتن دمای سرورها ضروری می‌باشد. البته مشخصاتی همچون وجود سقف کاذب، کف کاذب و همچنین سیستم اطفاء حریق در برخی موارد توصیه شده است.
مسیله مهم در Data Centerها، امکان استفاده متقاضیان از سرورهای Data Center می‌باشد که در این بخش به آن می‌پردازیم.

نحوه در اختیار گرفتن یک سرور وب:
پس از اینکه متقاضی سرور، با شرایط قراردادی که Data Center مفاد آن را تنظیم کرده موافقت کرد، یک سرور در اختیار وی گذاشته می‌شود. بسته به نوع قرارداد سرور می‌تواند تنها شامل سیستم عامل و یا نرم‌افزارهای کمکی همچون نرم‌افزارهای FTP و یا Control Panel سایت باشد. در صورتی که این نرم‌افزارها بر روی سرور نصب نشده باشد، متقاضی خود باید این نرم‌افزارها را نصب کند. متقاضی اکثرا از طریق Remote terminalها و یا نرم‌افزارهای خاصی مانند PCAnywere سرور خود را از راه دور کنترل می‌کند. پس از نصب و تنظیمات نرم‌افزاری، سرور آماده سرویسدهی می‌شود و بر حسب نیاز متقاضی استفاده می‌شود.
نکته قابل توجه، کنترل سرورها توسط متقاضی از راه دور است. با توجه به این موضوع مسیولیت کلیه مسایل و مشکلات سرور از جمله از کار افتادن سرویس‌ها و نرم‌افزارها و یا حملات هکری به عهده متقاضی می‌باشد.
البته در شرایط خاص و پرداخت مبالغ معین متقاضی می‌تواند از خدمات Data Center استفاده کند.
هرچند در شرایط بحرانی همچون حملات گسترده که منجر به از کار افتادن تمامی سرورها شود، معمولا Data Center برای سرویسدهی به تمامی سرورها به مشکل برخورد می‌کنند که در این صورت طبق اولویت‌های خود اقدام به رفع مشکل می‌کنند.
آیا امکان راه‌اندازی چنین مرکزی در ایران وجود دارد؟ این سوالی است که در بخش بعد به آن می‌پردازم.
ضرورت راه‌اندازی Data Center در ایران
شرکت‌های ایرانی از روش‌های متفاوتی برای راه‌اندازی سایت‌های خود استفاده می‌کنند. برخی از امکانات ISP های داخلی استفاده می‌کنند. این روش علیرغم این که امکان پشتیبانی مناسبی را برای مدیر سایت فراهم می‌کند، اما از سوی دیگر به دلیل پایین بودن پهنای باند ISP های ایرانی و همچنین نامتقارن بودن اتصالات (پایین‌تر بودن پهنای باند ارسال نسبت به دریافت) و همچنین بالا بودن ترافیک در برخی ساعات خاص، عملا باعث کندشدن سایت می‌شود.
روش دیگر، استفاده از امکانات شرکت‌های خارجی است که به روش‌های مختلفی انجام می‌پذیرد، این روش‌ها علاوه بر بالا بردن هزینه‌ها، مشکلات خاصی را برای سایت‌های ایرانی به وجود آورده است که از مهمترین آنها می توان به مسایل امنیتی اشاره کرد که برای مدتی بزرگترین دغدغه مدیران سایتهای ایرانی بود.
همه راه‌حل‌هایی که برای راه‌اندازی سایت‌های ایرانی مورد بررسی قرار گرفت، دارای مشکلاتی بودند. البته مشکلاتی که در فصل قبل به آنها پرداختم، تنها مربوط به کاربران ایرانی این سرویس‌ها بود ولی راه‌حل‌های قبلی هزینه‌هایی را هم به شرکت مخابرات به عنوان بزرگترین ارایه دهنده خدمات اینترنت در ایران وارد می‌کند که در بخش‌های بعد به آن اشاره می‌شود.
مزایای راه‌اندازی Data Center در ایران
پایین آمدن ترافیک Gatewayهای شرکت مخابرات:
در حال حاضر بیش از ۳۰ سرور در کشورهای غربی (اکثرا کانادا ، امریکا و انگلیس) در اجاره شرکت‌های ایرانی قرار دارد. ترافیک ماهانه هر سرور به طور متوسط ۴۰۰GB می‌باشد که در مجموع بیش از ۱۲۰۰۰GB ترافیک به gateway های شبکه Data کشور وارد می‌کند. با توجه به این که اکثر بازدیدکنندگان این سایت‌ها ایرانی هستند، در حقیقت کاربر ایرانی، برای بازدید سایت ایرانی، علاوه بر این که باعث بالا رفتن ترافیک در gatewayهای شرکت مخابرات می‌شود، خود نیز متوسط زمان بیشتری را باید منتظر بماند.
این مسیله در شکل ۱ نشان داده شده است. در یک نمونه‌گیری آماری، تعداد hop ها برای ارتباط با یکی از سرورهای ایرانی واقع در Data Center خارج از کشور، عددی در حدود ۲۶ بوده است.
نکته جالب توجه این است که طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، کلیه ISPها باید سرویس خود را از شرکت مخابرات و یا شرکت‌های مورد تایید مخابرات (ICPها ) دریافت کنند که این شرکت‌ها نیز اکثرا به نوعی به شبکه دیتا متصلند. در نتیجه عملاً تمامی ISP ها به نوعی به شبکه دیتای کشور متصل هستند.
حال اگر مرکز داده‌ای در ایران تاسیس شود، همان طور که در شکل ۲ نشان داده شده است، علاوه بر اینکه عملا هیچ ترافیکی به Gateway های دیتا وارد نمی‌شود، متوسط زمان انتظار برای مشاهده صفحات نیز بسیار کمتر خواهد بود.
نکته دیگر این که هنگام به وجود آمدن مشکلات پیش‌بینی نشده در gateway های اصلی مخابرات (مانند قطع شدن لینک Flag در خرداد ماه امسال) حداقل این امکان برای کاربران ایرانی وجود دارد که سایت‌های فارسی و ایرانی را به راحتی مشاهده کنند چرا که در این صورت عملاً نیازی به اتصال به شبکه اصلی اینترنت وجود ندارد.
با توجه به ساختار شبکه انتقال داده شرکت مخابرات و دیتا، می‌توان حداکثر تخمین ۱۰ HOP برای رسیدن کاربران ایرانی به سایت‌های ایرانی در نظر گرفت. هر چند در تست‌هایی بر روی سرورهای وب برخی ISPها که از خدمات شرکت مخابرات استفاده می‌کردند، به عدد ۸ Hop در هر اتصال به دست آمد که در مقایسه با سرورهای ایرانی واقع در خارج از کشور عدد قابل قبولی است.

استفاده بهینه از امکانات موجود:
شرکت مخابرات ایران سرمایه‌گذاری عظیمی در بخش دیتا و اینترنت انجام داده است. خطوط فیبر نوری که در سراسر تهران و ایران نصب شده است، پهنای باند بالایی را در اختیار گذاشته است.
در تهران، یک حلقه با پهنای باند بیش از ۶۲۲Mb بین ۸ مرکز اصلی مخابراتی وجود دارد که عملاً با چنین پهنای باندی می‌توان یک مرکز داده‌ای با استانداردهای جهانی را پیاده‌سازی کرد. تنها کافی است که Data Center مورد نظر به یکی از مراکز اصلی این حلقه متصل شود، که در نتیجه با هزینه پایینی می‌توان از امکانات موجود استفاده کرد.

هزینه پایین‌تر:
بیش از ۵۰% هزینه یک سرور اجاره‌ای در مرکز داده‌ای در خارج از کشور، مربوط به هزینه پرسنل آن مرکز و همچنین اجاره نرم‌افزارهای نصب شده بر روی سرور می‌شود. با توجه به پایین بودن دستمزد متخصصان ایرانی نسبت به همتاهای غربی، طبیعتاً هزینه سرور در ایران بسیار پایین‌تر از معادل خارجی خواهد شد.

امنیت بیشتر برای سرورها:
مطمینا زمانی که سرورهای ایرانی در خاک ایران وجود داشته باشند، می‌توان از اطلاعات آنها به نحو شایسته‌تری محافظت کرد.
علاوه بر حفاظت اطلاعات عمومی، اطلاعات مخصوص به سرورهای شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی، نیاز به حفاظت ویژه‌ای دارند و در صورتیکه این سرورها در یک مرکز داده‌ای در ایران باشند، قطعاً حفاظت بیشتر نیز از آنها امکان‌پذیر خواهد بود.
در زمان بحران‌های عمومی مانند حملات هکری و یا مشکلات مشابه، مدیران یک مرکز داده‌ای ایرانی مسلماً می‌توانند سریع‌تر از مسیولین یک مرکز داده‌ای خارجی برای رفع مشکل اقدام نمایند.
مزایای در اختیار داشتن Data Center در آینده
پس از اجرای کامل پروژه FLAG، ایران از طریق BackBoneهای پرقدرت به پهنای باند ۱۰Gbps متصل خواهد شد. در این صورت پهنای باندی که در اختیار ایران قرار می‌گیرد، تفاوت چندانی با کشورهای پیشرفته اروپایی و امریکایی نخواهد داشت. علاوه بر این و با توجه به موقعیت فیزیکی ایران در منطقه و عنایت به این نکته که اکثر کشورهای منطقه به وسیله فیبرهای نوری قصد برقراری ارتباط با ایران را دارند، عملاً ایران در آینده به چهارراه ارتباطی خاورمیانه، کشورهای تازه استقلال یافته، پاکستان و افغانستان تبدیل خواهد شد.
در صورتی اجرای موفق پروژه راه‌اندازی Data Center در ایران، کشورمان به عنوان اولین کشوری که در خاورمیانه دارای مرکز داده‌ای است شناخته می‌شود. با توجه به استقبال گسترده از اینترنت در خاورمیانه و به خصوص کشورهای عربی و بازار رو به رشد آن، و همچنین کمبود متخصص در این کشورها و نیاز روزافزون شرکت‌های دولتی و خصوصی این کشورها به در اختیار داشتن سرورهای وب و سایت‌های اینترنتی، ایران می‌تواند با هزینه پایین سرورهای خود، مشتریان بسیاری را در منطقه به خود جلب کند. در مرحله بعدی و با توجه به جهانی بودن شبکه Flag، حتی می‌توان بازار سرورهای وب کشورهای اروپایی و امریکایی را با هزینه پایینی که سرورهای ایرانی خواهند داشت، به دست آورد. این امرعلاوه بر ایجاد اشتغال و ارزآوری، باعث بالا رفتن سطح دانش فنی و عملی ایران در زمینه سرورهای وب خواهد شد.
پیش از پایان نوشته، ذکر این نکته را ضروری می‌دانم که مهم‌ترین قدم برای اجرای این طرح، مجاب کردن شرکت مخابرات ایران برای در اختیار گذاشتن خطوط فیبر نوری به Data Center است. این نکته برای شرکت مخابرات ایران باید کاملا مشخص شود که Data Center نه تنها از امکانات مخابرات برای اتصال به اینترنت استفاده نمی‌کنند، بلکه وجود آن باعث پایین آمدن ترافیک Gatewayهای اتصالی دیتا به اینترنت خواهد شد که در نتیجه منجر به کاهش هزینه‌های این شرکت در بلندمدت می‌گردد.
مطالبی که به عنوان مزایای راه‌اندازی Data Center در ایران مطرح شد، تنها گوشه‌ای از مزایای این طرح بود که با تحقیقات اندک نگارنده حاصل شده است. همچنین در انتها، این نکته را قابل ذکر می‌دانم که با توجه به هزینه بالای این طرح برای راه‌اندازی و همچنین زیربنایی بودن آن، بدون کمک دولت و بانک‌ها و به خصوص مسیولین محترم پروژه ملی تکفا، امکان راه‌اندازی اصولی این مرکز وجود نخواهد داشت. امیدوارم با توجه به اهمیت این طرح، و نیز عزم دولت برای گسترش فناوری اطلاعات در کشور، مسیولین محترم در راه‌اندازی این پروژه حضوری فعال داشته باشند، چرا که این طرح باعث کم شدن فاصله کشورمان با سایر کشورهای پیشرفته در زمینه فناوری اطلاعات خواهد شد.

 

دانش کوانتوم وارد دنياي رايانه ها مي شود

دانش کوانتوم وارد دنياي رايانه ها مي شود

هفته هاي گذشته جمعي از دانشمندان دانشگاه پرادو بااعلام خبري موجب ايجاد موجي هيجان انگيز در عرصه پيشرفت هاي فني رايانه هاي کوانتومي شدند.
اين دانشمندان موفق شدند با ساخت ترکيبي جديد گامي بلند براي گسترش مفهوم رايانه هاي کوانتومي بردارند؛ کشفي که در يک مرحله مقدماتي مي تواند کاربردهاي فراواني در خصوص رمزنگاري و روشهاي جستجوي فوق سريع بانکهاي اطلاعاتي داشته باشد.
اين تيم تحقيقاتي توانستند روشي موثر را ارائه کنند که با کمک آن رشته اي از اشياي کوانتومي نظير الکترون ها به دو رشته کوچکتر شکافته شود و در اين شکافت براي چرخش يا اسپين ذراتي که داراي مثلا چرخش فوقاني بودند، ثابت باقي بمانند و بخشهايي که اسپين مخالف پيدا مي کنند جهتشان اصلاح شده و در راستاي اوليه قرار بگيرد.
اين روش در واقع نمونه اي از يک قطبي کننده يا پلارايزر کوانتومي است و با کمک آن اين اجزاي بسيار کوچک توانايي ايفاي نقش به عنوان اجزاي اصلي رايانه هاي کوانتومي را پيدا مي کنند.
اين عملکرد نوعي سوييچينگ اما در مقياس کوانتومي را امکانپذير مي سازد.يکي از دانشمندان شرکت کننده در اين طرح تحقيقاتي در اين خصوص مي گويد: براي نخستين بار ما اين امکان را به دست آورده ايم تا در شکافهاي اتمهاي آرسنيد گاليوم به جداسازي اسپيني بپردازيم و توانسته ايم الکترون هايي که در مسير اين نيمه رسانا حرکت مي کرده اند را با کمک اين حفره ها جدا کنيم.
اين شکافها خاصيت اسپيني دارند و در اين باره رفتاري مانند ذرات از خود نشان مي دهند. مساله جداسازي و دسته بندي کردن اين شکافها بر اساس جهت چرخش (اسپين) آنها تلاشي ماجراجويانه و چالشي بزرگ به حساب مي آمد.
اينک با طراحي روشي که مي تواند به طور موثر اين جداسازي حفره ها را بر مبناي اسپين آنها انجام دهد امکان ساخت ابزارهاي الکترونيکي براي کاربردي کردن اين نوع جداسازي ها را به وجود آورده است ؛ روشي که با کمک آن مي توان گامهاي بسيار مهمي را درتحقق روياي رايانه هاي کوانتومي برداشت.
رايانه هاي کوانتومي - که هنوز مراحل اوليه طراحي و مرحله تحقيقاتي خود را سپري مي کنند - يکي از ايده آل هاي صنايع رايانه اي است. با کمک اين رايانه ها تحليل و بررسي بسياري از مسائلي که تا کنون به عنوان مشکلات زمان بر و پر هزينه براي ابر رايانه ها مطرح بوده است ، امکانپذير مي شود.
يکي از کاربردهايي که نسل آينده رايانه هاي کوانتومي را از نسل فعلي متمايز خواهد کرد، توانايي فوق العاده آنها در حل مسائل مربوط به رمزنگاري و جستجو در بانکهاي اطلاعاتي بسيار وسيع است.
در اين گونه از مسائل با مواردي روبه رو هستيم که در مرحله نخست ممکن است تعداد بيشماري پاسخ ابتدايي در باره آنها وجود داشته باشد و براي حل آنها بايد ميليون ها عمل رياضي و محاسبه سريع به وسيله ابزارهاي رايانه اي انجام شود تا سرانجام گزينه نهايي و مطلوب به دست آيد و اين کار بايد در حداقل زمان ممکن اتفاق بيفتد.
در تحليل بايد پاسخهايي که به نظر نادرست مي آيند بسرعت از چرخه تحليل خارج شوند تا محدوده تحليل نهايي به حداقل کاهش يابد و اين نيازمند استفاده از الگوريتم هاي پيچيده و طولاني است که اجراي آن براي سريع ترين رايانه هاي فعال نيز بسيار زمانگير خواهد بود؛ چراکه در اين رايانه ها بايد تک تک پاسخهاي احتمالي مساله پيش از آن که به طور کامل از چرخه پاسخهاي ممکن حذف شود، مورد بررسي قرار بگيرد.
اتفاقي که در رايانه هاي (فعلا علمي - تخيلي) کوانتومي رخ خواهد داد يک روند خطي نخواهد بود، بلکه مشابه رخدادي که در يک پردازش موازي صورت مي گيرد دهها گزينه مي تواند همزمان مورد بررسي قرار گيرد و حتي مهمتر از آن روشهاي ل ه طور همزمان مورد آزمون قرار گيرد.
بايد توجه داشت اين مساله به طراحي يک سيستم سريع مربوط نيست. نبايد تصور کرد اگر اين روش به وسيله يک ابر رايانه فعلي 10ساعت طول مي کشد به وسيله رايانه کوانتومي 20دقيقه زمان مي برد. مساله مهمتر از اين ، کاهش زماني يا افزايش سرعت است.
در واقع مساله به ماهيت کوانتومي اجزا تشکيل هنده بر مي گردد و به واسطه خواص ذرات کوانتومي و استفاده از خواص آنها است که چنين پردازش هايي امکانپذير مي شود.
براي درک بهترموضوع فرض کنيد يک زوج الکترون را در اختيار داريم که يکي از آنها داراي اسپين مثلا بالا باشد و دومي با اسپين مخالف گردش مي کند.
حال اگر با کمک روشي بتوانيم بر اسپين يکي ازاين الکترون ها اثر بگذاريم و جهت چرخش آن را عوض کنيم جهت چرخش زوج آن نيز عوض مي شود؛ اما نکته مهم و جذاب در اين ميان استقلال اين اثر از فاصله است يعني اثر متقابلي که اين زوج الکتروني بر يکديگر دارند عملا رويدادي همزمان و مستقل از فاصله و زمان است.
اين تاثير متقابل که عملا پارامتر زمان را از ميان بر مي دارد اگر کنترل شده باشد مي تواند نقش سوييچي عادي را براي شما بازي کند.
فرض کنيد جهت اسپين بالا را معادل صفر و جهت اسپين پايين را معادل يک در نظر بگيريد (يا بعکس 9 در اين صورت هر زوج ذره براي شما مي تواند نشاندهنده يک بيت کوانتومي باشد و همان نقش را بازي کند، بنابراين با مجموعه اي از زوجهاي ذرات داراي خاصيت اسپين مخالف مي توانيد تمام محاسباتي را که با جريان هاي الکتريکي در يک پردازشگر رايانه اي انجام مي داديد با کمک ذرات کوانتومي به انجام برسانيد.
با اين روش و با فرض اين که روشي موثر براي به دام انداختن يکي از اعضاي اين زوج ذرات با اسپين مشخص را داشته باشيم و بتوانيم جهت آن را تغيير دهيم مي توانم حجم بالايي از داده ها را در فواصل دوردست منتقل کنيم يا از آن مهمتر اين که از آن درپردازش داده ها به طور همزمان استفاده کنيم.
بنابراين انجام محاسبات عددي عادي که به وسيله پردازشگرهاي عادي رخ مي دهد به وسيله رايانه هاي کوانتومي نيز با سرعتي فوق العاده بالاتر (در حد سرعت نور) مهيا مي شود.
اما مشکل اصلي آنجاست که بتوانيد وضعيت اسپين هريک از زوجها را پس از آن که محاسبات را انجام دادند به دست بياوريم. با وجود آن که ما وضعيت اين زوج ذرات را ابتداي محاسبات داريم ، اما زماني که دهها و صدها عمل رياضياتي ( با کمک سوييچينگ هاي متوالي) روي آنها اثر مي کند جهت چرخش بر اثر اين محاسبات به طور کامل و غير پيش بيني تغيير مي کند.
حال بايد براي تشخيص اين بايتهاي و تبديل آنها با اعداد يا نمادهاي آشنا جهت اسپين هاي نهايي را بدانيم. اين همان نقطه اي از فناوري رايانه هاي کوانتومي است که با چالش جدي مواجه است. روشي که اين گروه تحقيقاتي در هفته هاي اخير به آن دست يافته اند دو گام بزرگ در اين خصوص را برداشته است و امکان تشخيص اسپين و تزريق آن را مطرح مي کند، اما هنوز مساله درست کردن ابتدايي يک اسپين اوليه مطرح است ، ولي با وجود اين مشکل هم اکنون با ياري اين پروژه که بخشي از آن با حمايت نهادهاي دفاعي امريکا به انجام رسيده است امکان طراحي ترانزيستورهاي کوانتومي وجود دارد و مي توان آنها را ساخت.
اين به معني نزديک شدن به حل مشکلات اصلي پيش روي دانشمندان در طراحي رايانه هاي کوانتومي است.

منبع

 

چند لینک از سایت های آقای فرشید پیراهن سیاه دوست بسیار عزیزم

چند لینک از سایت های آقای فرشید پیراهن سیاه دوست بسیار عزیزم

لینکهای جدید گرید
http://www.tiziran.com/download/grid/gridComputing.htm
لینک کتاب گرید از گروه گرید دانشگاه آزاد تفرش
http://www.tiziran.com/download/grid/GridComputing.pdf
مقاله گرید
http://www.tiziran.com/pirahansiahGrid.pdf
وبلاگ حامد سلیمی پور رودسری سرپرست گروه گرید
http://xgrid.blogfa.com
وبلاگ دوست عزیزم یوسف عبدلیان باریکرسفی یکی از اعضای فعال گروه گرید
http://gridcomputing1.blogfa.com/
آموزش اوراکل 11
http://www.tiziran.com/
آموزش جاوا
http://www.learnjava.ir/
آموزش پردازش تصویر
http://www.pirahansiah.com/

 

در دست ساخت‌، نگاهي چندجانبه به روند گسترش وب 2

در دست ساخت‌، نگاهي چندجانبه به روند گسترش وب 2

 

 
ماهنامه شبکه - شماره 73

اشاره :
وب 2 به زيرساخت‌هاي نرم‌افزاري، سرورها و معماري آي‌تيِ متفاوت از آنچه كه در وب‌سايت‌هاي كنوني مورد استفاده قرار مي‌گيرد، نياز دارد. شالوده وب 2 در حال شكل‌گيري است و اين پديده مدرن براي رسيدن به زيرساختي درست، نيازمند موفقيت در شش حيطه كليدي است. جست‌وجو، عكس، موسيقي، ويديو، سرويس‌هƒاي تلفيقي وبmash-up) ها)، گروه‌ها و جوامع آنلاين، تصاوير با وضوح بالا، محتواي اصلي پديده جديد وب 2 هستند، ولي وب نسل بعدي و نوپا چيزي فراتر از محتواست؛ وب 2 انبوهي است از تجارب لذت‌بخش در پنجره مرورگرتان. اما اين وب‌سايت‌هاي تعاملي چگونه ساخته خواهند شد؟ چه مدل تجاري‌اي در وراي آن‌ها خانه كرده است؟ رهبران تجارت و فناوري، از جمله جف بزوس، از آمازون، ري اوزي و دبرا كراپاتي از مايكروسافت، اريك اشميت از گوگل، مارك بنيوف ازSalesforce.com و نيكلاس زنستروم ازSkype چندي پيش اين موضوع را در كنفرانس وب 2 كه در سن‌فرانسيسكو برگزار شده بود، مورد بررسي قرار دادند. وب 2 به زيرساخت‌هاي نرم‌افزاري، سرورها و معماري آي‌تي متفاوت از آنچه كه در وب سايت‌هاي كنوني مورد استفاده قرار مي‌گيرد، نياز دارد. آنچه در ادامه آمده است، بحث در شش حوزه مختلف شامل، گستره وب 2، مديريت محتوا، امنيت، روش‌هاي توسعه، تجارب كاربران و جامعه يا انجمن‌هاي وب 2 است.

گستره وب 2

هم‌اكنون، تنها تعداد كمي از وب سايت‌ها، بالاي چند ميليون يا چند ده ميليون بازديدكننده دارند. براي مثال، بنا به  گفته comScore Networks، شركت پژوهشي فعال در زمينه  اينترنت، يكي از سايت‌هاي بزرگ اشتراك فايل‌هاي ويديويي در ماه سپتامبر سال گذشته (2006)، بيست ميليون و هشتصد هزار بازديدكننده داشت. حال آن‌كه تعداد بازديدكنندگان اين وب‌سايت در زمان مشابه سال قبل از آن، يكصد و چهارده هزارنفر بود.

در بيشتر سايت‌ها، زيرساخت‌هاي شبكه و آي‌تي چندان مورد توجه قرار نمي‌گيرد. درست است كه بدون وجود منابع آي‌تي، تجارتي هم در كار نخواهد بود، ولي اين تازه نقطه شروع براي شركت‌هاي فعال در وب 2 است، نه وجه تمايز آن از وب فعلي.

به‌رغم فناوري پيشرفته‌اي كه گوگل در سرويس Google Video خود به كار برده بود، كاربران از سايت پرطرفدارِ نامبرده بيشتر استقبال كردند و همين امر گوگل را برآن داشت تا به فكر خريد اين شركت بيفتد. زيرساخت‌ها اصلي‌ترين نيازهاي يك وب سايت هستند، ولي براي موفقيت، يك چيز ديگر هم بايد وجود داشته باشد: ايده‌هاي نو و خلاقيت.

بدون وجود ديتاسنترها، شركت‌هاي نوپا به راحتي قافيه را خواهند باخت. سايت آمازون بخشي از تجهيزات زيرساخت خود را در اختيار شركت‌هاي نوپايي قرار مي‌دهد كه از توان كافي براي پردازش‌هاي آنلاين برخوردار نيستند.

با اين همه Adam Selipsky، معاون بخش مديريت محصولات و توسعه روابط سرويس‌هاي وب آمازون بر اين باور است كه به رغم آن‌كه چنين تجهيزات زيربنايي - سرورها، سيستم‌عامل‌ها، نرم‌افزارهاي پايگاه داده، اتصالات شبكه - تا اين حد تعيين‌كننده هستند، مشتريان و كاربران، باز هم چيز جديدي تجربه نخواهند كرد و اين روند تنها موجب از دست رفتن زمان و هزينه مي‌شود: «شركت‌ها حدود هفتاد در صد منابع خود را صرف ساخت و نگهداري زيرساخت‌هاي آي‌تي مي‌كنند.»

از سوي ديگر، همزمان با گسترش اوليه وب، مسئله حائز اهميت براي شركت‌ها، خريد سرورهاي چند ميليون دلاري و گسترش هرچه بيشتر آن‌ها بود، ولي امروزه شركت‌هاي وب 2 ديگر درگير موضوعي چون رايانش نيستند.

Don MacAskill، سرپرست اجرايي و مؤسس SmugMug (سايت اشتراك تصاوير)، مي‌گويد: «مطمئناً ديتاسنترهاي سطح پايين نمي‌توانند به عنوان زيربناي تجارت ما مورد استفاده قرار بگيرند.» SmugMug از تجهيزات ذخيره‌كننده S3 آمازون استفاده مي‌كند.

اين تجهيزات، آرايه‌اي از دستگاه‌هاي ذخيره داده‌ها هستند كه براي كارايي هرچه بيشترشان، توسط يك نرم‌افزار مديريت ذخيره داده به هم متصل شده‌اند.

وي با اشاره به دسترسي به چنين تجهيزاتي مي‌افزايد: «اين براي ما تقريباً ساده است. چون آمازون به ما كه در تجارتمان توليد و توزيع مكرر فايل‌ها (replicating) بين ديتاسنترها و رسانه‌هاي ذخيره‌سازي اهميت دارد، كمك زيادي مي‌كند.» SmugMug تنها با هيجده كارمند، صدوهشتاد هزار مشتري و يكصد و پانزده ميليون عكس را در سايت خود ثبت كرده است.

MacAskill مي‌گويد: «كمك‌هاي آمازون، واسط وب كاربر و سرويس‌دهي به مشتريانمان را شامل مي‌شود.»

شکل 1- اين تصاوير زيبا که در سايت SmugMug ثبت شده‌اند، در واقع روي رسانه‌هاي ذخيره‌سازي آمازون ذخيره شده‌اند.

به عقيده Askill، شايد افزايش تعداد مشتريان از ارتقاي سرورها سخت‌تر باشد. مقر SmugMug، در دره سيليكون و نزديك يكي از سايت‌هاي بزرگ اشتراك ويديويي است و هر دو شركت بيشتر وقت خود را با تجهيزات زيرساخت خويش از جمله سرورها، تجهيزات جايگزين و سيستم‌هاي محافظت فايل مي‌گذرانند. Askill مي‌گويد: «خيلي مسخره است كه بخواهيم چرخ را از نو اختراع كنيم. در حالي كه فرد ديگري مي‌تواند آن را در اختيار ما بگذارد.»

David Duads، سرپرست فني و مؤسس سايت آنلاين پردازش ويديويي Eyespot، با اشاره به سرورهاي ارزان و قدرتمند اينتل عقيده دارد آنچه بيشترين اهميت را دارد كيفيت است. چندين شركت مختلف، پهناي باند مورد نياز اين شركت را با قيمتي بسيار پايين‌تر از قيمت چند سال گذشته تأمين مي‌كنند، ذخيره داده‌ها روي ديسك ارزان است (نيازمند فضاي كمتري روي Data Centerها است)، و نرم‌افزارهاي اپن‌سورسي و سيستم‌عامل‌هاي قدرتمندي چون لينوكس فدورا، پايگاه داده‌هاي رابطه‌اي (MySQL)، وب سرور (آپاچي) و فريم‌ورك برنامه‌هاي كاربردي (اي‌جكس) هزينه چنين شركت‌هايي را كاهش داده‌اند.

نقطه قوت Eyespot توانايي آن در تركيب چندين سرويس وب مختلف و ارائه پلتفرم يكپارچه ويرايش ويديو استDudas . مي‌گويد: «اگر همه سخت‌افزارهاي ارزانقيمت جهان را در اختيار داشته باشيد، ولي ندانيد چگونه از آن‌ها در كنار هم استفاده كنيد، يا اگر سيستمي كه به پنجاه ميليون نفر سرويس‌دهي مي كند، به علت معماري  ضعيف شبكه مختل  شود يا  از  كار بيفتد، هيچ‌كدام به دردتان نخواهند خورد.»

اين مشكلي است كه خيلي‌ها با آن مواجه مي‌شوند. يكي از كليدهاي رفع چنين مشكلاتي، در كنار هم قرار دادن سيستمي متشكل از كامپوننت‌ها است - مانند سرورها، پايگاه داده‌ها، و مسيرياب‌ها - كه مي‌توانند مستقل از  يكديگر توسعه داده شوند. نكته كليدي ديگر، درك اين موضوع است كه فرآيندهاي متفاوت خدمات رسانه‌اي، پخش به روش stream، ارائه تصوير، صفحات وب، و پايگاه داده‌ها، هر كدام نيازمند منابع متفاوتي است.

Arik Czerniak، مؤسس و سرپرست اموراجرايي Metacafe، سايتي كه از لحاظ سرعت رشد بين ماه‌هاي آگوست و سپتامبر 2006، در رده سوم قرار داشت، مي‌گويد: «بايد سيستم‌هاي خودمان را داشته باشيم.» به گفته مؤسسه پژوهشي كام‌اسكور، سايت Metacafe در ماه سپتامبر، 6/16 ميليون كاربر در سراسر جهان داشته‌است و صفحات آن 492 ميليون بار بازديد شده‌اند. Czerniak با اشاره به اين موضوع مي‌افزايد: «با داشتن چنين وسعتي، اطمينان از كاركرد درست سايت، يك  چالش  بزرگ محسوب مي‌شود.»

آن‌گونه كه Eyal Hertzog، مؤسس و سرپرست بخش محصولات Metacate مي‌گويد: «اين شركت اينترنتي براي نخستين بار نرم‌افزار زيرساخت خود شامل سروريس‌ها، كتابخانه‌هاي نرم‌افزاريِ از پيش طراحي شده، كنترل نسخه‌ها و مانيتور كردن تجهيزات زيرساختي را خود طراحي كرده است، ولي باز از سويي در بخش انتقال محتوا و  cache كردن فايل‌ها براي انتقال بهتر در شبكه، به شركت Limelight Networks و در ميزباني سرورها به Rack-Space وابسته است. Metacase در طراحي و ساخت سايت خود از مجموعه نرم‌افزاري LAMP يا (Linux، Apache، MySQL، PHP) استفاده كرده است.»

مديريت محتوا

اگر براي به اشتراك‌گذاري عكس و ويديو سايتي را راه‌اندازي كنيد و پس از مدتي با انبوه كاربراني مواجه شويد كه قصد دارند عكس‌ها و ويديوهاي خود را در سايت شما ذخيره كنند، چگونه اوضاع را كنترل مي‌كنيد؟ بزرگ‌ترين مشكل سايت‌هايي كه هدف اصلي آن‌ها گردآوري محتوا، سازماندهي و سپس توزيع آن بين ميليون‌ها كاربر است، يافتن كارآمدترين شيوه مديريت آن همه فايل است.

شركت‌ها بايد به گونه‌اي اين مشكل خود را رفع كنند؛ چراكه معماري و ساختار تعاملي وب 2 - تگ‌ها، رتبه‌دهي، آپلودكردن - از سوي سيستم‌هاي مديريت محتواي تجاري به خوبي پشتيباني نمي‌شود.

به گفته Garrett، يكي از مؤسسان شركت Adaptive Path، طراح و سازنده سايت‌هاي اينترنتي، دليل اين‌كه زيرساخت‌هاي كنوني مديريت محتوا پاسخگوي نياز شركت‌هاي وب2 نيستند اين است كه «تعريف آن‌ها از مديريت محتوا با شاخص‌هايي كه سازندگان نرم‌افزار مد نظر قرار مي‌دهند، هماهنگ نيست».

بسياري از سيستم‌هاي مديريت محتواي تجاري براي سازماندهي اسناد، صفحه گسترده‌ها، پايگاه داده‌ها و فايل‌هاي معمولي از اين نوع ساخته شده‌اند، نه براي تصاوير، فايل‌هاي ويديويي يا انجمن‌هاي آنلاين.

MacAskill، سرپرست اموراجرايي SmugMug، وب‌سايت اشتراك عكس، مي‌گويد: «اين سايت روزانه بين سيصد تا پانصد هزار عكس را به مجموعه عكس‌هاي خود اضافه مي كند». به گفته او سيستم مديريت محتواي اين شركت چندان پيچيده‌ نيست و تنها تركيبي است از چند سيستم كوچك، نه يك نرم‌افزار بزرگ.

اشاره Askill به تعداد بسيار زيادي از رسانه‌هاي ذخيره‌سازي شركت است كه آمازون با راه‌اندازي سرويس S3 خود و همراه با يك واسط كاربر كارآمد و نيز پشتيباني از اين خدمات در اختيارشان قرار داده است. اين سيستم، در صورت بروز ايراد در نوشتن اطلاعات فايل‌ها، از احتمال نابودي داده‌ها جلوگيري مي‌كند.

آنچه مديريت محتوا را براي بسياري از شركت‌هاي وب 2 سخت مي‌كند، سازماندهي محتوايي است كه كاربران وب سايت توليد مي‌كنند؛ در واقع كار چنين شركت‌هايي مديريت همين د‌اده‌ها است.

Chris MacAskill مي‌گويد: كارهاي زيادي هست كه SmugMug بايد پيش از ذخيره كردن داده‌هايي كه توسط  كاربران توليد شده است، روي آن‌ها انجام دهد. مانند اطمينان از درستيِ محدودهِ رنگ عكس‌ها، استخراج  اطلاعاتي كه مي‌تواند در تگ‌هاي توضيح يا كليد واژه عكس مورد استفاده قرار بگيرد، و ايجاد چند كپي از آن عكس در اندازه‌هاي مختلف براي استخراج آن‌ها از ديسك، زماني كه مي خواهيم  آن‌ها را سريع‌تر نمايش دهيم. پس از انجام  اين  كارها آمازون فايل‌هاي ما را روي Data Centerها و رسانه‌هاي ذخيره سازيش كپي مي‌كند.

وب‌سايت‌هاي مشابهي كه كار آن‌ها سازماندهي فايل‌هاي ويديويي و جمع‌آوري داده‌هاي كاربران و توسعه‌دهندگان است، مشكلات تقريباً مشابهي دارند. انتخاب شبكه‌اي مناسب براي انتقال محتوا، ذخيره زما‌ن‌هاي بافرينگ در نقاط مختلف دنيا، و كارهاي زيادي كه براي ذخيره بارگذاري‌هاي صفحه و ترافيك پايگاه داده انجام مي‌شود.

مدير يكي از اين سايت‌ها مي‌گويد: وب‌سايت ما از آن‌جا كه با جست‌وجو در ميان انبوهي از اطلاعات، نتايج مورد نظر كاربر را ارائه مي‌دهد، واقعاً متفاوت است.

سايت مذكور هم در توليد و هم در ساخت محصولات خود از نرم‌افزارهاي اپن‌سورس استفاده مي‌كند.

هيچ جنبه‌اي از وب 2 بااهميت‌تر از جامعه و انجمن‌هاي آن نيست. در تمام مدتي که وب دوران تکامل خود را مي‌گذراند، يک مسئله اساسي را همراه خود داشته است و آن، انبوهي از کاربراني است که علايق خود را به اشتراک و بحث مي‌گذارند.

Hertzog، سرپرست بخش محصولات اين وب‌سايت، مي‌گويد: اين شركت از يك ويكي (يك ويكي، سايتي است كه به كاربرانش اجازه مي‌دهد به بخشي از محتواي وب سايت چيزي بيفزايند، از آن بكاهند يا آن را ويرايش كنند) براي مديريت چرخه توسعه محصولات و نيز به عنوان ابزار اصلي مديريت اطلاعات استفاده مي‌كند همه ايده‌ها و تفكرات كاركنان شركت در ويكي نوشته مي‌شود، بررسي مي‌گردد و ويرايش مي‌شود.

اگر با يك ايده قابل‌قبول برخورد كنيم، آن را طراحي مي‌نماييم، توسعه مي‌دهيم و سپس تست مي‌كنيم.»
مديريت محتوا از سختي‌هاي پيش روي شركت‌هاي وب 2 محسوب مي‌شود، ولي خبر خوب اين است كه شركت‌هاي درگير با آن، رفته‌رفته بر آن سوار مي‌شوند. در اواخر دهه 1990، بسياري از سايت‌ها چون نمي‌توانستند بر چنين مشكلاتي چيره شوند، با شكست مواجه مي‌شدند.
 
Garrett مي‌گويد: ما به عنوان يكي از اعضاي اين صنعت، در طول اين پنج سال اخير چيزهاي زيادي را دريافته‌ايم؛ اين‌كه چگونه يك برنامه كاربردي را به گونه‌اي بسازيم كه بتواند به كاربران بي‌شمار سايتمان سرويس‌دهي كند.

امنيت‌

يك چيز درباره وب 2 بديهي است: امنيت وب 2 زياد هم از نسل پيشين خود بيشتر نيست. هر چه شركت‌ها از فناوري‌هاي جديدتري براي ارتقاي وب‌سايت‌هايشان استفاده مي‌كنند، به همان اندازه احتمال استفاده از چنين  فناوري‌هايي براي فريب كاربران، ايجاد خطرهاي امنيتي بيشتر و نيز گذشتن از فايروال‌ها افزايش مي‌يابد.

با استفاده از اي‌جكس و جاوااسكريپت مي‌توان برنامه‌هايي نوشت كه به طور خودكار به محض لودشدن در صفحه مرورگر، اجرا شوند. با استفاده از جاوااسكريپت كه رايج‌ترين زبان اسكريپت‌نويسي براي مرورگرها است، مي‌توان كدهاي مخرب را وارد سرور كرد.

زبان‌هاي ديگري نيز چون Microsoft Visual Basic، (پاسخ مايكروسافت به جاوااسكريپت) كه مبتني بر استاندارد ECMAScript طراحي شده است و نيز ActiveScript شركت ادوبي، مي‌توانند در هر مرورگري كه Flash Player روي آن نصب شده باشد، اجرا شوند، 98 تا 99 درصد كاربران اينترنت نيز Flash Player را روي مرورگرهايشان نصب مي‌كنند.

Asynchronous JavaScript، از قابليت‌هاي اي‌جكس كه در طراحي Google Map از آن استفاده شده‌است، اطلاعات دريافت شده از رفتار كاربر روي نقشه را به سرور مي‌فرستد.

در واقع وقتي شما قصد داريد شمال منطقه‌اي روي نقشه را بررسي كنيد، برنامه نوشته شده با جاوا اسكريپت به سرور مي‌گويد‌: «او (شما) به سمت شمال حركت مي‌كند، اطلاعات بيشتري از آن بخش نقشه ارسال كن.»

استفاده از چنين قابليت‌هاي تعاملي‌اي براي خرابكاري‌هاي اينترنتي رفته رفته كمتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد. با اين حال به كلي منسوخ نشده است. حتي توسعه‌دهندگان چيره‌دست هم نمي‌توانند در اين‌باره كاري انجام دهند.

كمي بيش از يك سال پيش، يكي از شبكه‌هاي اجتماعي بزرگ ميزباني Samy، يكي از ميليون‌ها  كاربر خود را به عهده گرفت. يكي از داده‌هايي كه Samy به اين شبكه پست كرده بود، حاوي يك كرم جاوااسكريپتي پنهان بود كه وقتي كاربران اين سايت به صفحه Samy مراجعه مي‌كردند، اين كرم مرورگر آن‌ها را آلوده مي‌ساخت و خود را در پروفايل آن‌ها تكثير مي‌كرد.

هدف Samy از اين كار جالب بود: او مي خواست جمله  «Samy) «Samy is my hero قهرمان افسانه‌اي من است) را در بخش «Heros» همه كاربران شبكه اجتماعي مذكور كپي كند.

اين كرم به سرعت گسترش يافت. در عرض بيست ساعت، اين كرم جاوااسكريپتي به پروفايل يك ميليون كاربر اين شبكه راه يافت و تا آنجا پيش رفت كه ترافيك عمدي ايجاد شده در اثر تكثير بي‌وقفه اين كرم سرورهاي آن را به زانو درآورد.

مدت كوتاهي پس از اين ماجرا سايت slashdot گزارش كرد كه تنها راه خلا‌ص‌شدن از دست اين كرم آن است كه شبكه مذكور سرورهاي خود را براي مدتي خاموش كند.

اين تنها يكي از دلايلي است كه توسعه‌دهندگان وب را برآن مي‌دارد تا درباره مقوله امنيت از نو فكر كنند. يكي از بزرگ‌ترين خطراتي كه فناوري‌هاي وب2 را تهديد مي كند در پسِ فرم‌هايي نهفته است كه صاحبان وب‌سايت‌ها از كاربرانشان مي‌خواهند آن‌ها را پر كنند.

توسعه‌دهندگان وب‌سايت‌ها بايد داده‌هاي خاصي را از كاربران درخواست كنند؛ چيزهاي مثل زيپ كد، ولي تنها تعداد بسيار كمي از سايت‌ها درستي اين اطلاعات را چك مي‌كنند.

Bryan Sullivan، مدير بخش توسعه شركت سازنده نرم‌افزارهاي امنيتي SPI Dynamics مي‌گويد: هنگام پركردن چنين فرم‌هايي هيچ كنترلي در كامپيوتر كلاينت (كاربر) صورت نمي‌گيرد كه مشخص شود كاربر چه داده‌هايي را وارد فيلد مربوطه كرده است.

David Wagner، استاديار علوم كامپيوتر در دانشگاه كاليفرنيا در بركلي، هشدار مي‌دهد كه هزار و يك راه براي  پنهان كردن يك كد جاوااسكريپت در يك صفحه HTML، يك ويكي يا روي سايت، ياهو ميل و جاهايي از اين دست وجود دارد.

Wagner مي‌گويد: «اگر جلوي هزار راه آن را بگيريد، هنوز يك راه ديگر وجود خواهد داشت.» در بهار سال 2005 سرورهاي پست الكترونيك ياهو پر از كرم Yamanner شدند.

اگر يك كاربر آشنا با دستورهاي SQL، چنين دستورهايي را وارد يك فيلد آدرس مي‌كرد، آن دستور اجرا مي‌گشت و موجب بروز نقص در پايگاه داده‌اي مي‌شد كه روي سرور قرار داشت؛ نوعي از نفوذگري موسوم به تزريقSQL .

اگر يك كاربر شبكه‌هاي اجتماعي صفحه Samy را روي وب سرور آلوده به كرم جاوااسكريپت لود مي‌كرد، آن كرم در پنجره مرورگر بازديدكنندگاني اجرا مي‌شد كه مي‌خواستند صفحه او را ببينند، البته اكنون شبكه‌هاي اجتماعي راهكارهايي را به كارگرفته‌اند تا با استفاده از آن‌ها از وقوع خرابكاري‌هاي مشابه جلوگيري كنند، ولي مطمئناً نويسندگان بدافزارها دفعه بعد، از راه ديگري وارد خواهند شد.

كرم Samy برخلاف كرم‌هاي پيش از خود محدود به يك سيستم‌عامل نبود. اين كرم مي‌توانست از هر پلتفرمي  عبور  كند (مثلاً  اي‌جكس  روي وب) و مي‌توانست خود را روي اپل، لينوكس و ويندوز بارگذاري كند؛ رفتار بي سرو صداي اين كرم بر شدت ويرانگريش مي‌افزود، اطلاعات كاربر را مي‌گرفت و هيچ پيغامي مبني بر آلوده شدن وي و احتمال آلوده شدن ديگر كاربران صادر نمي‌كرد. Saullivan هشدار مي‌دهد: «فكر كنيد اگر اين كرم وارد وب‌سايت يك بانك شود، چه اتفاقي مي‌افتد؟»

توسعه سريع‌

سرعت يكي از ويژگي‌هاي وب 2 است. دارندگان سايت‌ها مرتباً و گاه هر روز، قابليت‌هاي آن را تغيير مي‌دهند و اندازه و وسعت سايت‌ها پيوسته متحول مي‌شود. سايت‌هاي وب 2 بايد بتوانند براساس سلايق كاربران تغيير داده شوند.

توسعه‌دهندگان سايت‌ها نيز دريافته‌اند كه ابزارهاي توسعه ساده و نه پيچيده مي‌توانند كمك بزرگي در دستيابي به يك طراحي منعطف باشند.

دو گزينه پرطرفدار از ميان چنين ابزارهايي، Ruby  و Flash هستند كه مثل اي‌جكس كار كردن با آن‌ها آسان است و مي‌توان در آن‌ها، هم از  جاوااسكريپت و هم از XML استفاده كرد؛ همان‌طور كه Google Maps و ديگر سايت‌هاي تعاملي از آن‌ها استفاده كرده‌اند. برخلاف اي‌جكس، كه فناوري نسبتاً جديدي است، Ruby و Flash داراي مجموعه ابزارهاي قديمي‌تري هستند.

يكي از پايگاه‌هاي وب كه به ارائه تبليغات تلويزيوني مي‌پردازد. سايت خود را با استفاده از Ruby و روي پلتفرم Rails (يكي از پلتفرم‌هاي ويژه وب كه Ruby زبان برنامه‌نويسي ساده و ويژه آن است) طراحي كرد. اين سايت، كاربران خود را قادر به دسترسي سريع به پايگاه داده بزرگ خود مي‌كند. تبليغ‌كنندگان مي‌توانند با تماس با اين وب‌سايت خواهان نمايش تبليغ‌هايشان در بخش‌هاي مختلف تجاري باشند.

امنيت وب 2 زياد هم از نسل پيشين خود بيشتر نيست. هرچه شرکت‌ها از فناوري‌هاي جديدتري براي ارتقاي وب‌سايت‌هايشان استفاده مي‌کنند، به همان اندازه احتمال استفاده از چنين فناوري‌هايي براي جذب و نيرنگ کاربران، ايجاد خطرهاي امنيتي بيشتر و نيز گذشتن از فايروال‌ها افزايش مي‌يابد.

Madeleine Noland، سرپرست بخش اطلاعات اين سايت، مي‌گويد: «اين شركت كمي بيش از يك سال پيش كه  مي‌خواست سرويس تعاملي كاربرانش را از نو طراحي كند، با در اختيار داشتن بيست و پنج كارمند، مي‌توانست از جاوا، Visual Studio.Net ،Ruby و PHP استفاده كند، ولي ما بنا بر پيشنهاد مؤسسه تحقيقاتي DRTV Research ، از Ruby روي پلتفرم Rails استفاده كرديم.»

Jason Toy، سرپرست بخش فناوري اين شركت مي‌گويد: «طراحي و ساخت اين سرويس در عرض دو ماه به پايان رسيد.حال آن‌كه اگر از جاوا استفاده كرده بوديم، پروسه طراحي و ساخت تا نُه ماه طول مي‌كشيد.» به گفته وي، تعداد سطرهاي برنامه‌نويسي شده با Ruby، يك دهم تعداد سطرهايي بود كه اگر از جاوا استفاده مي‌كردند، بايد نوشته مي‌شد.

سرويس جديد آن‌ها روزانه دو و نيم ميليون ركورد، حاوي آگهي‌هاي تبليغاتي را به پايگاه داده سايت اضافه مي‌كند و بنا به درخواست كاربر، مي‌تواند يك ميليون نتيجه مختلف در قالب صفحات وب را به او ارائه دهد.

NikeStore، يكي ديگر از نمونه سايت‌هاي تعاملي است كه با استفاده از نرم‌افزار فلش شركت Adobe Systems، يك موتور چندرسانه‌اي كه كدهاي ActionScript مايكرومديا را در پنجره مرورگر اجرا مي‌كند، ساخته شده است. (مايكرومديا توسط ادوبي خريداري شده است.)

شکل 2- شرکت نايکي، فروشگاه جديد خود را مبتني بر فناوري فلش ساخته است.

John Mayo-Smith، سرپرست فني R/GA، نمايندگي ساخت سايت نايكي مي‌گويد: «فروشگاه اينترنتي NikeStore، در اوايل سپتامبر سال گذشته (2006) با بهره‌گيري از آخرين قابليت‌هاي مدرن براي فراهم كردن امكان تعامل هرچه بيشتر مشتريان با سايت، راه اندازي شد.» (شكل 2)

مثلاً زماني كه بازديدكننده سايت، با ماوس روي عناويني چون «مردها»‌ يا «بچه‌ها»‌ مي‌رود، يك منوي پايين‌آمدني حاوي محصولات مناسب با آن جنسيت و رده هاي سني ظاهر مي‌شود. با كليك يكي از آن محصولات، كاربر به پنجره‌اي حاوي  رنگ‌هاي مختلف آن محصول و نيز محصولات هم‌رده ديگر منتقل مي‌شود. انتقال كاربر به اين پنجره تقريباً همزمان با كليك او صورت مي‌گيرد.

خريدار مي‌تواند كفش مورد علاقه خود را در NikeID، سايتي جدا، ولي واقعاً يكپارچه با NikieStore سفارشي كند و آن را داخل سبد خريد مجازي خود بيندازد. اين بدان معني است كه هر آنچه را كه خريدار به دنبال آن است، در همان صفحه‌اي كه بازديد مي‌كند، به او ارائه مي‌شود؛ نه اين‌كه او به صفحه ديگري منتقل شود.

به عبارت ديگر، دكمه Back (بازگشت) در همه جاي سايت كار مي‌كند كه چنين چيزي را به ندرت مي‌توان در وب‌سايت‌هاي تجاري مشاهده كرد. (با زدن دكمه بازگشت در بسياري از وب‌سايت‌هاي تجاري، انتخاب‌هاي شما و فرم‌هايي كه پر كرده‌ايد، لغو مي‌شوند و دوباره بايد آن فرآيند را طي كنيد.)

Mayo-Smith مي‌گويد: اگر سايت مطابق با خواست كاربر طراحي شود، تجارب كاربر نيز به تبع آن بهتر خواهد شد. (منظور از تجربه كاربر، كمّ و كيف تعاملي است كه كاربر با وب سايت دارد. هر چه كاربري وب سايت بهتر باشد كاربر نيز تجربه بهتري خواهد داشت.)

تجربه كاربر

يكي از بزرگ‌ترين چالش‌هاي پيش روي وب2، چگونگي تعريف و بهبود تجربه كاربر است. گوگل نشان داد كه چگونه يك صفحه وب تميز (و نه شلوغ) و سريع مي‌تواند جست‌وجو را متحول كند. سايت‌هاي ديگر صفحه‌هاي در هم و بر هم و پر از متن و تصوير دارند و معمولاً به كُندي بارگذاري مي‌شوند.

با اين وجود همچنان موفقند. آنچه اهميت دارد جذب كردن كاربر، ارائه آنچه كه در پي آن است، و غافلگير كردن او با چيزهايي است كه وي انتظارش را ندارد.

شركت‌هاي معدودي وقت خود را صرف فكر كردن درباره مواردي چون تجربه كاربر كرده‌اند كه يكي از آن‌ها مايكروسافت است. MSN، سايتي است كه از سال 1995 از پربيننده‌ترين ارائه‌دهندگان محتواي تجاري آنلاين محسوب مي‌شود.

ولي جايي كه مردم براي دريافت موسيقي به آنجا مراجعه مي‌كنند، iTunes است، نه Urge يا هر جاي ديگري كه مايكروسافت براي رقابت با آي‌پاد سازماندهي كرده است.

مردم اطلاعات را از «گوگل» دريافت مي‌كنند نه از «MSN». (با محبوبيت بسيار زياد گوگل اين روزها برخي از كاربران از اصطلاح گوگل كردن اطلاعات براي جست‌وجوي اطلاعات استفاده  مي‌كنند و گفته فوق نيز به محبوبيت بيشتر گوگل در برابر  MSN اشاره  دارد) و آنچه كه امروز به find-your-way (راه خود را پيدا كنيد) جامه عمل پوشانده است، Google Map و Google Earth است نه Virtual Earth شركت مايكروسافت.

مايكروسافت با دريافتن چنين مشكلاتي در صدد نوسازي سرويس‌هايش برآمده است. اين شركت در سال مالي جاري، پانصد ميليون‌دلار براي توسعه موتورهاي جست‌وجوي اينترنت و ديگر نرم‌افزارهاي خود اختصاص داده است تا قدرت خود را براي رقابت با شركت‌هايي چون گوگل و ياهو بازيابد.

اين مبلغ براي افزودن به ظرفيت ديتاسنترهاي اين شركت براي ميزباني بهتر از نرم‌افزارهاي تجاري و مشترياني كه به زودي از راه خواهند رسيد اختصاص يافته است.

پخش كننده موسيقي جديد اين شركت موسوم به Zune عرضه گشت و سايت خريد موسيقي آن به تازگي تأسيس شد. همچنين نرم‌افزار نقشه‌ياب آنلاين اين شركت، نرم‌افزاري رايج كه بيشتر محبوبيت آن ناشي از يكپارچگيش با موتور جست‌وجوي اين شركت است، متحول شده‌است و مي‌تواند در ايالات‌متحده با استفاده از اطلاعات نقشه، تصويري سه‌بعدي و چشم‌نواز از محدوده  مورد نظر كاربر ارائه دهد.

شکل 3- سرويش Google Earth شرکت گوگل

مايكروسافت مي‌تواند با اين سرويس جديد، خود را به Google Earth برساند. Google Earth تاكنون از سوي  رسانه‌هاي مختلف به دليل توانايي آن در بزرگ‌نمايي مناطق مختلف روي نقشه و نيز اين قابليت كه كاربران را قادر به تمركز روي مكان‌هاي مشهور مانند مناطقي چون Grand Canyon و اهرام  مصر مي‌كند يا فرود در يك منطقه  خاص براي پيدا كردن يك فروشگاه خاص را فراهم مي‌آورد، مورد ستايش قرار گرفته است. (شكل 3)

مايكروسافت از چه فناوري‌اي براي ارتقاي تجربه كاربر در كار با Virtual Earth استفاده خواهد كرد؟ دو خريدي كه اين شركت در سال گذشته (2006) انجام داد، مي‌تواند ما را به سرنخ برساند.

مايكروسافت شركت Vexcel را تصاحب كرد كه از روي عكس‌هاي هواييِ گرفته شده از سطح شهرها و كشورها، اقدام به ارائه نقشه سه بُعدي آن‌ها مي‌كند. خريد ديگر مايكروسافت، شركت Massive بود. اين شركت آگهي‌هاي تبليغاتي شركت‌هاي مختلف را وارد بازي‌هاي كامپيوتري مي‌كند.

يکي از بزرگترين چالش‌هاي پيش روي وب2، چگونگي تعريف و بهبود تجربه کاربر است. گوگل نشان داد که چگونه يک صفحه وب تميز (و نه شلوغ) و سريع مي‌تواند جست‌وجو را متحول کند.

مايكروسافت هم‌اكنون مجوز استفاده از APIهاي Virtual Earth را در اختيار Best Buy ،Expedia و چند شركت ديگر گذاشته است؛ همان كاري كه گوگل و ياهو نيز درباره نرم‌افزارهاي نقشه‌يابشان انجام داده‌اند.

با اين كار، شركاي مايكروسافت مي‌توانند چنين نرم‌افزارهايي را با ايده‌هاي جديد خود تلفيق كنند؛ اين يكي از ويژگي‌هاي وب 2 است.

گوگل در سپتامبر سال گذشته، نگارش جديدي از Google Earth را ارائه كرد كه حاوي اطلاعات مناطق پراهميت دنيا كه توسط شركت Discovery Networks و يك سازمان جغرافيايي و نيز حاوي اطلاعات مناطق تفريحي است كه توسط سازمان National Park Service تهيه شده است.

چنين قابليت‌هايي موجب جذب كاربران مي‌شود و آن‌ها را قادر به ديدن چيزهايي مي‌كند كه پيش از اين هرگز نديده بودند. در چنين سرويس‌هايي، سرعت، دقت در جزئيات و جذابيت بسيار تعيين‌كننده است.

جامعه و انجمن هاي وب 2

هيچ جنبه‌اي از وب 2 با اهميت‌تر از جامعه و انجمن‌هاي آن نيست. در تمام مدتي كه وب دوران تكامل خود را مي‌گذراند، يك مسئله اساسي را همراه خود داشته است و آن، انبوهي از كاربراني است كه علايق خود را به اشتراك و  بحث مي‌گذارند و با به اشتراك‌گذاري موسيقي، عكس، كد و ايده‌هايشان در پي تجاربي نو و لذت‌بخش هستند.

گوگل در عرض يك هفته، JotSpot يكي از شركت‌هاي دره سيليكون كه از نرم‌افزارهاي ويكي براي استفاده همزمان چند كاربر از يك صفحه گسترده، تقويم و آلبوم عكس استفاده مي‌كند را خريد، ولي هنوز مفهوم جامعه آنلاين  كاملاً جا نيفتاده است.

كاربران كمتر به مفهوم واقعي يك جامعه آنلاين توجه مي‌كنند. Tim O'Reilly، سرپرست امور اجرايي O'Reilly Media، كه به همراه CMP technology، به برپايي كنفرانس‌هاي وب2 مي‌پردازد، مي‌گويد: «من هميشه از كلمه جامعه يا انجمن متنفر بوده‌ام. اين يكي از آن واژه‌هايي است كه مردم از آن استفاده مي‌كنند، ولي نمي‌دانند كه مفهوم آن چيست.»

به عقيده O'Reilly برخي از موفق‌ترين سايت‌هاي اجتماعي، در واقع كاربران را به سمت به اشتراك‌گذاري ايده‌ها و علايقشان سوق مي‌دهند و از اين راه سود مي‌برند.

براي مثال، آمازون به ارائه ميليون‌ها كتاب، آهنگ و مرور بر محصولات مختلف مي‌پردازد و از خلاقيت مشتريانش به نفع خود استفاده مي‌كند. O'Reilly مي‌گويد:‌ «آن‌ها از كاربرانشان كار مي‌كشند و كار مي‌كشند و كار مي‌كشند.» ولي آيا آمازون يك سايت اجتماعي است؟

بيشتر انجمن‌هاي آنلاين، سايت‌هايي كه براي كاربرانشان امكان گفت‌وگو، به اشتراك‌گذاري و ارتباط با يكديگر را فراهم مي‌كنند، به اهداف تجاري ختم مي‌شوند و به همين دليل O'Reilly مي‌گويد: «اين پيچيده‌ترين بخش اين مشكل است.»

يكي از سايت‌هاي مشهورِ به اشتراك‌گذاري عكس كه هم‌اكنون در تصاحب ياهو است را در نظر بگيريد. به اشتراك‌گذاري عكس چيز جالبي است، ولي اين سايت از لينك‌هاي one-way (لينكone-way از سايتي به سايت ديگر، يك طرفه است و كاربر را به يك جهت خاص سوق مي‌دهد.) به نفع خود استفاده مي‌كند و به همين دليل من مي‌توانم عكس‌هاي شما را بدون اطلاع خودتان ببينم.

Craigslist، يكي ديگر از سايت‌هاي مشهور وب، با كمك كاربرانش اداره مي‌شود؛ البته هركسي بر حسب  علاقمندي‌هايش به بقاي اين سايت كمك مي‌كند. شما بر حسب علايق خود روي آگهي تبليغاتي سايت من كليك مي‌كنيد و اين به نفع من است.

شبكه‌هاي بزرگ اجتماعي نيز با چنين روش‌هايي جامعه آنلاين خود را به توده‌اي از پول تبديل كرده‌اند، ولي نمونه‌هاي تقليدي آنان در بسياري از موارد با شكست مواجه شده است.

حتي ويكي پديا كه با ارائه رايگان انبوهي از اطلاعات و نوشته‌ها خود را گسترش‌دهنده اطلاعات در جهان معرفي مي‌كند، قدرت خود را مديون توزيع كنندگان اين اطلاعات است (كاربراني كه هيچ دستمزدي براي كارشان دريافت نمي‌كنند.)

O'Reilly مي‌گويد: «پرسش واقعي اين است كه كاربران چگونه مي‌توانند به ارزش آنچه كه شما انجام مي‌دهيد، بيفزايند؟ مشاركت اجتماعي جامعه (وب 2)، تكه‌اي است كوچك از اين داستان بسيار بزرگ.»

وب براي عصرجديد

وب براي عصرجديد

 
ماهنامه شبکه - شماره 66

اشاره :
هدف فناوري، متحول ساختن نحوه استفاده كاربران از اينترنت است. از اين‌رو با جذب موج جديدي از سرمايه‌گذاري‌ها، رسانه‌هاي ديگر را به چالش فرا مي‌خواند.

منبع: بيزنس ويك‌
 
‌در تاريخ نهم مارس و در يك معامله كوچك كه نويد تغييرات بزرگي را در اينترنت مي‌دهد، گوگل اعلام كرد كه يك شركت مهم يعني Writley را خريده است. اين محصول يك پردازشگر متني آنلاين است كه هنوز در مرحله آزمايشي قرار دارد. نكته قابل توجه درباره اين نرم‌افزار اين است كه اين برنامه يك جايگزين رايگان براي برنامه‌هاي كاربردي گرانقيمتي همچون MSFT مايكروسافت است.‌البته اين معامله از جهات ديگري نيز قابل توجه و تأمل است. ‌‌Writley  يكي از چندين شركتي است كه صفحات وب را با قدرت، سرعت و به‌طور كلي با ويژگي‌هاي پيچيده نرم‌افزارهاي كاربردي روميزي ادغام مي‌نمايند و با تركيب اين ابزارهاي آنلاين با امكانات جديد شبكه‌هاي بي‌سيم و خطوط پهن باند، تعاريف نويني را از اينترنت ارائه مي‌دهند.‌

با نرم‌افزاري همچون Writley كاربران قادر خواهند بود علاوه بر ذخيره آنلاين اسناد، كارهاي مهم‌تر ديگري را نيز انجام دهند. عمده اين كارها شامل روش‌هاي جديد اشتراك اسناد است. گروه‌هاي كاري مي‌توانند براي كار روي يك سند واحد با يكديگر همكاري كنند و نتيجه تغييرات را به صورت بلا‌درنگ و بدون نياز به بارگذاري مجدد صفحه وب مربوطه مشاهده نمايند.

آسان شدن ارسال ايميل
اين‌گونه نوآوري‌ها باعث سريع‌تر شدن رونق و شكوفايي اينترنت مي‌شوند و تأثير آن‌ها دست كمي از پيشرفت‌هاي انجام شده در اواسط تا اواخر دهه 1990 نخواهد داشت. فناوري‌هاي جديدي مانند <وب2>، باعث جذب منابع مالي تازه به‌سوي شبكه مي‌شوند.  پيشرفت شركت‌هاي جديد مانند ‌Writely و ‌يا سايت نشانه‌گذاري (Bookmarking) صفحات وب در آدرس ‌‌del.icio.us كه ياهو آن را خريد، با حمايت سرمايه‌گذاران حاصل مي‌شود. اين امر باعث به ‌وجود آمدن نسل جديدي از كارآفريناني مانند بنيانگذار 31 ساله سايت ‌‌del.icio.us به‌نام ‌Joshua Schachter خواهد شد.

غول‌هاي مسلم وب مانند گوگل، با پشتيباني از <وب2> در حال ساخت جاده‌هاي رشد و پيشرفت، ايجاد مشاغل بيشتر و رسيدن به عصري هستند كه در آن اينترنت به‌عنوان رقيبي جدي در برابر شركت‌هاي فعال رسانه‌اي و مخابراتي قد علم مي‌كند.  وب2 به‌همراه خود طيف وسيعي از ابزارها و برنامه‌هاي كاربردي را معرفي خواهد نمود كه يكي از آن‌ها سايت ‌del.icio.us است كه به كاربران اجازه مي‌دهد نتايج نشانه‌گذاري صفحات وب مورد علاقه خود را به‌صورت آنلاين روي يك سايت ذخيره نمايند، آن‌ها را براساس موضوع دسته‌بندي كنند، برچسب (Tag) بزنند و سپس فهرست  لينك‌هاي برگزيده خود را با ديگران به اشتراك بگذارند. به‌علاوه، اين سايت سوابق صفحات وب پرطرفدار و محبوب را ذخيره و نگهداري مي‌كند. از ديگر شركت‌هايي كه فعاليت آنان بر اساس توانمندي‌هاي وب2 است، مي‌توان از edgeio.com نام برد كه راه جديدي براي توزيع آگهي‌هاي دسته‌بندي شده و موضوعي يافته است.
 
مثال ديگر در اين زمينه، سرويس Gmail گوگل يا سيستم جديد ايميل ياهو به‌نام Y-Mail است كه هر دو در حال حاضر در مرحله آزمايشي به‌سر مي‌برند. كاربران اكنون مي‌توانند نامه‌هاي خود را تنها با كليك كردن و كشيدن روي صفحه نمايش، از پوشه‌اي به پوشه ديگر منتقل كنند؛ درست مانند زماني كه از يك نرم‌افزار روميزي مانند ‌آوت‌لوك استفاده مي‌نمايند. سرويس‌هاي ايميل قديمي تحت وب، كاربر را مجبور مي‌كردند براي هر بار انتقال و جابه‌جايي يك ايميل يا اضافه كردن يك پيوست به نامه و يا باز كردن يك پيغام جديد منتظر بارگذاري مجدد صفحه شوند. اما اين برنامه‌هاي جديد مانند آوت‌لوك‌ كار مي‌كنند؛ با اين تفاوت كه مجاني هستند.

چند كليك ساده
مايكروسافت هم براي خود سهمي از برنامه‌هاي كاربردي وب2 درنظر گرفته است. اين شركت بت ارئه Windows Live ‌به عنوان يك غول نرم‌افزاري‌ اهداف جاه‌طلبانه‌اي را براي اين پروژه در پيش گرفته است. از مهم‌ترين اين اهداف جذب بيست‌ميليون كاربر براي سرويس جديد ايميل است كه در ماه ژوئن راه‌اندازي خواهد شد.

عمده تغييرات جديد، در ارتباط با انواع فناوري‌هاي نوظهور اينترنتي است كه اكثر آن‌ها هم توسط مايكروسافت توسعه داده شده‌اند. اغلب شركت‌هايي كه روي برنامه‌هاي وب2 كار مي‌كنند (و نه همه آن‌ها) از پلتفرمي به‌نام اي‌جكس (Ajax) استفاده مي‌نمايند. تاكنون هرگاه تغييري را روي يك صفحه وب اعمال مي‌كرديد، مجبور بوديد براي مشاهده اين تغيير، صفحه را دوباره بارگذاري كنيد. اما حالا چنانچه بخواهيد مثلا‌ً يك ورودي اخبار (News Feed) را به صفحه اول وب سايت خود در وب2 (مانند سايت netvibes) اضافه كنيد، اين‌كار تنها با چند كليك ساده انجام مي‌شود.

ديگر نيازي نيست مانند Homepageهاي قديمي مثل ‌My Yahoo صفحه را ذخيره نماييد و منتظر بارگذاري دوباره آن بمانيد. چون با استفاده از اي‌جكس مي‌توانيد تغييرات را روي صفحه موردنظر ذخيره كنيد؛ بدون اين‌كه مجبور باشيد دوباره تمام اجزاي تغييركرده و تغييرنكرده صفحه را ذخيره نماييد.

ارائه عمومي
وب 2 و آينده آن سال‌هاست كه موضوع بحث بسياري از مديران، وبلاگ‌نويسان، مهندسان و ديگر فعالان اين صنعت است و حالا پس از گذشت اين زمان، وب جديد در راه است. تغييرات جديد به‌سركردگي بزرگان اين عرصه، يعني ياهو و گوگل تا چند ماه ديگر آشكار خواهد شد.

Brad Garlinghouse، نايب رئيس محصولات ارتباطي ياهو بر اين باور است: <امروزه اين نرم‌افزارها واقعاً مناسب و كارا هستند. مسئله هيجان‌انگيز اين است كه ياهو وب2 را براي عموم مردم ارائه مي‌كند.> به‌گفته اين مقام ياهو، نسخه جديد ايميل ياهو پراستفاده‌ترين نرم‌افزار كاربردي وب2 خواهد بود.

استدلال‌ها و حدس و گمان‌ها موضوعاتي فراتر از خود شبكه را در بر گرفته‌اند. وب جديد مدل‌هاي تجارت را در زمينه‌هاي رسانه‌اي، ارتباطات و مخابرات براي شركت‌هاي فعال تغيير خواهد داد. بازيگران سنتي اين بازار، كسب و كار خود را براساس نام تجاري و محتوا بنا نهاده‌ و بازار خود را با محوريت مشتريان شكل داده‌اند . در دوره وب2 اين بازيگران به‌دنبال تشكيل جامعه‌اي از كاربران هستند كه بنا به گفته ‌Troy Young نايب رئيس اجرايي ‌Organic <از خدمات شركت‌هاي تجاري با فعاليت‌هاي تبليغاتي و مشاوره‌اي آنلاين بهره خواهند برد.>

اخبار شما؛ راه شما
برپايه فناوري وب2 مدل تجاري نويني شامل پلتفرم و مجموعه‌اي از ابزارهاي كاربردي ساخته خواهد شد . اين تجارت به‌منظور جذب جامعه‌اي از كاربران كه يكايك آنان بازار بزرگي را  روي وب تشكيل مي‌دهند، ايجاد مي‌شود. ‌Young‌ معتقد است: <اين محتوا و نام تجاري در انتهاي كار به‌چشم خواهد آمد و حاصل آن نتيجه‌اي است كه توسط كاربران به‌وجود مي‌آيد.>

بزرگ‌ترين سايت خبري از لحاظ تعداد كاربر و ميزان بازديد از صفحات، سايت ياهو است. از نظر وب2، ياهو ايجاد دسته‌اي از ابزارهاي ارتباطي وب و توليد اخبار را شروع نموده است. اگر بنگاه‌هاي سنتي خبري، توجهي به اين كالاي محتوايي نكنند، محبوبيت اين قبيل فناوري‌ها و ابزارها همچنان ميان ده‌ها ميليون كاربر افزايش خواهد يافت: كاربراني كه تنها مي‌خواهند بدانند در جهان چه مي‌گذرد.

حتي امكانات خبري قابل سفارشي‌سازي ياهو هم هنوز نسبتاً بنا بر استانداردهاي وب2، در مراحل ابتدايي و اوليه خود قرار دارند. به‌استثناي برنامه جديد ايميل، ديگر سرويس‌ها و برنامه‌ها از تمام امكانات فناوري وب 2 بهره نمي‌برند. در مقابل Newsvine.com به كاربران خود امكان مي‌دهد ‌homepage خود را با ستون‌ها و كامنت براي هر خبر، به‌وجود آورند. اخبار مهم برطبق الگوي كاربر انتخاب مي‌شوند نه توسط ويرايشگران. كاربران همچنين نوددرصد از درآمدهاي تبليغاتي كه روي صفحه آن‌ها نمايش داده مي‌شوند را نيز كسب مي‌كنند.

بدون نگهبان‌
تغييرات جديد، سلسله مراتب سنتي را در تجارت  خبر بر هم مي‌زند. فعاليت‌هاي خبري اصلي در نيويورك تايمز و وال استريت ژورنال مخاطبان نسبتاً كمي روي وب دارند، اما اين وضعيت به‌سرعت در حال تغيير است و در جايي كه نتوانند بسازند، آماده خريدن هستند. گواه اين امر هم خريد اخير سايت ‌About.com توسط نيويورك تايمز و تملك‌‌Marketwatch به ‌وسيله‌‌ Dow Jones (صاحب‌امتياز وال استريت ژورنال) است. با اين حساب مي‌توان پيش‌بيني كرد كه مرزهاي بين آنچه كه آن را  <رسانه‌هاي قديمي> مي‌ناميم و نسل جديد آن در حال شكسته شدن است .‌

‌‌Mike Davidson مديرعامل ‌Newsvine و يكي از كارمندان با تجربه بخش ‌ESPN والت ديزني دراين‌باره مي‌گويد: <ما مي‌خواهيم همكاري نزديكي با بنگاه‌هاي سنتي خبري داشته باشيم و محتويات موردنياز آنان را تأمين كنيم. نيازي نيست كه اين روابط، خصمانه باشد.>

اما اگر فعالان خبر، رسانه و يا ديگر بازارهاي مرتبط بخواهند پيشرفتي در كسب و كار خود داشته باشند، مجبورند تن به تغيير بدهند. نقش اين دسته به‌عنوان نگهبان و قيم محتويات خبري در حال كمرنگ‌شدن است. <قدرت در حال انتقال به‌سمت بازيگران مستقل و منفرد است. كساني كه در حاشيه‌اند و از شركت‌هاي بزرگ كه در مركز اين دايره قرار دارند، فاصله دارند.> اين سخن متعلق به ‌‌Michael Arrington رئيس هيئت‌مديره ‌‌edgeio.com و بنيانگذار ‌ ‌techcrunch.com(يك وبلاگ محبوب در زمينه اخبار شركت‌هاي فعال وب2) است. وي مي‌افزايد : <اين يك تغيير و جابه‌جايي تمثيلي براي هر كسي است كه در اينترنت حضور دارد.>

درآمد فراوان
در حالي كه ‌Newsvine سايت‌هاي خبري مانند ‌‌cnn.com را به‌مبارزه فرا مي‌خواند، ‌edgeio يك بازار آنلاين را هدف قرار داده است. اين سايت محتواي وبلاگ‌ها را براي يافتن كلمه كليدي listing جست‌وجو مي‌كند. سپس بعد از مرتب كردن نتايج از نظر دسته، نوع و محل جغرافيايي، در سايت ‌‌edgeio قرار مي‌دهد. ‌‌‌Arrington مي‌گويد: <اين‌كار ارزان‌تر از روش ‌eBay است و مشكل نام‌هاي كمتر شناخته شده و گمنام را براي معرفي خود به مشتريان حل مي‌كند؛ راه‌حلي كه براي بسياري از انواع كسب‌وكارها مطلوب و خوشايند است.

سرآغاز دوران جديد
درخواست‌ها براي شركت‌هاي وب2 در حال افزايش است.‌‌Schachter و ديگر مؤسسان ‌‌‌del.icio.us به چيزي بيش از سرمايه‌گذاران نجات‌بخش نياز ندارند. يعني كساني كه آنان را قادر سازند تا بيشترين و بهترين درآمد را از معامله با ياهو از آنِ خود كنند؛ حتي اگر ياهو هم در اين زمينه اشاره‌اي نكند. با اين حال Arrington مي‌گويد: <27ميليون‌دلار براي اين‌كار هزينه شده است>. وي همچنين معتقد است: <صحبت از پول و فرصت‌هاي بسيار زياد است. عموماً كسي نمي‌خواهد سرمايه‌گذاري مخاطره‌آميزي انجام دهد.>

بار ديگر ابداعات و نوآوري‌ها در عرصه اينترنت، حركتي روبه‌جلو و پر شتاب پيدا كرده است. شرايط بازارها در حال تغيير است حال آن‌كه فرصت‌ها يكي يكي از دست مي‌روند. در حقيقت از بابت از كف‌دادن فرصت‌ها، وب2 هم شباهت زيادي به وب 1 دارد.

هفت مشخصه مهم وب2

هفت مشخصه مهم وب2

 
ماهنامه شبکه - شماره 63

اشاره :
از نزديك، شبيه RSS، شبيه Ajax، مثل وب ‌سرويس، مثل گوگل؛ از دور مانند يك اكوسيستم زنده، يك رسانه مردمي، يك چرخه بي‌پايان از اخبار و ايده‌ها، و يك موج سيال از داده‌ها است. آن را به صورت نمادين، وب 2 نام نهاده‌اند. همان وبي است كه امروز مي‌شناسيم. اما به آن دوباره نگريسته‌اند. وب 2 استعاره‌اي است كه به بهانه آن قصد داريم به بازشناسي پديده وب بپردازيم. اين بازشناسي به ما كمك مي‌كند چرايي و چگونگي تغييرات اين فضا را درك كنيم تا بتوانيم بيشترين بهره را از آن ببريم.‌

از نماي نزديك
هرچه جلوتر مي‌رويم اهميت نرم‌افزارهاي ‌News Reader و ‌RSS ‌خوان براي دسترسي سريع و آسان مردم به تازه‌ترين خبرها بيشتر مي‌شود. اگر شما نيز مي‌توانستيد هر روز نگاهي به جزئيات آمار بازديد از صفحات سايت وب ماهنامه شبكه بيندازيد، متقاعد مي‌شديد كه ابزار ‌‌RSS به‌قدري براي كاربران مهم شده‌است كه تقريبا هر روز تعداد كساني كه گشت‌و‌گذار در اين سايت‌ را از طريق بازكردن صفحه نخست آن شروع مي‌كنند، با تعداد بازديدكنندگاني كه سير و سياحت خود را با فراخواندن لينك ‌‌RSS اين پايگاه آغاز مي‌كنند، برابر است.

اين در حقيقت جلوه‌‌اي است از پارادايم جديدي كه وب 2 ناميده مي‌شود. خوب كه نگاه كنيم، مي‌توانيم به ماهيت و عمق تغييرات بنياديني كه در مشخصه‌هاي وب و رفتار كاربران آن به‌وقوع پيوسته‌است، پي‌ببريم. ولي نكته جالب اينجاست كه همين تغييرات كند و آهسته حتي در دنياي سريع و پويايي مثل اينترنت نيز به‌صورت تدريجي شكل مي‌گيرند. گويي در تاروپود وب آرام آرام رسوخ مي‌كنند. شايد به همين دليل، كاربراني كه چند سالي در اين فضاي مجازي نفس كشيده باشند، به وضعيت جديد خو گرفته‌اند و احتمالا تغييرات برايشان چندان ملموس نيست. مانند اين است كه سال‌ها با يك نفر زندگي كنيم و متوجه تغييرات تدريجي چهره او نشويم. اما وقتي از دور به قضيه نگاه كنيد، مي‌توانيد فورا برخي تغييرات مهم را كشف كنيد و روي آن‌ها انگشت بگذاريد. اين تغييرات كدامند؟ آيا مي‌توانيم آن‌ها را دسته بندي كنيم؟‌

مشخصه‌هاي مهم  وب جديد
كساني كه درباره نظريه وب 2 صحبت مي‌كنند، مباحث مختلفي را پيش مي‌كشند. برخي مايلند جنبه‌هاي تكنيكي آن را براي مخاطباني همچون برنامه‌نويسان و طراحان وب تشريح كنند. بعضي نيز به كاربردهاي تجاري آن نظر دارند و مي‌خواهند وب 2 را به صورت پلتفرمي ترسيم كنند كه تجربه بحران دات‌كام در سال دوهزار را پشت سر خود دارد و اكنون به يك سيستم پخته و باتجربه تبديل شده است كه روش‌هاي هوشمندانه‌اي براي كسب‌وكار آنلاين دارد. من در اينجا به آن دسته از ويژگي‌هاي جديد وب كه با نگرش سيستمي سازگاري بيشتري دارد اشاره مي‌كنم و نگاهم بيشتر به درونمايه وب 2، محتويات آن و پويايي داده‌ها است. بسياري از ايده‌هايي كه اينجا مطرح مي‌كنم، نظريه‌پردازان وب2 قبلا به صورت‌هاي گوناگون و حتي   جامع‌تر و بهتر مطرح كرده‌اند و درنتيجه حرف تازه‌اي نيستند. اما سعي كردم يك تصوير موجز و مختصر از وب2 را با توجه به اين ديدگاه ارائه دهم.‌

1 - وب مردمي‌تر ‌
وب واقعا مردمي‌تر شده است. مهم‌ترين تبلور اين ويژگي را بايد در اين واقعيت جستجو كرد كه <مصرف‌كنندگان اطلاعات اكنون خود توليد‌كننده‌اند>. سايت كتاب‌فروشي آمازون كه به كاربران اجازه مي‌دهد نقد خود درباره محتواي يك كتاب را پاي صفحه مخصوص همان كتاب درج كنند، يك مثال مشهور در اين زمينه است. تقريبا اكثر كساني كه براي خريد كتاب به آمازون مراجعه مي‌كنند، متوجه مي‌شوند كه اظهارنظر خوانندگان يك كتاب به مراتب از اطلاعات رسمي آمازون درباره آن كتاب، جالب‌تر است.‌

يك چهره ديگر از اين وب مردمي را مي‌توانيد در <دنياي وبلاگستان و پادكستينگ> ببينيد. در وب 2 حضور كاربران در فرآيند توليد و پخش اخبار و اطلاعات چنان پررنگ است كه خود به منبع ارزشمندي براي رسانه‌هاي جمعي و رسمي، از قبيل رسانه‌هاي الكترونيك و نشريات چاپي، تبديل شده است. پديده جديد <خبرنگاري شهروندي> كه در آن نقش شهروندان گمنام و يا معمولي (به عنوان شاهد عيني يك رويداد) اهميت بسيار زيادي در تهيه سريع يك  گزارش موثق دارند، پيامد همين جنبش وبلاگ‌نويسي است. اخيرا خبرنگاري شهروندي در رويدادهايي مانند بلاياي طبيعي و حوادث تروريستي يا رخدادهاي خشونت‌بار جنگ و درگيري مسلحانه كمك شاياني به رسانه‌ها و خبرگزاري‌هاي بزرگ دنيا كرده است.‌

اما نقش مردم در فضاي وب 2 را به صورت‌هاي ديگري نيز مي‌توان ديد. ردپاي آمدن لينكدوني همه جا ديده مي‌شود. اين لينك‌ها را بايد آدرس‌هاي دست‌چين شده‌اي تلقي‌كرد كه به صورت هدفمند تازه‌ترين اخبار و مطالب مربوط به يك زمينه  خاص را به مخاطب ارائه مي‌كنند. اين لينكدوني‌ها بي‌وقفه و به سرعت بروز مي‌شوند و خود به تنهايي منابعي خواندني و جذاب در وب هستند كه به همت كاربران و براي كاربران توليد مي‌شوند. يك شيوه ديگر را مي‌توانيد در نرم‌افزارهاي پيام‌رساني فوري ‌(‌IM) ببينيد كه ديگر فقط براي گپ‌و‌گفت‌هايي بي‌هدف استفاده نمي‌شوند، بلكه كاربرد اطلاع‌رساني و خبري نيز دارند. معمولا گروهي از كاربران كه علايق مشتركي دارند، لينك تازه‌ترين اخبار و يا مطالب جالب (از هر نظر) را براي يكديگر مي‌فرستند. خوب است نرم‌افزارهاي ‌IM را وقتي براي چنين مقصودي به‌كارگرفته مي‌شوند‌ ‌News Messenger بناميم.‌

‌<كاربرد رسانه‌اي پورتال‌ها و انجمن‌هاي آنلاين> روي ديگري از همين سكه است. همان كاربراني كه ممكن است از لينكدوني سايت يا وبلاگ شخصي خود براي اطلاع‌رساني و هدايت مخاطبان به سمت منابع خبري و اطلاعاتي خاص استفاده كنند، گاهي ترجيح مي‌دهند لينك‌هاي خود را در مكان‌هاي عمومي‌‌تر و پررفت‌وآمدتري مانند پورتال‌ها و انجمن‌هاي آنلاين منتشر كنند. در حقيقت گاهي سرعت انتشار و جامعيت اخبار در اين پورتال‌هاي مردمي از سايت‌هاي خبري رسمي بيشتر است. زيرا هر مخاطب خود به صورت يك خبرنگار عمل مي‌كند و پورتال به صورت تابلويي درمي‌آيد كه به موازات افزايش تعداد بازديدكنندگان، حجم اخبار و مطالب آن بيشتر و بيشتر مي‌شود.‌

افزايش استقبال از موسيقي و ويديوي ‌‌On-Demand جنبه ديگري از مردمي‌تر شدن رسانه وب را نشان‌مي‌دهد. رشد اين گرايش در ميان كاربران اينترنت، اغلب رسانه‌هاي سمعي-‌بصري را واداركرده است كه وارد عرصه اينترنت شوند و يك برنامه مشخص براي پاسخگويي به مخاطباني كه مايلند اطلاعات صوتي و تصويري (اعم از خبر يا كليپ هنري و سرگرم‌كننده) را به ميل خود انتخاب كنند، تدوين كنند. پيامد اين تحول را مي‌توانيد در پيدايش سرويسي مانند ‌‌Google Video يا كاميابي سرويس موسيقي ‌‌iTunes اپل ببينيد.‌

2- سازوكار خودترميمي محتواي وب 2‌
محتواي وب2 به يك سازوكار خودترميمي بسيار پيچيده و هوشمند مجهز است. اين هوشمندي از مردمي‌ترشدن وب ناشي‌مي‌شود و حاصل خرد‌جمعي است. سازوكار خودترميمي محتوا را مي‌توان به دو صورت مشاهده كرد: يكي با واسطه و ديگري بي‌واسطه. در سازوكار با واسطه، خوانندگان و مصرف‌كنندگان يك محتواي اطلاعاتي (مثلا بازديدكنندگان يك سايت خبري و يا آموزشي) با درج كامنت و اظهارنظر، اطلاعاتي كه ناشر ارائه داده است را نقد مي‌كنند، چيزهايي به آن مي‌افزايند، ايرادهايي از آن مي‌گيرند و يا براي اصلاحش پيشنهادهايي مي‌دهند. همه اين موارد مي‌تواند با واسطه مديران يا اپراتورهاي سايت اعمال شوند. وقتي كامنت‌ها به طور خودكار پاي مطالب افزوده مي‌شود، به تدريج آن خبر يا مقاله تكميل و تصحيح مي‌شود.

چنان‌كه ممكن است حجم اين اطلاعات ضميمه، از محتواي اوليه بيشتر شود. سايت‌هايي كه چنين مي‌كنند، معمولا موفق‌ترند و آن‌هايي كه هيچ توجهي به كامنت‌هاي مردم ندارند، به تدريج از گردونه رقابت كيفي ميان توليدكنندگان محتوا خارج مي‌شوند.‌

<خودترميمي‌ بي‌واسطه> يك پديده كاملا جديد در وب 2 است. ويكي ‌(‌Wiki) و مشتقات آن تبلور همين سازوكار است. در اين شيوه مردم امكان مي‌يابند مستقيما يك محتواي اطلاعاتي را ويرايش كنند. ايده ويكي‌پديا بر اين نظريه استوار است كه اگرچه در كوتاه مدت ممكن است برخي محتويات مخدوش شوند، اما در بلندمدت، خرد جمعي شاكله و صحت اطلاعات را حفظ خواهد كرد.‌

3- جهش در معناي آموزش‌
وب 2 را مي‌توانيد در قالب تحولات مفهوم آموزش نيز ببينيد. مهم‌ترين ويژگي وب2 در اين مورد، <غيرتجاري كردن دانش> از طريق به‌كارگيري رهيافت توسعه باز (‌Open Development) است. اين هم يكي از پيامد‌هاي مردمي‌تر شدن فضاي وب است. در اين شيوه، مردم مي‌توانند در فرايند توسعه يك مقوله علمي يا فني آزادانه مشاركت داشته باشند و به طور رايگان از حاصل آن استفاده كنند. اين در حقيقت سطح متعالي‌تري از آموزش است. زيرا يك عضو جديد همواره مي‌تواند به آرشيو تعاملات قبلي گروه مراجعه كند و خود را در اسرع وقت به سطح فعلي گروه برساند و پس از آن هم در جلوبردن دانش گروه نقش داشته باشد و هم از اين خرد جمعي چيزها بياموزد.
‌
‌<آموزش ‌On-Demand به وسيله موتورهاي جستجو> جنبه ديگري از تحول در معناي آموزش در فضاي سايبر را نشان‌مي‌دهد. موتورهاي جستجو را از اين نظر مي‌توان به آموزگاراني تشبيه كرد كه جواب هر سوالي را مي‌دانند. اما كيفيت پاسخ‌هايشان بستگي به كيفيت پرسش‌هاي پرسشگر دارد. در اين حوزه جديد، پرسشگر از روش <خود‌آموزي> براي بالابردن دانش خود استفاده مي‌كند و تنها هنگامي يك مفهوم را مي‌آموزد كه به آن نياز داشته باشد.‌

بسته‌هاي What-is‌ و‌ ‌How-to‌ و ‌FAQ يكي از خروجي‌هاي جنبي سازوكار فوق هستند. اين بسته‌ها در حقيقت مجموعه جواب‌هاي از پيش آماده‌اي هستند كه به‌وسيله كاربران اينترنت پديد مي‌آيند و از اين منظر مي‌توان آن را پيامد مردمي‌تر شدن وب تلقي كرد. جالب اينجاست كه برخي از همين محتويات، به سازوكار‌هاي خودترميمي باواسطه يا بي‌واسطه نيز مجهزند. اين قابليت به دانش‌آموزان امكان مي‌دهد با اعتماد بيشتري به اطلاعات موجود در اين بسته‌ها تكيه كنند.

سيستم‌هاي به اشتراك‌گذاشتن اطلاعات نيز يكي از پيامدهاي مردمي‌تر ‌شدن وب هستند. كاركرد آموزشي اين شيوه از تبادل اطلاعات هم جالب و هم مهم است. در واقع هنگامي كه مجموعه‌اي از اطلاعات به صورت يك فايل، سند و يا كتاب الكترونيكي ميان گروهي از كاربران به اشتراك گذاشته مي‌شود، همه اعضاي گروه قادرند بسته به نياز خود از اين اطلاعات براي بالابردن سطح دانش و آگاهي بهره‌ ببرند.‌

4- پويايي داده‌ها 
پديده وب را از زواياي مختلفي مي‌توان بررسي كرد. وب يك شبكه اطلاعاتي است. يك فناوري است. يك رسانه نيز هست. اما اگر آن را به عنوان مهم‌ترين تبلور فضاي سايبر درنظربگيريد، آنگاه مي‌توان وب را به سيستمي تشبيه كرد كه حيات دارد، زنده‌ است، راكد نمي‌ماند، پي‌درپي تغيير مي‌كند و نو مي‌شود. نگرش سيستمي به مقوله وب به ما كمك مي‌كند، برخي جنبه‌هاي مهم و كليدي آن را برجسته سازيم. از اين منظر، وب از پويايي ويژه‌اي برخوردار است كه طي آن، داده‌ها نه‌تنها در مجاري اطلاعاتي مختلف به حركت درمي‌آيند، بلكه گاهي، خود، به بستري براي انتقال داده‌هاي پيچيده‌تر تبديل مي‌شوند. اين سازوكار را تقريبا مي‌توان به مفهوم مدولاسيون در فيزيك امواج تشبيه كرد. امواج مركبي كه از سوار شدن امواج پيچيده‌‌تر بر امواج ساده پديد مي‌آيند.‌

يكي از مفاهيمي كه فرضيه <وب 2> سعي در توضيح و تبيين آن دارد، همين كاركرد دوگانه‌اي است كه برخي از اطلاعات در شبكه اينترنت دارند. گونه‌اي از اين اطلاعات را مردم پديد‌آورده‌اند و در يك روند تعاملي بسيار پويا و پيچيده مرتبا به آن مي‌افزايند. بعضي ديگر از اين اطلاعات نيز حاصل تعامل كاربران با روند پويايي نيمه‌مستقل جديدي است كه درون وب به جريان درآمده است و بر اساس الگو‌هايي كه گاه به سادگي يك لينك ‌‌RSS و گاه به پيچيدگي نتايج يك جستجو در بانك اطلاعاتي گوگل هستند، ساختاري مركب از داده‌ها را پديد مي‌آورند كه خود‌به‌خود يكديگر را تغييرمي‌دهند و اصلاح مي‌كنند.‌

فناوري ‌‌RSS نه تنها به كاربر كمك مي‌كند به محتوا دسترسي پيدا كند، بلكه كاربر مي‌تواند مشترك آن نيز باشد. طوري كه به محض تغيير محتوا، به طور خودكار از تازه‌ترين تغييرات آگاهي يابد. با استفاده از تكنيك ‌‌RSS مي‌توان سايت‌ها را نيز به يكديگر متصل كرد. به اين ترتيب يك پايگاه وب مي‌تواند به‌طور خودكار و بدون دخالت انسان، از محتواي پايگاه ديگر اطلاع پيدا كند. سايت‌هايي كه به اين ترتيب به طور زنجيروار به‌هم متصل مي‌شوند، بستر اطلاعاتي جديدي را پديد مي‌آورند كه اطلاعات و اخبار را از يك پايگاه به ديگري جاري مي‌سازد.

‌مشابه همين كاركرد را مي‌توان در سيستم ‌Trackback وبلاگ‌ها مشاهده كرد. اين سيستم به يك وبلاگ‌نويس امكان مي‌دهد به جاي درج كامنت و اظهارنظر مستقيم در پايين يادداشت يك وبلاگ‌نويس ديگر، نظر و نقد خود را در وبلاگ خودش بنويسد و لينك آن را به طور خودكار ضميمه آن يادداشت نمايد. به اين ترتيب زنجيره‌اي از اظهارنظرها پديد مي‌آيند كه به واسطه لينك‌هاي دوطرفه Trackback ‌به هم متصل شده‌اند.‌

سازوكار <آگهي‌هاي متني هوشمند> مدل پيشرفته‌تري از همين زنجيره‌هاي خودكار اطلاعاتي است. مثلا سيستم آگهي‌هاي متني گوگل به طور هوشمندانه در يك صفحه وب فقط آن دسته از آگهي‌ها را نشان مي‌دهد كه واژگان به كاررفته در آن با واژگان استفاده شده در آن صفحه ارتباط مفهومي داشته باشد. به اين ترتيب، آگهي‌ها كاركردي مشابه سيستم لينكدوني سايت‌ها و وبلاگ‌ها را پيدا مي‌كنند. با اين تفاوت كه دست انسان دخالت كمتري در دست‌چين‌كردن لينك‌ها دارد و لينك‌ها بر اساس يك الگوي طبقه‌بندي شده، خود به خود، تصميم مي‌گيرند كه كجا به نمايش درآيند.‌

نقش محوري در طبقه‌بندي اين لينك‌ها را تعدادي واژگان كليدي برعهده دارند كه گاهي‌‌ Tag‌ ناميده مي‌شوند. اينTagها يا واژه‌هاي كليدي در حقيقت نوعي‌ متاديتا‌ هستند كه ضميمه اطلاعات مي‌شوند و امكان ايجاد بي‌نهايت دسته‌بندي موضوعي مختلف را فراهم مي‌سازند. مثلا سايت‌ Flickr (متعلق به ياهو) كه پايگاهي براي به اشتراك‌گذاري عكس است، از همين روش براي متصل كردن گالري‌هاي مختلف استفاده مي‌كند. يك گالري ممكن است داراي دو ‌Tag به نام‌هاي <نمايشگاه اله‌كامپ> و <كامپيوتر> باشد و يك گالري ديگر داراي سه‌ ‌Tag با نام‌هاي <كامپيوتر>، <آموزش> و <هنر> باشد. به اين ترتيب دوگالري عكس مذكور به دليل داشتن يك وجه مشترك، يعني <كامپيوتر> به طور خودكار به يكديگر لينك مي‌شوند.  ‌

البته استفاده از سازوكار‌هاي خودكار براي متصل‌كردن سايت‌ها و صفحات وب به يكديگر منحصر به كاربردهاي مثبت در فضاي سايبر نيست. چنان‌كه مي‌توان ردپاي <لينك‌هاي آلوده> را در همه جا مشاهده كرد. مثلا ترفند سيادي يا فيشينگ و يا هدايت كاربر به لينك‌ها و سايت‌هاي خاص از طريق نصب اسب تروا روي كامپيوتري كه سهوا يا عمدا پايگاه اينترنتي خاصي را مرور‌كرده‌است، نمونه‌اي از پويايي لينك‌هاي آلوده را نشان مي‌دهد.‌

5- مفهومي به نام سرويس
وب 2 متضمن پاره‌اي مفاهيم كليدي ديگر نيز هست. واژه خدمت يا سرويس نمونه‌اي از همين مفاهيم است. وب جديد به گونه‌اي است كه مفهوم سرويس به يكي از اركان كسب‌وكارهاي آنلاين تبديل شده‌است. اين مفهوم هم دربرگيرنده معناي لغوي آن، يعني خدمت‌رساني، و هم دربرگيرنده معناي تازه و مدرن آن است كه نشان مي‌دهد يك فرآيند اطلاعاتي (مثلا ارسال نامه الكترونيكي) به جاي اين‌كه از طريق يك محصول نرم‌افزاري انجام شود، مي‌تواند به‌واسطه يك سيستم آنلاين رخ دهد. اين شيوه از ارائه خدمات متكي بر نظريه‌اي است كه مي‌گويد هر نرم‌افزار را مي‌توان به صورت يك سرويس ارائه كرد. خدماتي كه سايت‌هاي گوگل و ‌‌eBay ارائه‌مي‌دهند، نمونه‌اي از همين خدمات هستند. اصطلاح‌ وب‌سرويس‌ از همين معنا ريشه‌گرفته‌است. بنابراين وب‌سرويس‌ها را مي‌توان يك پديده متعلق به عصر وب2 قلمداد كرد كه البته هنوز به بلوغ خود نرسيده است.‌

به تازگي، يك تكنيك و فن جديد نيز پا به عرصه وب گذاشته است كه بايد آن را مكمل نظريه وب‌سرويس‌ها دانست. اين پديده كه ‌‌Ajax نام دارد، درحقيقت لباسي است كه مي‌توان بر يك سرويس وب پوشاند. سرويس‌هاي وب ممكن است ظاهرا هيچ اينترفيسي نداشته باشند و فقط از طريق پروتكل‌هاي فني، مجموعه‌اي از خدمات نرم‌افزاري را از طريق اينترنت در دسترس كاربر قراردهند و حداكثر ممكن است يك صفحه وب ‌‌HTML پويا را بر روي يك وب‌سرويس قرار دهيم. اما تكنيك اي‌جكس به ما امكان مي‌دهد، محدوديت‌هاي موجود صفحات ‌‌‌HTML معمولي را پشت سر بگذاريم و ايده <نرم‌افزار به صورت سرويس>‌ را كاملا محقق كنيم.‌

سرويس در وب2 با يك مفهوم كليدي ديگر نيز ارتباط نزديكي دارد و آن، معناي واژه توسعه است. وقتي كه به تدريج سرويس‌هاي آنلاين جاي بسته‌هاي نرم‌افزاري قابل نصب را بگيرند، آنگاه ممكن است با شرايطي روبه‌رو شويم كه در آن همواره روند توسعه، اصلاح و تكميل نرم‌افزار در معرض ديد مصرف‌كننده قراردارد. بنابراين توسعه در عصر وب2 يعني تقريبا هميشه با محصولاتي سروكار داريم كه در مرحله آزمايشي (بتا) قراردارند. علت اين پديده آن است كه <خدمت> رابطه تنگاتنگي با بازخورد مشتريان دارد و چون وب 2 مردمي‌تر است و مشاركت كاربران در تغيير و تحولات آن بيشتر شده است، هيچ سرويس آنلايني را نمي‌توان يافت كه بتواند بدون توجه به انتقادات و پيشنهادهاي كاربران، همچنان در مدار كاميابي و موفقيت قرارداشته باشد. به زبان ديگر، نقش مردم به گونه‌اي است كه نه‌تنها به خودترميمي اطلاعات منجر مي‌شود، بلكه گونه‌اي از خودترميمي نرم‌افزار را نيز پديد‌مي‌آورد و واضح است وقتي نرم‌افزار دائما درحال ترميم باشد، هيچ‌گاه از مرحله تست بتا خارج نمي‌شود.‌

6- پول‌سازي با قلك آنلاين
مي‌توان به فهرست پيامدهاي مردمي‌تر شدن وب، اقلام ديگري را نيز افزود. مثلا كسب و كارهاي وب2 به وضوح نسبت به وب1 اهميت بيشتري به تك تك كاربران مي‌دهند. ايده سنتي كسب‌وكار اين است كه با مشتريان محدودتر ولي پولدارتر تعامل داشته‌باشيد. بنابراين صاحبان كسب‌وكار تمايل زيادي دارند كه به جاي سروكله زدن با صد مشتري كه هركدام فقط كمي پول خرج مي‌كنند، با ده يا پنج مشتري كه رقم‌هاي بزرگي مي‌پردازند، روبه‌رو شوند. وب2 اين نظريه را با ترديد روبه‌رو كرده است. ظاهرا كسب وكارهاي چابك و تيزهوشي مانند گوگل و ‌eBayتوانسته‌اند راهي پيدا كنند كه درآمد خود را به جاي تكيه بر خريدهاي چند هزار دلاري مشتريان بزرگ، براساس دريافت تنها چند سنت از ميليون‌ها مصرف‌كننده كم‌درآمد بنا كنند.

اين چيزي نيست غير از محقق‌كردن همان ضرب المثل قديمي كه مي‌گويد: قطره قطره جمع گردد، وانگهي دريا شود. رمز موفقيت در اين رهيافت جديد بازهم به نقش كليدي مردم در متافور خدمت برمي‌گردد. وقتي شما خدمتي را مي‌فروشيد، مجبوريد خيلي بيشتر از زماني كه كالايي مي‌فروشيد، به نظر و انتقادات مشتري بها بدهيد. به اين ترتيب شما وادار مي‌شويد رابطه بهتري با مشتريان برقرار كنيد. اما همين كه رابطه بهتري با مصرف‌كننده ايجاد مي‌كنيد، فورا مي‌توانيد اين بستر جديد را به مجراي تازه‌اي براي پول‌درآوردن تبديل كنيد. اين كار شبيه روش نشرياتي است كه سعي مي‌كنند محتوايشان چنان مشتري پسند باشد، كه درآمد خود را به جاي تكيه بر آگهي (مشتريان پولدار) بر تيراژ (مشتريان كم پول) استوار سازند.‌

البته كسب‌وكارهاي وب2 از تكنيك‌هاي ديگري نيز براي افزايش درآمد خود بهره مي‌گيرند. يكي از اين روش‌ها به كارگيري رهيافت ‌‌BI يا هوشمندي كسب‌وكار است كه عمدتا بر فنون داده‌كاوي (‌Data Mining) متكي است. مثلا شما مي‌توانيد حتي پيش از آن كه منتظر بازخورد و كامنت‌هاي مستقيم مردم شويد، با تجزيه و تحليل رفتار بازديدكنندگان سايت خود و دنبال‌كردن رد كليك‌ها، ساختار اطلاعات را مرتبا بهتر‌كنيد. سيستم‌هاي پيشرفته مديريت محتوا به سازوكار‌هايي مجهزند كه مي‌توانند نحوه چيدمان لينك‌ها را به صورت خودكار و هوشمند با توجه به‌نحوه حركت (‌Navigation‌) كاربران سايت بهينه كنند.‌

7- حركت در فضاي سه بعدي: پلتفرم موبايل
يك مشخصه مهم ديگر نيز در فضاي وب 2 قابل تشخيص است و آن نقش فزاينده پلتفرم موبايل و به طور كلي آن دسته از تجهيزات همراه است كه قابليت جابه‌جايي فيزيكي اطلاعات را در اختيار كاربر قرار مي‌دهند. با كمي تامل مي‌توان دريافت كه در عصر وب2 ديگر <حالت فيزيكي دسترسي به اطلاعات> محدود به يك كامپيوتر ساكن نيست. كاربر مي‌تواند در همه حالت‌ها، مثلا هنگامي كه مشغول قدم زدن در يك پارك است، وارد فضاي سايبر شود. اين كاربر مثلا مي‌تواند همان لحظه وبلاگ خود را بروز كند و يا پاي يك يادداشت يا مقاله، كامنت بگذارد.
 
اين وضعيت پيامدهاي مهم و تاثيرات ژرفي دارد. به‌عنوان نمونه، اگر به قابليت عكسبرداري ديجيتال با استفاده از گوشي‌هاي موبايل فكر كنيد و در نظر بگيريد كه صاحب اين گوشي مي‌تواند به اينترنت متصل شود و وبلاگ خود را بروز‌كند، آنگاه مي‌توانيد تصور كنيد راه‌اندازي و بروزكردن يك فتوبلاگ تا چه اندازه مي‌تواند آسان شود. همين سناريو در پيوند با پديده‌هايي مانند خبرنگاري شهروندي، پويايي كاملا جديد و هيجان انگيزي را ترسيم مي‌كند.‌

نتيجه ديگري كه از اين تحول حاصل مي‌شود، تركيب‌شدن فضاي طبيعي با فضاي سايبر است. چنان‌كه اگر من يك روز هنگام قدم زدن در پارك به شدت تحت تاثير زيبايي‌هاي طبيعت قراربگيرم، مي‌توانم به سرعت همين حس‌و‌حال را به فضاي سايبر منتقل كنم و برعكس، يك بگو مگوي اينترنتي كه شايد از يك كامنت و انتقاد تند در پاي يك يادداشت وبلاگي من حاصل شده باشد فورا مي‌تواند آثار خود را در رفتار من با كساني كه همان لحظه در كنارم هستند نشان دهد.

‌راز اين تحول در پيدايش مفهوم تازه‌اي نهفته است كه شايد بتوان آن را <كلاينت 7 در 24> ناميد. يعني كلاينت (يا سرويس گيرنده اطلاعات) نيز مي‌تواند پا به پاي‌ سرور‌در تمام 24 ساعت شبانه روز و در تمام طول هفته به شبكه جهاني اطلاعات متصل و در تعامل با آن قرارداشته باشد. چنين سرويس گيرنده‌اي را نمي‌توان يك مصرف‌كننده محض دانست. زيرا او مي‌تواند به يك كنشگر فعال در فضاي سايبر تبديل شود و تغييراتي را در پويايي اطلاعات پديد آورد.‌

پي‌نوشت:
براي آشنايي بيشتر و كامل‌تر با ويژگي‌هاي وب2  مي‌توانيد به مقاله what is web2  به قلم آقاي Tim O'Reilly  كه ترجمه آن در همين شماره ماهنامه شبكه با عنوان “وب 2 چيست؟” آمده‌است، مراجعه نماييد.

 

وب2 - شوق يك جهان نو

وب2 - شوق يك جهان نو

 

 

 
ماهنامه شبکه - شماره 63

اشاره :
از چند سال پيش همايش‌هاي مورد علاقه خود را از طريق اينترنت و سايت‌هايي كه وقايع يك همايش را به صورت لحظه به لحظه و در قالب پوشش متني رويدادها با اندكي تأخير گزارش مي‌كنند، دنبال مي‌كنم. گردانندگان اين پايگاه‌هاي وب هر چند دقيقه يك‌بار صفحه وب مربوط به يك همايش در حال برگزاري را بروز مي‌كنند و آخرين اطلاعات را در كوتاه‌ترين زمان ممكن در اختيار بازديد‌كنندگان قرارمي‌دهند. پس از ورود به اين‌گونه صفحات وب، اغلب به جمله‌اي بر‌مي‌خوريد كه در آن از شما خواسته شده است به منظور اجتناب از اشغال غير‌ضروري پهناي باند و كاركرد صحيح اين سيستم، از بروز‌رساني دستي صفحه خودداري كنيد. در عين حال در تمام دفعات بروز‌رساني خودكار كه در طول پوشش خبري بارها روي مي‌دهد، تمام صفحه مذكور با تمام جزئيات آن مجددا بارگذاري مي‌شوند. البته ا‌ين فرآيند گاهي به خاطر حجم زياد انتقال همزمان اطلاعات و محدوديت‌هاي پهناي باند دچار اشكال و وقفه مي‌شود.‌

مدتي قبل كه براي كسب خبر در مورد همايشي به يكي از اين سايت‌ها مراجعه كرده بودم در بالاي صفحه مربوط به پوشش همايش به جمله‌اي بر‌خوردم كه برايم تازگي داشت:"براي نخستين‌بار در پوشش خبري اين همايش از فناوري ‌Ajax استفاده شده است". با اين حال به‌خاطر شروع همايش، كنجكاوي‌ در مورد اين فناوري را به زمان ديگري موكول كردم. اما پي بردن به كاربرد اين فناوري چندان طول نكشيد. سايت مذكور هر دقيقه يك‌بار بروز مي‌شد. اما اين تمام عناصر صفحه (لينك‌ها، لوگوها، تبليغات و ...) نبودند كه دائما بار‌گذاري مي‌شدند، بلكه صرفا همان چند خط خبر متني ارسال شده به صفحه اضافه مي‌شد و در بالاي متون ارسال شده قبلي قرار مي‌گرفت.
 
به نحوي كه عملكرد صفحه وب همچون نرم‌افزارهاي پيغام‌رساني فوري به نظر مي‌رسيد. اي‌جكس،‌ اين‌گونه خبر‌رساني از طريق وب را به شدت بهبود داده بود. به‌طوري كه در تمام مدت همايش نه‌ تنها بروز‌رساني اخبار (‌و نه صفحه وب) دچار وقفه نشد، بلكه كل اين فرآيند با سرعت بهتري انجام گرفت. بعدها صاحبان سايت مذكور اعلام كردند كه پهناي باند مورد استفاده براي اين پوشش زنده فقط 32 گيگابايت بود. اما در صورت عدم استفاده از فناوري‌ اي‌جكس پهناي باند مورد نياز به 196 گيگابايت مي‌رسيد.‌

اي‌جكس يكي از اركان فني دنياي وب نويني است كه به وب2 مشهور شده است. در حقيقت وب2 مفهومي است كه بر اساس آن تعامل با محتواي وب به مثابه تعامل با محتواي موجود در كامپيوترهاي شخصي است. دنيايي كه در آن هر كنشي، چون كليك بر هر دكمه و پيوندي‌، واكنشي آني و بلا‌درنگ خواهد داشت، به طوري كه كاربر احساس مي‌كند در حال استفاده از يك نرم‌افزار نصب شده برسيستم خود است.‌

البته اين تنها تفاوت وب2 با وب كنوني نيست. نظريه‌پردازان وب2 به ترسيم ويژگي‌ها و مشخصه‌هاي وبي پرداخته‌اند كه درآن كاربر صرفاً " مصرف‌كننده" محتوا نيست بلكه خود او هم در فرآيندي جمعي و غير‌متمركز به توليد محتوا مي‌پردازد و به طور كلي در چرخه حيات وب جديد نقشي مستقيم و به شدت موثر ايفا مي‌كند؛ نقشي كه اكنون به اشكال مختلف قابل‌مشاهده است.

حالا ديگر مثال‌هاي فراواني وجود دارد كه تازه‌كارها ثابت كرده‌اند در صورت در اختيار داشتن ابزار مناسب و فراهم‌بودن امكان رقابت مي‌توانند پا‌به‌پاي حرفه‌اي‌ها حركت كنند و حتي از آن‌ها پيشي بگيرند. ويكي‌پديا مشهورترين اين مثال‌ها است. دايره‌المعارف آزادي كه اكنون به اهميت و جايگاهي غير‌قابل‌انكار دست يافته است. نكته جالب اين‌جاست كه هم‌اكنون از شيوه عملكرد‌ ويكي‌پديا انتقادات گوناگوني مي‌شود. اما شايد آن‌چه منتقدان كمتر بدان توجه داشته‌اند، موضوع اصلي يا همان فرهنگي است كه ‌ويكي‌پديا‌ پديد آورده است. زيرا حاصل و ثمره رشد اين فرهنگ عليرغم كاستي‌ها و نقصان‌ها به اندازه‌اي "خوب" است كه‌ ويكي‌ها را به جرياني تاثير‌گذار و پايگاهي پر‌طرفدار در وب تبديل كند و اين چيزي است كه نظريه‌پردازان ‌‌وب2 آن‌ را‌ تمركز‌زدايي مي‌نامند.

از منظر اجتماعي، پادكست‌ها به عنوان مشخصه‌ ديگري از وب2،‌ خود به‌گونه‌اي ديگر شگفت‌انگيز مي‌نمايند. اگر به پادكست‌ از جنبه رسانه‌اي آن بنگريم، متوجه واقعيت جالبي مي‌شويم. پادكست يكي از اولين ابزارهاي رسانه‌اي است كه پيش از آن‌كه با دخالت غول‌هاي رسانه‌اي عموميت يابد، به‌وسيله مردم گسترش يافت و پس از آن‌ بود كه رسانه‌هاي بزرگ نيز به صرافت ارائه اطلاعات از اين روش افتادند. از اين حيث جنبش رسانه‌اي پادكست توانسته است بزرگان اين عرصه را نيز به تبعيت وادارد.‌

اما موضوع بسيار مهم و قابل تامل و توجه  ديگر آن است كه كنكاش در مفهوم وب‌2 اين موضوع را به ذهن متبادر مي‌كند كه اغلب وقايع جريان‌سازي كه از آن‌ها به عنوان مشخصه‌هاي وب2 يادمي‌شود از مدت‌ها قبل وجود داشته‌اند. به بيان ديگر، با صرف‌نظر از برخي عناصر فراهم‌كننده زير ساخت‌هاي فني، مي‌توان وب2 را ماحصل و بر‌آيندي از تحول و تكامل وب كنوني در گذر سالياني كه از عمر آن مي‌گذرد دانست.

علت تاكيد بر اين نكته ظاهرا ساده عنوان فريبنده وب2 است. در حقيقت نبايد تصور كرد كه اين نامگذاري به معناي نسخه كاملا نو و متفاوت از وب كنوني است، بلكه اين عنوان در واقع نمادي از سير تحول و تركيب مشخصه‌هاي بنيادين (‌كه قابليت‌هاي وب را از اواسط دهه نود به نمايش گذاشته‌اند) و مشخصه‌هاي تكميلي آن (ويكي‌ها وGoogle Maps برخي پديدآورندگان اين مشخصه‌ها هستند) است. در يك جمع‌بندي كلي و بر اساس جنبه‌هايي از وب2 كه در اين نوشتار مورد توجه قرار گرفته‌اند، مي‌توان دو عنوان زير را براي وب2 متصور شد‌:

وب ابري: مشاركت دو سويه در توليد محتوا، كسب‌وكار و ... پويايي، وب را ‌چنان وصف‌ناشدني كرده است كه به ابري متلاطم مي‌ماند.‌

وب شفاف: اين‌كه مي‌توان به گونه‌اي از نرم‌افزارهاي تحت وب استفاده كرد كه تفاوت آن‌ها با نرم‌افزار‌هاي دسكتاپ نا‌محسوس باشد، بدان معنا است كه وب اكنون به‌حدي از تكامل و درجه‌اي از عمق و ژرفا رسيده است كه نقش خود را به عنوان يك بستر براي فراهم كردن چنين قابليت‌هايي كاملا ناپيدا ايفا مي‌كند. وب نويني كه باعث مي‌شود شيوه تعامل سنتي ما با وب به صورت نخ‌نما جلوه نمايد.‌

وب2 چيست؟ الگوهاي طراحي و مدل‌هاي تجاري براي نسل بعدي وب‌

وب2 چيست؟ الگوهاي طراحي و مدل‌هاي تجاري براي نسل بعدي وب‌

 

 

 
ماهنامه شبکه - شماره 63

اشاره :
تركيدن حباب دات كام در پاييز 2001 نقطه عطفي براي وب بود. استنباط بسياري از افراد ‌اين بود كه وب بيش از حد در كانون توجه قرار گرفته است و‌اين حقيقت را گوشزد مي‌كردند كه ظاهرا ً رشد انفجاري و پس از آن ركود و نزول، ويژگي مشترك تمام انقلاب‌هاي تكنولوژيك است. ‌اين ركود و نزول معمولا هنگامي‌رخ‌ مي‌دهد كه فناوري روبه‌پيشرفت، جايگاه خود را در صحنه تجارت تثبيت كرده است، هجوم مردم به‌سوي مدعيان ارائه فناوري تمام شده است، نمونه‌هاي واقعا موفق، توانايي‌هاي خود را نشان داده‌اند، و جامعه كم كم تفاوت‌ها را درك مي‌كند. مفهوم "وب2" در يك نشست هم‌انديشي بين O' Reilly وMediaLive International زاييده شد. در‌اين جلسه Dale Dougherty، يكي از پيشگامان وب و معاون موسسه O' Reilly، خاطر نشان كرد كه نه تنها نمي‌توان وب را "سقوط كرده و شكست خورده" دانست، بلكه با توجه به‌انواع كاربردهاي جذاب و جديد و سايت‌هايي كه تعداد آن‌ها همه روزه و با سرعتي عجيب افزايش مي‌يابد، وب از هر وقت ديگري مهم‌تر شده‌است. مسئله ديگر ‌اين است كه به‌نظر مي‌آيد همه شركت‌هايي كه‌اين ركود ناگهاني را با موفقيت پشت سر گذاشته‌اند، وجه مشتركي دارند. اگر قبول كنيم كه سقوط دات‌كام نقطه عطفي را براي وب مشخص مي‌كند،‌آيا مي‌توان مفهومي ‌مثل "وب2"را براي فعاليت‌هاي بعد از‌اين سقوط به‌كار برد؟ شركت‌كنندگان در‌اين نشست بر سر‌اين موضوع به‌توافق رسيدند و به‌اين‌ترتيب، كنفرانس وب2 (www.web2con.com) سربرآورد. در خلال يك سال و نيمي‌كه از آن زمان مي‌گذرد، مفهوم "وب2" به‌خوبي جا افتاده است و نتايج جستجوي آن روي گوگل به‌بيش از 5/9 ميليون مورد بالغ مي‌شود. ولي هنوز اختلاف نظر‌هاي بسياري درباره معناي اصلي وب2 وجود دارد. به‌طوري كه بعضي‌ از صاحب‌نظران آن را در حد يك شعار تبليغاتي بي اهميت مي‌بينند و بعضي ديگر آن را به‌عنوان يك موضوع عمومي‌ قبول مي‌كنند. اين مقاله سعي مي‌كند معناي وب2 را به‌وضوح روشن كند و آن‌را شرح دهد.

نويسنده: Tim O' Reilly  

در اولين كنفرانس ما منظور خود را از وب 2 با چند مثال نشان داديم:
البته‌اين فهرست محدود به‌همين موارد نيست. ولي چه چيزي موجب مي‌شود ما يك برنامه‌كاربردي  يا راه‌حل  را به‌عنوان "وب1" و ديگري را به‌عنوان "وب2" در نظر بگيريم؟ پاسخ به اين سوال بسيار اهميت دارد. چراكه تبِ وب2 آنچنان گسترده شده است كه حتي بعضي از شركت‌ها در حال حاضر از آن به‌عنوان يك شعار براي بازاريابي استفاده مي‌كنند. در حالي‌كه بسياري از‌اين شركت‌ها حتي نمي‌دانند وب2 چيست. از طرفي پاسخ به‌اين سوال بسيار دشوار است. چون بسياري از‌اين شركت‌هاي تازه‌كار كه به استفاده مبتذلانه از عبارت‌هاي تبليغاتي عادت دارند، اصلا وب2 نيستند و در عين حال بعضي از برنامه‌هاي ‌كاربردي‌اي كه ما به‌عنوان وب2 معرفي كرده‌ايم، مثلNapster و BitTorrent، را حتي نمي‌توان دقيقا يك برنامه‌ كاربردي تحت‌وب يا Web Application دانست. قدم اول ما براي پاسخ به‌اين سوال، يافتن اصولي است كه در نمونه‌هاي موفق وب1 و در نمونه‌هاي جالب برنامه‌هاي ‌كاربردي‌ جديد وب2 ديده مي‌شود. 
 

Web 2.0	Web 1.0
Google AdSense	DoubleClick
Flickr	Ofoto
BitTorrent	Akamai
Napster	mp3.com
Wikipedia	Britannica Online
blogging	personal websites
upcoming.org and EVDB	evite
search engine optimization	domain name speculation
cost per click	page views
web services	screen scraping
participation	publishing
wikis	content management systems
("tagging ("folksonomy	(directories (taxonomy
syndication	stickiness

 وب به‌عنوان يك پلتفرم‌
 وب2، مثل بسياري از مفاهيم مهم ديگر، محدوده قطعي و كاملا مشخصي ندارد. ولي در مقابل، حول هسته‌اي محكم و متمركز شكل‌گرفته‌است. وب2 را مي‌توان به‌صورت مجموعه‌اي از اصول و شيوه‌ها در نظر گرفت كه منظومه‌اي كامل از سايت‌ها، كه همه يا بعضي از‌اين اصول را دنبال مي‌كنند، در حول هسته آن با فواصل كم وزياد قرار گرفته‌اند. 

شكل 1، كه در يك جلسه هم‌انديشي در كنفرانس FOO Camp در O' Reilly Media طراحي شده است، به‌طور شماتيك وب2 را نشان مي‌دهد.‌اين طرح شماتيك وب2 هنوز كامل نشده است. ولي بسياري از‌ايده‌هايي كه از هسته وب2 ساطع شده‌اند را نشان مي‌دهد.

براي مثال، در اولين كنفرانس وب2 در اكتبر 2004،  من (نويسنده مقاله) و  جان باتل مجموعه‌اي از اصول اوليه را براي آغاز بحث مشخص كرديم. اولين آن‌ها، "وب به‌عنوان پلتفرم" بود. اگرچه‌اين موضوعي است كه Netscape، محبوب وب1، كه در نبرد با مايكروسافت نابود شد نيز آن را فرياد مي‌زد. به‌علاوه،  از نمونه اصلي وب1 در بحث ما، يعني DoubleClick و Akamai، هم در مورد درنظر گرفتن وب به‌عنوان يك پلتفرم پيشگام بودند. اكثر افراد، اغلب خدمات تبليغي را به‌عنوان يك "سرويس وب" در نظر نمي‌گيرند. ولي حقيقت ‌اين است كه ‌اين سرويس، اولين وب سرويس يا اولين mashup (اگر بخواهيم ‌اصطلاح ديگري كه امروزه متداول‌تر شده است را به‌كار ببريم) بود كه به‌طور گسترده پياده شد و مورد استفاده قرار گرفت.
 
هر بَنِر تبليغاتي در واقع يك همكاري يكپارچه و بي وقفه بين دو وب سايت است كه يك صفحه وبِ‌تركيبي را به‌خواننده، كه او هم پشت يك كامپيوتر ديگر است، نشان مي‌دهد. Akamai هم به‌شبكه به‌عنوان يك پلتفرم نگاه مي‌كند. البته در سطوح پايين‌تري از پشته پروتكل، و يك شبكه cashing و ارائه محتويات  ساخته است كه مشكل ‌كمبود پهناي باند را حل مي‌كند. 

با وجود‌اين، در عملكرد رقباي جديد تفاوت‌هاي بارزي با عملكرد ‌اين شركت‌هاي پيشگام وجود دارد كه براي بحث ما مناسب هستند. رقباي جديد، به‌خاطر درك عميق‌تر از ماهيت‌اين پلتفرم جديد، راه حل‌هاي قبلي را گرفته‌اند و آن‌ها را بهتر كرده‌اند. هم DoubleClick و هم Akamai پيشگامان وب2 هستند. ولي مي‌توان مشاهده كرد كه چطور بهره‌گيري از الگوهاي طراحي وب2 موجب كشف راه‌هاي نو مي‌شود. بد نيست كمي‌براي بررسي‌اين سه مورد وقت بگذاريم تا بعضي از مهم‌ترين جنبه‌هاي‌اين تفاوت‌ها را دريابيم.

نت اسكيپ در مقابل گوگل‌
اگر بگوييم نت‌اسكيپ نماد وب1 است، بدون شك مي‌توان گوگل را نماد بارز وب2 دانست. يكي از دلايل‌اين مدعا اين است كه نخستين عرضه همگاني سهام‌اين‌دو شركت هركدام رويدادي تعيين‌كننده در دوره خود بودند. پس بياييد بحث را با مقايسه اين شركت‌ها و موقعيت‌هايشان  شروع كنيم.

برداشت نت اسكيپ از "وب به‌عنوان پلتفرم"  مطابق با الگوهاي نرم‌افزاري قديمي‌بود. محصول اصلي‌اين شركت يك مرورگر وب بود؛ يك برنامه كاربردي عمومي.

استراتژي آن‌ نيز اين بود كه با استفاده از تسلطي كه در بازار مرورگر داشت، بازاري براي محصولات سرور گرانقيمت‌ ايجاد كند.
 
داشتن كنترل بر استانداردهاي نمايش محتويات و كار با مرورگر، از لحاظ نظري مي‌توانست همان قدرتي كه مايكروسافت در بازار پي‌سي از آن لذت مي‌برد را نصيب‌اين شركت كند. درست همانطور كه "كالسكه بدون اسب" اتومبيل را به‌عنوان پيشرفتي براي وسيله‌ آشناي قبلي معرفي كرد، نت‌اسكيپ ادعا كرد كه وب‌تاپ (webtop) جاي دسكتاپ را خواهدگرفت، و برنامه‌اش‌اين بود كه وب‌تاپ با اطلاعات و اپلت‌هاي فراهم‌كنندگان اطلاعات پر شود، كه آن‌ها هم براي‌اين‌كار بايد به‌نوبه‌خود سرورهاي نت اسكيپ را مي‌خريدند. 

در نهايت، هم مرورگرهاي وب و هم وب سرورها به‌كالاهايي عادي و بدون ارزش افزوده تبديل شدند و ارزش تجاري به‌سمت "بالاي پشته"، يعني سرويس‌هايي كه روي پلتفرم وب ارائه مي‌شدند، كشيده شد.

در مقابل، گوگل از روز اول زندگي خود را به‌صورت يك  برنامه‌كاربردي تحت‌وب ذاتي شروع كرد. هيچ وقت فروخته نشد يا به‌صورت يك بسته نرم‌افزاري عرضه نشد، بلكه به‌صورت يك سرويس ارائه شد كه مشتريان مستقيما يا غيرمستقيم براي استفاده از آن پول مي‌پرداختند. در ‌اين مدل هيچ‌يك از محدوديت‌ها و مشكلات قديمي صنعت ‌نرم‌افزار وجود ندارد. هيچ زمان انتشار برنامه‌ريزي شده و اجباري براي نرم‌افزار وجود ندارد و فقط بهبودهاي مداوم در آن اعمال مي‌شود. هيچ مدل مجوزدهي يا قابل‌فروشي نيست، بلكه فقط استفاده است.

هيچ نيازي به‌سازگاري با پلتفرم‌هاي مختلف نيست و مشتريان مي‌توانند نرم‌افزار را روي دستگاه‌هاي خودشان اجرا‌كنند. فقط مجموعه‌اي از پي‌سي‌ها با مقياس‌پذيري فوق‌العاده، كه سيستم عامل‌هاي اپن‌سورس و برنامه‌هاي كاربردي و كمكي كه در داخل شركت ساخته‌شده‌اند، روي آن‌ها اجرا مي‌شود و هيچ كسي خارج از شركت هرگز آن‌ها را نخواهد ديد.

گوگل در زيربنا نياز به‌قابليتي دارد كه نت اسكيپ هرگز به‌آن نياز نداشت؛ مديريت بانك‌اطلاعات. گوگل فقط مجموعه‌اي از ابزارهاي نرم‌افزاري نيست، بلكه يك پايگاه داده تخصصي است. بدون داده،‌اين ابزارها بلااستفاده خواهند بود. بدون نرم‌افزار، ديتا قابل مديريت نيست. مجوزدهي نرم‌افزار و داشتن كنترل بر API‌ها، يعني اهرم‌هاي قدرت در دوران گذشته، ديگر كارايي ندارند. چراكه نرم‌افزار اصلا نيازي به‌توزيع شدن ندارد و فقط اجرا مي‌شود. ولي بدون توانايي جمعآوري و مديريت داده‌ها نيز، نرم‌افزار كاربرد خود را از دست خواهد داد. در حقيقت، ارزش نرم‌افزار به‌مقدار و پويايي داده‌هايي وابسته است كه مديريت مي‌كند. 

خدمات گوگل يك سرور نيست؛ اگرچه روي مجموعه عظيمي ‌از سرورهاي‌اينترنت ارائه مي‌شود. يك مرورگر هم نيست؛ اگرچه كاربر آن را از طريق مرورگر تجربه‌مي‌كند. جستجو نيز، كه سرويس اصلي گوگل است، ميزبان محتوياتي نيست كه براي مردم پيدا مي‌كند. خيلي شبيه يك تماس تلفني، كه نه فقط در تلفن‌هاي دو سر خط بلكه روي شبكه ميان آن‌ها نيز رخ مي‌دهد. گوگل هم در فضاي بين مرورگر و موتورجستجو و سرورِ محتواي مقصد شكل مي‌گيرد و به‌عنوان يك مامور يا واسطه بين كاربر و تجربه‌آنلاينش عمل مي‌كند.

درست است كه هم نت‌اسكيپ و هم گوگل شركت‌هاي نرم‌افزاري هستند. ولي واضح است كه نت‌اسكيپ به‌همان جهان نرم‌افزار لوتوس، مايكروسافت، اوراكل،SAP و ساير شركت‌هايي كه در انقلاب نرم افزاري دهه 1980متولد شدند، تعلق دارد. در‌حالي‌كه همقطاران گوگل ساير برنامه‌ كاربردي‌هاي ‌اينترنت مثل eBay، آمازون، نپستر، DoubleClick و Akamai هستند.

DoubleClick در مقايسه با Overture و AdSense
 DoubleClick نيز مثل گوگل زاده عصر‌اينترنت است. ‌اين شركت نيز به‌نرم‌افزار به‌عنوان يك سرويس نگاه مي‌كند و  قابليت اصلي آن در مديريت داده‌ها است و همانطور كه در بالا ذكر شد، يكي از پيشگامان استفاده از سرويس‌هاي وب است؛ حتي قبل از‌اين‌كه اصطلاح سرويس وب اصلا وجود داشته باشد.
 
ولي DoubleClick در نهايت به‌خاطر مدل تجاريش محدود شد. DoubleClick اسير‌اين اعتقاد دهه نودي بود كه كاربرد وب، انتشار است نه مشاركت.

آگهي‌دهندگان صاحب اختيارند، نه مصرف‌كنندگان.
 
بزرگي شركت مهم است، و ‌اين‌كه مطابق تحقيقات MediaMetrix و ساير شركت‌هاي رده‌بندي تبليغات، وب به‌سرعت تحت سلطه وب سايت‌هاي برتر در مي‌آيد.

در نتيجه مي‌بينيم كه DoubleClick با افتخار در وب سايتش مي‌نويسد: "بيش از دوهزار پياده‌سازي موفق" از نرم‌افزارش داشته است. در حالي‌كه Yahoo! Search Marketing) Overtureسابق) و Google AdSense در حال حاضر هركدام بيش از صدها هزار تبليغ دهنده  دارند.

موفقيت Overture و گوگل ناشي از درك چيزي است كه Chris Anderson آن‌را دنباله بلند (long tale) مي‌خواند؛ قدرت مشترك سايت‌هاي كوچك كه بخش اعظم محتواي وب را تشكيل مي‌دهند. استفاده از خدمات DoubleClick  نياز به‌امضاي يك قرارداد رسمي ‌فروش دارد كه موجب محدود‌شدن بازار ‌اين شركت به‌فقط چند هزار سايت بزرگ شده است. Overture و گوگل فهميده‌اند كه چطور مي‌توان تبليغات را تقريبا روي هر وب‌پيچي قرار داد. از آن مهم‌تر، اين شركت‌ها‌ فرمت‌هاي تبليغاتي مورد علاقه ناشران و آژانس‌هاي تبليغاتي، مثل بنر و پاپ‌آپ را كنار گذاشته‌اند و به‌جاي آن از تبليغات متني استفاده مي‌كنند كه آزاردهنده نيستند، به ‌محتواي حساسند و به‌طور كلي مورد‌علاقه مصرف‌كنندگانند.

 درس وب 2
از توانايي‌هاي خود مشتريان و مديريت الگوريتمي داده‌ها براي دستيابي به‌كل وب بهره بگيريد، براي دستيابي به‌كناره‌ها و نه فقط مركز، به‌دنباله بلند، نه فقط به‌راس.

مي‌بينيم كه ساير نمونه‌هاي موفق وب2 نيز رفتاري مشابه‌دارند. ‌eBay تراكنش‌هايي به‌اندازه كوچك در حد چند دلار را بين افراد مختلف امكانپذير كرده است و به‌صورت يك دلال خودكار بين آن‌ها عمل مي‌كند. Napster (اگرچه به‌دلايل حقوقي ساقط شد) شبكه‌اش را با ساختن يك پايگاه داده‌مركزي از‌ترانه‌ها راه نينداخته بود، بلكه سيستمي‌طراحي كرده بود كه در آن هر دانلودكننده، خودش يك سرور هم مي‌شد، و از‌اين طريق شبكه‌اش را گسترش داده بود.

 Akamai در مقايسه با Bit Torrent
 Akamai هم مثل DoubleClick براي انجام‌دادن كار با راس، نه با دنباله، با مركز، نه با كناره، طراحي شده است.Akamai با تسهيل دسترسي به‌سايت‌هاي واقع در مركز وب كه تقاضاي بالايي براي دسترسي به‌آن‌ها وجود دارد، به‌افرادِ واقع در كناره وب نفع مي‌رساند. ولي ‌اين شركت درآمدش را از آن سايت‌هاي مركزي كسب مي‌كند. 

BitTorrent، مثل ساير پيشگامان جنبش P2P، به ‌تمركز‌زدايي‌اينترنت نگاهي راديكال دارد. هر كلاينت يك سرور هم هست. فايل‌ها به‌قطعات كوچكي تقسيم مي‌شوند كه از چندين محل ارسال مي‌شوند و به‌اين‌ترتيب از شبكه دانلودكنندگان براي ساير كاربران پهناي باند و داده فراهم‌مي‌كند. در واقع هرچه يك فايل پرطرفدارتر باشد، سرعت توزيع آن بيشتر خواهد شد. چراكه كاربران بيشتري هستند كه براي آن فايل پهناي باند تامين مي‌كنند و قطعات آن را براي ديگران مي‌فرستند.

به‌اين‌ترتيب BitTorrent يكي از اصول اساسي وب2 را نشان مي‌دهد: هرچه تعداد كاربران يك سرويس بيشتر باشد، كيفيت آن بهتر خواهد شد. در حالي‌كه Akamai براي بهتر كردن خدمات خود بايد تعداد سرورهايش را افزايش دهد. هركدام از كاربران BitTorrent منابعش را در اختيار شبكه مي‌گذارد. در‌اين مدل با مفهوم ضمني "معماري مشاركت" و اخلاق همكاري روبه‌رو هستيم كه در آن سرويس در اساس به‌عنوان يك واسطه هوشمند عمل مي‌كند و كناره‌ها را به‌يكديگر مربوط مي‌كند و كاربران را از قدرت مشترك خودشان بهره‌مند مي‌سازد.

بهره گيري از هوش جمعي‌
اصل اساسي در موفقيت غول‌هايي كه در دوره وب 1زاده‌شدند و اكنون رهبري دوران وب2 را به‌عهده‌دارند‌اين است كه آن‌ها قدرت وب براي بهره‌گيري از هوش جمعي را درك كرده‌اند:

- ارتباط از طريق‌هايپرلينك‌ها بنيان وب است. وقتي كاربران محتويات جديد و سايت‌هاي جديد مي‌سازند، ساير كاربران ‌اين محتويات را كشف‌مي‌كنند و لينك‌هايي به ‌آن مي‌دهند و از‌اين طريق محتويات جديد به‌بدنه وب متصل مي‌شود. درست همان‌طور كه سيناپس‌ها در مغز شكل مي‌گيرند و ارتباطات آن‌ها با تكرار و تاكيد قوي‌تر مي‌شود. ‌اين تاراتصالات (وب) هم در نتيجه فعاليت مشترك تمام كاربران وب، به‌نحوي نظام‌مند و زنده رشد مي‌كند.

- !Yahoo، اولين نمونه بزرگ موفقيت در‌اينترنت، حيات خود را به‌عنوان يك كاتالوگ، يا دايركتوري از لينك‌ها شروع كرد. در‌اين سايت بهترين كارهاي هزاران، و بعدها ميليون‌ها، كاربر وب گردآوري شده بود. !Yahoo مدت‌هاست كه توليد انواع مختلف محتويات را نيز به‌تجارت خود وارد ساخته است. ولي هنوز هم نقش‌اين سايت به‌عنوان يك پورتال، مهم‌ترين نقش و اصلي‌ترين ارزش آن است.

- ابداع مهم گوگل در فناوري جستجو، كه به‌سرعت ‌اين شركت را به‌ رهبر بلامنازع بازار جستجو بدل ساخت،PageRank بود؛ روشي براي فراهم آوردن نتايج بهتر جستجو با استفاده از ساختار لينك‌هاي وب به‌جاي تكيه صرف بر ويژگي‌هاي يك سند يا صفحه.

- محصول eBay حاصل فعاليت مشترك تمام كاربران آن است. eBay هم مثل خود وب، به‌صورت نظام‌مند در اثر فعاليت كاربرانش رشد‌مي‌كند و نقش‌ شركت ‌اين است كه محيطي فراهم كند كه فعاليت كاربران بتواند در آن اتفاق بيفتد. نكته مهم‌اين‌كه، مزيت رقابتي eBay تقريبا، كاملا‌ ‌ناشي از توده عظيم فروشندگان و خريداران آن است كه باعث مي‌شود هر شركت رقيبي كه سرويسي مشابه‌عرضه مي‌كند، جذابيت بسيار كمتري براي مصرف كنندگان داشته باشد.

- محصولي كه آمازون مي‌فروشد، فرقي با محصول ساير رقبا مثل bn.com ندارد.‌ همه اين شركت‌ها اطلاعات مشابهي را از توليدكنندگان مي‌گيرند: نظير شرح محصولات، تصاوير پشت جلد، نقدها، و... ولي آمازون روش‌هايي براي جلب مشاركت كاربران ابداع كرده است. در‌اين سايت تعداد نقد‌ها و بررسي‌هاي كاربران چندين هزار برابر  بيشتر است.

  تقريبا روي هريك از صفحه‌هاي سايت آمازون به‌نحوي كاربران به‌مشاركت دعوت شده‌اند و مهم‌تر از همه‌اين‌كه، آمازون از فعاليت كاربران براي بهتركردن نتايج جستجو بهره مي‌گيرد. درحالي‌كه نتايج يك جستجوي در bn.com احتمالا با محصولات خود شركت، و يا لينك‌هاي حمايت شده، شروع مي‌شود. نتايج جستجو در آمازون هميشه با "پرطرفدارترين‌ها" شروع مي‌شود.‌

 اين نتايج جستجو در لحظه محاسبه‌مي‌شوند و تنها بر ميزان فروش مبتني نيستند، بلكه عوامل ديگري را هم دربرمي‌گيرند كه افراد آمازون به ‌آن‌ها "جريان" اطراف يك محصول مي‌گويند. با داشتن ده‌ها هزار برابر كاربر بيشتر، تعجبي ندارد كه فروش آمازون رقبا را پشت سر گذاشته است.  اكنون هم شركت‌هاي خلاقي كه‌اين مفاهيم را درك كرده‌اند و حتي آن‌ها را بيشتر گسترش مي‌دهند، وب را تحت تاثير قرار داده‌اند:

- ويكي پديا،‌‌يك دايره‌`المعارف آنلاين است كه بر اساس‌اين‌ايده عجيب شكل گرفته است كه هركسي مي‌تواند يك مدخل جديد اضافه كند، يا مدخل‌هاي موجود را ويرايش نمايد. ويكي پديا يك تجربه ‌بنيادگرايانه در اعتماد كردن است و سخن معروف اريك ريموند را كه "وقتي تعداد ناظرين زياد باشد، هيچ باگي از نظر دور نمي‌ماند" (كه در اصل درباره نرم‌افزار اپن‌سورس گفته شده است) در حوزه ساخت محتوا پياده مي‌كند.  ويكي پديا در حال حاضر جزء صد سايت برتر وب است و افراد بسياري معتقدند كه طولي نخواهد كشيد كه يكي از ده سايت برتر خواهدبود.‌اين يك تغيير عميق در شيوه توليد محتوا است.

- سايت‌هايي مثل Flickr، كه اخيرا كانون توجه واقع شده‌اند، مفهومي‌جديد ابداع كرده‌اند كه بعضي به‌آن فوكسونومي ‌(folksonomy) مي‌گويند. (در مقابل taxonomy كه به معناي مديريت سازمان‌يافته اطلا‌عات است). فوكسونومي‌روشي‌اشتراكي و مبتني بر همكاري براي رده بندي سايت‌هاست كه در آن از كلمات كليدي كه به‌طور آزادانه انتخاب مي‌شوند، استفاده مي‌شود. به ‌اين كلمات كليدي معمولا تگ (tag) گفته مي‌شود.

از طريق تگ‌گذاري مي‌توان به‌جاي گروه‌بندي‌هاي ثابت و مشخص، از همان روش ارتباط‌دهي چندگانه و همپوشاني كه در مغز براي مرتبط كردن اطلاعات به‌كار مي‌رود، استفاده كرد. براي مثال، عكس يك توله سگ در Flickr ممكن است با تگ‌هاي (puppy توله سگ) و cute (ملوس) نشانه‌گذاري شود. به‌اين‌ترتيب مي‌توان بازيابي را متناسب با طرز فكر طبيعي كاربر انجام داد.

- محصولات ‌اشتراكي فيلتركردن هرزنامه مثل Cloudmark، تصميم‌گيري كاربران‌ايميل را مبني بر‌اين‌كه چه چيزي هرزنامه است و چه چيزي نيست، در كنار هم گردآوري مي‌كنند. اين سيستم‌ها نسبت به‌سيستم‌هايي كه متكي بر تحليل خود پيام‌ها هستند، عملكرد بهتري دارند.

- واقعيت ‌اين است كه بزرگ‌ترين نمونه‌هاي موفقيت در ‌اينترنت محصولات خود را تبليغ نمي‌كنند. پذيرش‌اين محصولات در بين مردم از طريق "بازاريابي ويروسي" صورت مي‌گيرد. يعني كاربران مستقيما ‌اين محصولات را به‌كاربران ديگر توصيه مي‌كنند. تقريبا مي‌توان گفت كه اگر سايت يا محصولي براي‌ترويج خود از تبليغات استفاده مي‌كند، يك سايت يا محصول وب2 نيست.

- بخش اعظمي‌از زيرساخت وب، از جمله لينوكس، آپاچي، MySQL، و كدهايPerl ،PHP يا Python كه در اكثر وب سرورها قرار دارد، متكي بر روش‌هاي توليد گروهي اپن‌سورس است كه به‌نوبه‌خود نمونه‌هاي از هوش جمعي به‌مدد شبكه هستند. در SourceForge.net بيش از صدهزار پروژه نرم‌افزاري اپن‌سورس فهرست شده است. هركسي مي‌تواند يك پروژه اضافه كند، هر كسي مي‌تواند كدها را دانلود و استفاده كند، و پروژه‌هاي جديد در نتيجه استفاده كاربران از حاشيه به‌مركز مي‌آيند. يك فرايند زنده در توليد و گسترش نرم‌افزار كه تقريبا به‌طور كامل بر بازاريابي ويروسي متكي است. در نتيجه در دوران وب2 تاثيرات شبكه‌اي مشاركت كاربران اهميت اساسي در دستيابي به‌بازار دارد.

 وبلاگ نويسي  و خرد توده‌ها
يكي از جالب‌ترين و پرطرفدارترين جنبه‌هاي دوران وب2، ظهور وبلاگ نويسي است. وب سايت‌هاي شخصي از اولين روزهاي وب وجود داشته‌اند و يادداشت‌هاي روزانه و نوشته‌هاي شخصي از آن‌ها هم با سابقه‌تر هستند. پس‌اين همه سروصدا و شور و هيجان براي وبلاگ‌ها به‌خاطر چيست؟

يك بلاگ در ساده‌ترين شكل، فقط يك صفحه شخصي به‌صورت دفتر يادداشت روزانه است. ولي Rich Skrenta  معتقد است كه مرتب‌كردن بلاگ‌هاي بر حسب زمان اگرچه " به‌نظر يك تفاوت بي اهميت و كوچك مي‌آيد، موجب پديد آمدن زنجيره‌اي كاملا متفاوت در ارائه، تبليغ و ارزش گذاري شده است."

يكي از چيزهايي كه موجب متفاوت بودن بلاگ‌ها شده‌است، فناوري‌اي به نام RSS است. ‌اين فناوري از زماني كه هكرهاي اوليه فهميدند كه با CGI مي‌توان وب سايت‌هايي با پشتيباني پايگاه‌داده ساخت، مهم‌ترين پيشرفت در معماري زيربنايي وب محسوب مي‌شود. با استفاده از RSS يك نفر نه تنها مي‌تواند به‌يك صفحه وب لينك شود، بلكه مي‌تواند مشترك آن هم بشود و هر بار كه آن صفحه تغيير مي‌كند، مطلع‌شود. Skrenta به‌اين ويژگي "وب افزايشي"  مي‌گويد كه ديگران آن‌را "وب زنده" نام داده‌اند.

البته بيش از ده سال است كه "وب سايت‌هاي پويا" (يعني وب سايت‌هاي مبتني بر بانك اطلاعات كه محتويات آن‌ها به‌صورت پويا ساخته مي‌شود) جاي وب سايت‌هاي ثابت را گرفته‌اند. آنچه در وب زنده پويا است، فقط صفحات وب نيستند، بلكه لينك‌ها هستند. يك لينك به‌يك وبلاگ، به‌صفحه‌اي كه همواره در حال تغيير است، ‌اشاره مي‌كند كه براي هريك از مدخل‌هاي جداگانه آن يك permalink وجود دارد و هريك از تغييرات آن به‌اطلاع ديگران مي‌رسد. بنابراين يك فيد RSS نسبت به‌مثلا يك bookmark يا لينك به‌صفحه ثابت، يك لينك بسيار قوي‌تر است.

RSS همچنين به‌اين معناست كه مرورگر وب تنها ابزار ديدن صفحات وب نيست. بعضي از برنامه‌هاي دريافت RSS، مثل Bloglines تحت وب هستند. ولي اكثر ‌اين برنامه‌ها دسكتاپ كلاينت هستند و حتي بعضي از آن‌ها به‌كاربران امكان ‌مي‌دهند با استفاده از دستگاه‌هاي قابل حمل محتويات روزآمدشده را دريافت كنند.
 
در حال حاضر از RSS نه فقط براي فرستادن مدخل‌هاي جديد بلاگ، بلكه روزآمدسازي تمام انواع داده، از جمله قيمت سهام، داده‌هاي هواشناسي، و موجود بودن عكس‌ها استفاده مي‌شود. ‌اين موارد استفاده در واقع بازگشتRSS به‌يكي از ريشه‌هايش است. RSS در 1997 از تلاقي دو فناوري به‌وجود آمد: يكي Really Simple Syndication  ساخته ديو وينر، كه براي انتشار روزآمدسازي‌هاي بلاگ‌ها استفاده مي‌شد، و ديگري Rich Site Summary محصول نت اسكيپ، كه به‌كاربران امكان مي‌داد صفحات شخصي Netscape را با داده‌هايي كه به صورت مرتب روزآمد مي‌شد، بسازند. نت‌اسكيپ بعدها علاقه خود را به‌اين پروژه از دست داد و توسعه‌اين فناوري در شركت Userland  كه متعلق به‌وينر و پيشگام در بلاگينگ بود، ادامه يافت. با وجود‌اين، در كاربردهاي جديد ما ميراث هردو فناوري را درRSS مي‌بينيم.

با اين‌حال RSS فقط بخشي از آن چيزي است كه موجب تفاوت يك وبلاگ با مديريت‌وب عادي مي‌شود. Tom Coates درباره اهميت پرمالينك‌ها مي‌گويد: عملكرد پرمالينك‌ها ممكن است امروز به‌نظر خيلي ابتدايي و ساده بيايد. ولي‌اين فناوري ابزاري بود كه در تبديل وبلاگ‌ها از يك پديده معمولي ناشي از سهولت انتشار، به‌جوامعي با افكار مختلف كه با هم بحث‌مي‌كنند، نقش بسيار موثري داشت. براي اولين بار نسبتا آسان بود كه مستقيما و دقيقا به‌ يك نوشته خاص در يك سايت ديگر‌اشاره كرد و درباره آن حرف زد. به‌اين‌ترتيب بحث‌ها به‌وجود آمدند، گفتگوها شروع شد و در نتيجه دوستي‌ها به‌وجود آمد و محكم‌تر شد. پرمالينك اولين و موفق‌ترين تلاش براي پيوند دادن وبلاگ‌ها با هم بود.

از بسياري جهات،‌تركيب RSS و پرمالينك‌ها خيلي از قابليت‌هاي NNTP، پروتكل Network News Protocol در Usenetرا به ‌HTTP، پروتكل وب، اضافه مي‌كند. blogosphere را مي‌توان به‌عنوان معادل نظير به‌نظير جديد براي يوزنت و BBSها، كه محل‌هاي مباحثه قديمي‌اينترنت بودند، در نظر گرفت. در بلاگوسفير مردم نه فقط مي‌توانند مشترك سايت‌هاي يكديگر شوند و به‌راحتي به‌هريك از كامنت‌هاي موجود روي يك صفحه لينك كنند، بلكه از طريق سازوكاري ‌كه trackback خوانده مي‌شود، حتي مي‌توانند ببينند كه چه افراد ديگري به‌صفحاتشان لينك كرده‌اند و مي‌توانند به‌آن‌ها پاسخ دهند؛ چه از طريق لينك‌هاي متقابل و چه از طريق نوشتن كامنت.

جالب ‌اينجاست كه لينك‌هاي دو‌طرفه هدف نهايي سيستم‌هاي ابرمتن اوليه مثل Xandu بودند. طرفداران متعصب ابر‌متن، trackbackها را به‌عنوان قدمي‌به‌سوي لينك‌هاي دوطرفه ستوده‌اند. ولي توجه داشته باشيد كه trackback ‌ها را نمي‌توان به‌طور كامل دو‌طرفه دانست، بلكه‌اين لينك‌ها در واقع (به‌طور بالقوه) لينك‌هاي يك طرفه متقارن هستند كه همان تاثير لينك‌هاي دو طرفه را دارند. ‌اين تفاوت ممكن است چندان بزرگ به‌نظر نيايد. ولي در عمل بسيار مهم است.
 
سيستم‌هاي شبكه سازي اجتماعي مثل Friendster، اوركات، و LinkedIn، كه براي برقراري يك ارتباط نياز به‌تاييد طرف مقابل دارند، نمي‌توانند به‌مقياس‌پذيري در حد وب برسند. همانطور كه Caterina Fake، يكي از بنيانگذاران سرويس‌اشتراك عكس Flickr مي‌گويد، توجه تنها به‌صورت تصادفي متقابل خواهد بود. (به‌همين خاطر در Flickr  كاربران مي‌توانند ليست‌هاي ناظر درست كنند؛ هر كاربري مي‌تواند از طريق RSS براي عكس‌هاي يك كاربر ديگر مشترك شود. كاربري كه عكس‌هايش مورد توجه قرار گرفته است، متوجه‌اين موضوع مي‌شود. ولي نيازي به‌تاييد ارتباط ندارد).

اگر بگوييم يكي از جنبه‌هاي اساسي وب2 بهره‌گيري از هوش جمعي است، به‌طوري‌كه وب را به‌يك مغز جهاني تبديل ‌كرده است، بلاگوسفير را مي‌توان مانند جريان دائمي‌افكار در قسمت پيشين مغز، صدايي كه همه ما در سرمان مي‌شنويم، در نظر گرفت. blogosphere را نمي‌توان نماينده ساختارهاي بنيادي مغز، كه اغلب ناخودآگاه هستند، دانست. ولي مي‌توان آن را معادل افكار خودآگاه قرار داد. به‌همين خاطر، بلاگوسفير به‌عنوان بازتاب تفكرات آگاهانه و توجه جامعه، تاثيرات بسيار قوي و مهمي ‌دارد.

درواقع در درجه اول، به‌خاطر‌اين‌كه موتورهاي جستجو از ساختار لينك‌ها براي تعيين كيفيت صفحات و بهتر كردن نتايج جستجو استفاده مي‌كنند، بلاگرها به‌عنوان كساني كه بهتر از ديگران و به‌طور مداوم به‌محتويات وب لينك مي‌سازند، تاثير بي‌مانندي در شكل‌دهي نتايج جستجوي وب دارند. دوم‌اين‌كه، چون جامعه وبلاگ‌نويسي تا حد زيادي به‌خود مراجعه مي‌كند، ‌اين توجه بلاگرها به‌ساير بلاگرها موجب وسعت ديد و قدرت آن‌ها مي‌شود. پديده "اتاق اكو" كه منتقدان آن را نقد كرده‌اند نيز به‌عنوان يك تقويت كننده عمل مي‌كند.

اگر‌اين پديده فقط يك تقويت‌كننده صرف بود، وبلاگ‌نويسي به‌امري خسته كننده و بي‌فايده تبديل مي‌شد. ولي بلاگينگ هم مثل ويكي پديا، از هوش جمعي به‌عنوان نوعي فيلتر بهره مي‌گيرد.‌ اينجاست كه آن چيزي كه James Suriowecki از آن به‌عنوان "خرد توده‌ها" ياد مي‌كند، وارد ميدان مي‌شود و درست همانطور كه PageRank نتايج جستجوي بهتري نسبت به‌تحليل سند‌ها به‌دست مي‌دهد، توجه جمعي در بلاگوسفير هم بهترين‌ها را بر مي‌گزيند. 

  ممكن است بعضي از وبلاگ‌ها رقيب رسانه‌هاي متعارف باشند. ولي نكته واقعا ناراحت كننده ‌اين است كه‌اين رقابت با كل بلاگوسفير است.‌اين فقط يك رقابت بين سايت‌ها نيست، بلكه رقابتي بين مدل‌هاي تجاري است. جهان وب2 جهاني است كه در آن Dan Gillmor مي‌گويد: "ما، رسانه‌ها"، جهاني كه در آن، ‌اين "مخاطب سابق" است كه تصميم مي‌گيرد چه چيزي مهم است، نه چند نفر در اتاق فرمان.

اهميت داده‌ها
همه برنامه‌كاربردي‌هاي مهم امروزي ‌اينترنت، مبتني بر يك بانك‌اطلاعات تخصصي هستند: بانك اطلاعات جستجوي گوگل، دايركتوري (و بانك اطلاعات جستجوي) ياهو، بانك اطلاعات محصولات آمازون، بانك اطلاعات محصولات و فروشندگان eBay، بانك اطلاعات نقشه‌هاي MapQuest، بانك اطلاعات‌ترانه‌هاي Napster.  همانطور كه Hal Varian  سال پيش در يك مصاحبه‌شخصي گفت، SQL" ،HTML جديد است." مديريت بانك‌اطلاعات يكي از قابليت‌هاي اساسي شركت‌هاي وب2 است، تا حدي كه ما گاهي ‌اين برنامه‌كاربردي‌ها را به‌جاي‌اين‌كه به‌سادگي نرم افزار بخوانيم، به‌آن‌ها  اطلاع افزار (infoware) مي‌گوييم.

اين حقيقت منجر به‌سوالي اساسي مي‌شود: داده‌ها مال چه كسي است؟ در عصر‌اينترنت، شاهد مواردي هستيم كه داشتن كنترل بر بانك‌اطلا‌عاتي منجر به‌تسلط بر بازار و كسب درآمدهاي فوق‌العاده شده است. انحصار ثبت نام‌هاي دامنه، كه توسط دولت در اختيار شركت Network Soulutions (كه بعدها Verisign آن‌را خريد) قرار داده شد، يكي از اولين منابع بزرگ درآمدزايي در‌اينترنت بود. پيش از‌اين گفته شد كه كسب سود از طريق تسلط بر API ‌هاي نرم‌افزاري در دوران‌ اينترنت بسيار سخت‌تر شده است. ولي داشتن كنترل بر منابع داده‌اي كليدي، بسيار سودآور است؛ به‌ويژه اگر‌اين منابع داده قابليت پاسخگويي به‌حجم بالاي درخواست‌ها ناشي از اثر شبكه را داشته باشند و‌ايجاد آن‌ها پر هزينه باشد. 

جدال پلتفرم‌ها

مايكروسافت در هريك از نبردهاي پيشين خود با رقبا، با موفقيت، برگ برنده پلتفرم را رو كرده است و با آن حتي قوي‌ترين برنامه‌كاربردي‌ها را نيز از صحنه خارج كرده است. ويندوز باعث شد كه مايكروسافت بتواند  اكسل را به‌جاي  Word ،Lotus 1-2-3 را به‌جاي WordPerfect و Internet Explorer را به‌جاي Netscape Navigator به ‌كرسي بنشاند.
ولي‌اين‌بار نبرد بين يك پلتفرم و يك برنامه ‌كاربردي نيست، بلكه بين دو پلتفرم است كه هركدام از اساس مدل تجاري متفاوتي دارند: در يك سو، يك توليد‌كننده منفرد نرم‌افزار كه توانسته است از طريق سيستم عامل و API ‌هايش كه به‌طور گسترده نصب و پياده‌سازي شده‌اند، بر مدل اساسي برنامه‌نويسي مسلط شود و در ديگر سو، سيستمي‌بدون مالك، كه شالوده آن را پروتكل‌ها، استانداردهاي باز، و موافقت نامه‌هاي همكاري تشكيل داده‌اند.

ويندوز نقطه اوج كنترل انحصاري از طريق APIهاي نرم‌افزاري است. نت اسكيپ سعي كرد از طريق همان تكنيك‌هايي كه مايكروسافت براي غلبه ‌بر رقبا به‌كار برده بود، قدرت را از چنگ مايكروسافت بيرون بكشد. اما و شكست خورد. ولي آپاچي، كه بر استانداردهاي باز وب متكي بود، موفق شد حالا‌ ديگر نبرد نابرابر، بين يك پلتفرم و يك برنامه‌كاربردي، نيست؛ بلكه نبردي بين پلتفرم‌ها است و اكنون ديگر سوال بر‌اين است كه كدام پلتفرم، و حتي بالاتر از آن كدام معماري، و كدام مدل تجاري براي وضعيت‌هاي پيش رو مناسب‌تر است.

ويندوز نقش درخشاني در حل كردن مشكلات دوران اوليه  پي‌سي داشت.‌اين سيستم عامل زمين بازي را براي توسعه‌دهندگان نرم‌افزار فراهم كرد و بسياري از مشكلاتي كه صنعت كامپيوتر با آن دست‌و‌پنجه نرم مي‌كرد را حل كرد. ولي امروز ديگر يك راه حل منفرد و يكپارچه كه فقط توسط يك سازنده كنترل شود، حلال مشكلات نيست، بلكه خودش مشكل است. سيستم‌هاي ارتباط گرا (communication-oriented)، كه‌اينترنت به‌عنوان يك پلتفرم دقيقا يك نمونه از آن‌هاست، نياز به‌همكاري متقابل دارند. در چنين سيستم‌هايي امكان محدود كردن كاربران از طريق API‌ها محدود است؛ مگر‌اين‌كه يك سازنده بتواند هردو سوي هر ارتباط و تعاملي را در اختيار داشته باشد.

هر توليد‌كننده وب2 كه بخواهد از طريق در اختيار گرفتن پلتفرم سهم خود را حفظ كند، يا افزايش دهد، طبيعتا ديگر از توانايي‌هاي‌اين پلتفرم استفاده نمي‌كند. البته اين‌امر به‌اين معنا نيست كه بگوييم هيچ امكاني براي كسب سود و برتري رقابتي وجود ندارد. ولي نمي‌توان از طريق كنترل API‌هاي نرم‌افزاري يا پروتكل‌ها به‌سود رسيد. بازي جديدي شروع شده است. شركت‌هايي مي‌توانند در دوران وب2 پيروز شوند كه به‌جاي تلاش براي بازگشتن به‌قوانين دوران نرم‌افزار پي‌سي، بتوانند قوانين‌اين بازي جديد را درك كنند.

  اگر به‌اخطار كپي رايت كه در پايين هريك از نقشه‌هايي كه روي MapQuest ،maps.yahoo.com ،maps.msn.com، يا maps.google.com قرار دارد توجه كنيد، ‌اين عبارت را خواهيد ديد."Maps copyright NavTeq ,TeleAtlas": يا اگر از خدمات جديد تصاوير ماهواره‌اي استفاده كنيد،‌اين عبارت را خواهيد ديد‌. Images copyright Digital Globe: اين شركت‌ها سرمايه‌گذاري‌هاي كلاني در بانك‌هاي اطلاعاتشان كرده‌اند (بر طبق گزارش‌ها NavTeq به‌تنهايي 750 ميليون دلار براي ساخت پايگاه‌داده آدرس‌ها و مسيرهايش هزينه كرده است.

Digital Globe نيز پانصدميليون دلار براي فرستادن ماهواره اختصاصي هزينه كرده است تا بتواند تصاويري بهتر از ماهواره‌هاي دولتي تهيه كند). NavTeq حتي به‌قدري پيش رفته است كه از لوگوي معروف ‌Intel Inside تقليد كرده است: روي ماشين‌هايي كه به‌سيستم مسيرياب مجهز هستند، مي‌توان لوگوي NavTeq Onboard را ديد.
 
داده حقيقا براي اين برنامه‌كاربردي‌ها و تنها جزء اصلي در‌اين‌گونه سيستم‌ها‌ همانند ‌Intel Inside است كه زيرساخت نرم‌افزاري آن‌ها يا تا حد زيادي اپن سورس است يا به‌كالاي بدون ارزش افزوده تبديل شده است.

حوزه داغ و پررقابت نقشه‌ها روي وب به‌خوبي نشان مي‌دهد كه مالكيت داده‌هاي اصلي يك برنامه‌كاربردي تا چه اندازه اهميت دارد و چگونه عدم درك ‌اين اهميت مي‌تواند  به‌ از دست دادن موقعيت رقابتي منجر شود. شركتMapQuest در 1995 پيشگام نقشه‌پردازي روي وب بود. ولي ديديم كه !Yahoo، بعد مايكروسافت، و اخيرا گوگل توانسته‌اند به‌راحتي و فقط با گرفتن مجوز همان داده‌ها، برنامه‌كاربردي‌هاي جديدي در‌اين حوزه معرفي كنند و وارد رقابت شوند.

موقعيت آمازون دقيقا، نقطه مقابل MapQuest است. ‌اين شركت هم مثل ساير رقبايش، همچون bn.com، داده‌هاي خام اوليه خود را از بانك‌اطلاعات ISBN شركت R.R. Bowker تامين مي‌كرد. ولي برخلاف MapQuest، آمازون به‌طور بي‌وقفه‌اين داده‌ها را بهتر و غني‌تر كرد و داده‌هايي كه از ناشران مي‌گرفت را نيز به‌آن‌ها اضافه مي‌كرد. مثلا تصاوير پشت جلد، فهرست مطالب،‌ايندكس، فصل‌هاي نمونه، و... .

از همه مهم‌تر، آمازون از فعاليت كاربران براي غني‌تر‌كردن داده‌هايش بهره گرفت. به‌طوري كه بعد از ده سال آمازون، و نه Bowker، به‌عنوان منبع اصلي اطلاعات كتابشناختي شناخته‌مي‌شود و مرجعي براي دانش پژوهان، كتابداران و ساير مصرف‌كنندگان است. آمازون حتي شناسه اختصاصي خودش، ASIN، را هم ابداع كرده است كه براي محصولاتي كه شماره ISBN ندارند، شناسه‌اي معادل آن مي‌سازد. در واقع، آمازون به‌نحوي موثر تامين‌كنندگان داده‌اش را شامل‌شد و آن‌ها را توسعه داد.

تصور كنيد كه MapQuest هم چنين كاري‌كرده بود و از كاربرانش مي‌خواست مسيرها و نقشه‌ها را تصحيح و تكميل‌كنند و از‌اين طريق لايه‌هايي از ارزش به‌داده‌هايش اضافه مي‌كرد. نتيجه ‌اين مي‌شد كه ساير رقبا به‌سختي مي‌توانستند فقط با گرفتن مجوز نقشه، به‌اين بازار وارد شوند و با MapQuest رقابت كنند.

معرفي Google Maps، آزمايشگاهي زنده براي مطالعه رقابت بين سازندگان برنامه‌هاي كاربردي و تامين‌كنندگان داده‌هايشان در اختيار تحليلگران قرار داد. مدل برنامه‌نويسي سبك (lightweight) گوگل منجر به‌پيدايش تعداد زيادي سرويس‌هاي ارزش افزوده به‌شكل مش‌آپ شده است كه Google Maps را با ساير منابع داده‌اينترنتي مرتبط و‌ تركيب مي‌كنند. H.ousingmaps.com متعلق به‌Paul Rademacher كه Google Maps را با داده‌هاي خريد و فروش و اجاره خانه از ‌Craigslist تركيب مي‌كند و از ‌اين طريق يك ابزار تعاملي براي جستجوي خانه ساخته است، يك مثال بارز از‌اين‌گونه mashupها است.

معماري مشاركت

بعضي از سيستم‌ها با هدف تشويق مشاركت طراحي مي‌شوند. دان بريكلين در مقاله‌اي با عنوان "ثروت عمومي" مي‌گويد: سه راه براي ساختن يك پايگاه‌داده بزرگ وجود دارد. راه اول كه در Yahoo! انجام مي‌شود، ‌اين است كه به‌افراد پول بدهيم تا آن را برايمان بسازند.

راه دوم، كه از درس‌هاي جامعه اپن سورس الهام گرفته شده، ‌اين است كه از افراد داوطلب براي ساختن آن كمك بگيريم. Open Directory Project، رقيب اپن سورس ياهو، چنين است. ولي نپستر روش سوم را به‌كار بسته است. قانون ‌Napster اين است كه هر آهنگي كه دانلود شد، به‌طور خودكار روي سرور هم قرار بگيرد. به‌اين‌ترتيب هر كاربري به‌طور خودكار در جهت افزودن ارزش بانك‌اطلا‌عاتي ‌اشتراكي قدم برمي‌دارد. در تمام سرويس‌هاي‌اشتراك فايل P2P هم چنين رويه‌اي دنبال مي‌شود. 

يكي از مهم‌ترين درس‌هاي دوران وب2 ‌اين است كه: كاربران ارزش را افزايش مي‌دهند. ولي فقط درصد كمي‌از كاربران‌اين دردسر را قبول مي‌كنند كه از طريق روش‌هاي مستقيم در جهت افزايش ارزش برنامه‌كاربردي شما اقدام كنند. بنابراين، شركت‌هاي وب2 شيوه‌ها و قوانيني غيرمستقيم براي گردآوري داده‌هاي كاربران ابداع مي‌كنند. به‌طوري‌كه استفاده عادي از برنامه‌كاربردي به‌طور غيرمستقيم و خودكار موجب افزايش ارزش آن نيز مي‌شود. همان‌طور كه گفته شد، چنين سيستم‌هايي هرچه بيشتر مورد‌استفاده قرار بگيرند، بهتر مي‌شوند.

ميچ‌كاپور يك‌بار گفته بود كه "معماري اصل‌موضوع است." مشاركت، ذات نپستر و بخشي جدايي‌ناپذير از معماري بنيادي آن است.

حتي مي‌توان گفت كه شايد ديدگاه معماري نقش مهم‌تري در موفقيت نرم‌افزارهاي اپن‌سورس داشته‌است تا فعاليت‌هاي داوطلبانه، كه اغلب بيشتر مورد‌توجه قرار مي‌گيرد. معماري ‌اينترنت، وب جهان‌گستر، و پروژه‌هاي نرم‌افزاري اپن‌سورس مثل لينوكس، آپاچي، و Perl كه كاربران عليرغم‌اين‌كه به‌دنبال برآورده كردن نيازهاي "خودخواهانه" خودشان هستند، به‌طور خودكار و به‌ارزش جمعي را به‌عنوان يك محصول ثانويه پديد مي‌آورند از اين دست هستند.

هر يك از‌اين پروژه‌ها يك هسته مركزي كوچك دارد، سازوكارهاي دقيق و تعريف شده‌اي براي گسترش دارد و شيوه‌هايي دارد كه هركس مي‌تواند اجزاي مناسب و سازگار را به‌آن بيفزايد. به‌اين‌ترتيب لايه‌هاي خارجي به‌پروژه اضافه مي‌شود و گسترش مي‌يابد. Larry Wall، سازنده ‌Perl اين رويه را به‌"پياز" تشبيه كرده است (به لحاظ لا‌يه‌لا‌يه‌بودن آن). به‌بيان ديگر،‌اين فناوري‌ها به‌سادگي به‌خاطر شيوه طراحي شان تاثير شبكه را نشان مي‌دهند و از آن بهره مي‌گيرند.

مي‌توان گفت كه همه‌اين پروژه‌ها به‌طور طبيعي از معماري مشاركت برخوردارند. ولي همانطور كه در مورد  آمازون مي‌بينيم، با تلاش مداوم (به‌علا‌وه انگيزه‌هاي مالي مثل برنامه Associates) مي‌توان اين معماري را در سيستمي‌ كه به‌طور طبيعي فاقد آن است نيز اعمال كرد. 

در حال حاضر‌اين مش‌آپ‌ها پروژه‌هاي بسيار خلاقانه‌اي هستند كه اكثرا توسط هكرها انجام مي‌شوند. ولي فعاليت‌هاي تجاري نوپايي نيز خيلي سريع بر مبني آن‌ها شكل گرفته است و مي‌بينيم كه حداقل براي يك گروه از توسعه‌دهندگان، گوگل جاي NavTeq را به‌عنوان منبع داده گرفته است و جايگاه خود را به‌عنوان يك واسطه محبوب تثبيت كرده است. به‌زودي شاهد نبرد ميان تامين‌كنندگان‌ داده و سازندگان برنامه‌كاربردي خواهيم بود؛ وقتي كه‌اين‌ دو گروه اهميت بعضي از داده‌ها را به‌عنوان سنگ بناي برنامه‌كاربردي‌هاي وب2 دريابند.

البته هم‌اكنون هم مسابقه براي صاحب شدن انواع مختلف داده‌هاي اساسي شروع شده است: مكان، هويت، تقويم ثبت رويدادها، شناسه‌هاي محصول و فضاهاي نام (namespaces). در خيلي از موارد كه ساختن منبع داده هزينه بالايي در‌بر‌داشته‌باشد، ‌اين فرصت وجود دارد كه يك شركت با سرمايه گذاري كلان نقشي همچون
Intel Inside بازي كند و تنها مالك داده‌ها باشد. در ساير موارد برنده شركتي خواهد بود كه به‌مدد اجتماع كاربران قبل از ديگران به‌حجم اساسي از داده‌ها برسد و آن داده‌ها را تحت يك سرويس ارائه كند.

براي مثال، در حوزه هويت، PayPal ،1-click آمازون و ميليون‌ها كاربر سيستم‌هاي ارتباطات، همه مي‌توانند وارد رقابت براي ساختن بانك اطلاعات هويت در سطح كل شبكه باشند. (در ‌اين زمينه تلاش جديد گوگل براي استفاده از شماره‌هاي تلفن همراه به‌عنوان شناسه اكانت‌هاي جي‌ميل را مي‌توان قدمي ‌براي در برگرفتن و گسترش سيستم تلفن دانست.)

در عين حال شركت‌هاي تازه تأسيسي مثل Sxip در حال بررسي امكان ‌ايجاد يك سيستم هويت يكپارچه، چيزي شبيه ‌يك 1-click " توزيع شده"، هستند كه يك زيرسيستم هويتي جامع و يكپارچه براي وب2 فراهم خواهد كرد. در حوزه تقويم و ثبت رويدادها، EVDB در تلاش است كه بزرگ‌ترين تقويم‌اشتراكي جهان را بر اساس يك معماري مشاركتي مبتني بر ويكي پياده‌سازي كند. البته هنوز نمي‌توان درباره موفقيت هركدام از ‌اين ‌ايده‌ها و راه حل‌هاي نو اظهار‌نظر كرد. ولي واضح است كه استاندارد‌ها و راه حل‌هاي‌ اين حوزه، كه عملا كلاس‌هاي مختلف داده را به ‌زيرسيستم‌هاي معتبر "سيستم‌عامل ‌اينترنت" تبديل مي‌كنند، نسل بعدي برنامه ‌كاربردي‌ها را خواهند ساخت.

در رابطه با داده به‌نكته ديگري نيز بايد توجه داشت و آن نگراني كاربران در رابطه با حريم خصوصي و حقوق آنها نسبت به‌داده‌هاي خودشان است. در خيلي از برنامه‌كاربردي‌هاي تحت‌وب اوليه محدوديت‌هاي دقيقي براي كپي‌رايت اعمال‌نمي‌شود. براي مثال، آمازون براي هريك از نقدها، مرورها و شرح‌هايي كه در سايتش ثبت مي‌شود، ادعاي كپي رايت دارد. ولي‌اين به‌اين معني نيست كه كاربران نمي‌توانند همان نقد را در جاي ديگري هم بنويسند و ثبت كنند. به‌هر حال، كم كم كه شركت‌ها مي‌فهمند كه داشتن كنترل روي داده‌ها مي‌تواند مهم‌ترين مزيت رقابتي آن‌ها بشود، شاهد افزايش تلاش براي كنترل حقوق داده‌ها خواهيم بود. 

درست همانطور كه سلطه نرم‌افزارهاي اختصاصي منجر به‌ظهور نهضت نرم‌افزار آزاد شد، انتظار مي‌رود كه بانك‌هاي اطلا‌عاتي اختصاصي منجر به‌جنبش "داده آزاد" در دهه‌ آينده شوند. حتي از همين حالا هم مي‌توانيم نشانه‌هايي از شروع ‌اين جنبش مخالف را در پروژه‌هاي چون ويكي پديا، Creative Commons و پروژه‌هاي نرم‌افزاري چونGreasemonkey ببينيم، كه به‌كاربران امكان مي‌دهند كه نحوه نمايش داده‌ها روي مانيتورهايشان را كنترل كنند.

پايان چرخه توليد نرم افزار
همانطور كه در بحث گوگل در مقابل نت اسكيپ ذكر شد، يكي از ويژگي‌هاي تعيين‌كننده نرم‌افزارهاي عصر‌اينترنت ‌اين است كه به‌صورت يك سرويس ارائه مي‌شوند، نه به‌صورت يك محصول.‌ اين حقيقت منجر به‌تغييراتي بنيادي در مدل تجاري شركت‌هاي عصر‌اينترنت شده است:

- انجام‌دادن عمليات بايد به ‌قابليت اساسي تبديل شود. تخصص گوگل يا ياهو در توسعه محصولات بايد با تخصص در انجام‌دادن عمليات روزانه همراه باشد.‌اين تحول نرم‌افزار از يك محصول آماده به‌يك سرويس به اندازه‌اي بنيادي است كه اگر عمليات نگهداري و بهينه سازي به‌طور روزانه انجام نگيرد، عملكرد نرم‌افزار مختل خواهدشد. گوگل بايد به‌طور مداوم وب را پويش كند و ‌ايندكس‌هايش را بروز نمايد. به‌طور مداوم لينك‌هاي زائد و ساير مواردي كه روي نتايجش تاثير منفي مي‌گذارند فيلتر كند، به‌طور مداوم و پويا به‌صدها ميليون جستجوي همزمان كاربران پاسخ دهد، و تبليغات متناسب با محتوي را در كنار آن‌ها نشان دهد.

بي‌علت نيست كه تكنيك‌هاي مديريت سيستم، شبكه‌بندي، و توازن گوگل، رازهايي هستند كه حتي بيشتر از الگوريتم‌هاي جستجوي‌اين شركت پنهان نگه داشته مي‌شوند. بخش عمده‌اي از برتري رقابتي گوگل بر ساير رقبا در موفقيت گوگل در خودكار كردن همين فرايندها نهفته است.

همچنين تصادفي نيست كه زبان‌هاي اسكريپت‌نويسي مثل Perl ،Python ،PHP و اخيرا Ruby نقشي چنين مهم در شركت‌هاي وب2 بازي مي‌كنند. Hassan Schroder، اولين وب‌مَستر شركت سان، در جمله معروفي Perl را به‌" آچار فرانسه ‌اينترنت" تشيبه‌كرده بود. زبان‌هاي پويا (كه به‌زبان‌هاي اسكريپت‌نويسي معروف هستند و مهندسان نرم‌افزار قبلا‌ً اغلب آن‌ها را پست و سطح پايين مي‌انگاشتند) ابزارهاي محبوب مديران سيستم و مديران شبكه هستند. ‌اين زبان‌ها نزد سازندگان سيستم‌هاي نرم‌افزاري پويا كه نياز به‌تغييرات مداوم دارند، نيز بسيار محبوب هستند.

- به‌كاربران بايد به‌عنوان همكار كمكي توسعه‌دهندگان نگاه كرد.‌اين سخن در واقع بازتابي از شيوه‌هاي برنامه‌سازي در دنياي اپن‌سورس است (حتي اگر قرار نباشد نرم‌افزار مورد بحث تحت مجوزهاي اپن سورس منتشر شود.) واقعيت‌اين است كه رهنمود معروف اپن سورس، "سريع منتشر كن و زود به‌زود منتشر كن"، كم كم جايگاهي حتي بنيادي‌تر و انقلابي‌تر يافته است و به‌مفهوم "بتاي دائمي" تبديل شده است. در بتاي دائمي، محصول آزادانه توسعه داده مي‌شود و قابليت‌هاي جديد بي‌وقفه و به‌طور ماهانه، هفتگي و يا حتي روزانه به‌آن اضافه مي‌شوند. بي دليل نيست كه سرويس‌هايي مثل Gmail ،Google Maps ،Flickr و ... تا ماه‌ها علامت Beta را يدك مي‌كشند.

بنابراين نظارت بلادرنگ و مداوم بر رفتار كاربران، براي‌اين‌كه بفهميم از كدام‌يك از قابليت‌هاي جديد استفاده‌مي‌كنند و چگونه‌اين قابليت‌ها را به‌كار مي‌برند، نيز يكي ديگر از قابليت‌هاي اساسي است.

يك برنامه نويس وب در يكي از سرويس‌هاي آنلاين معروف مي‌گويد: " ما هر روز دو يا سه قابليت جديد در قسمت‌هاي مختلف سايت پياده مي‌كنيم و اگر كاربران آن‌ها را نپذيرفتند، آن‌ها را برمي‌داريم. اگر كاربران از قابليتي خوششان آمد، آن را در كل سايت اجرا مي‌كنيم."

Cal Handerson برنامه‌نويس ارشد در Flickr اخيرا فاش‌كرد كه نسخه‌هاي جديد برنامه را هر نيم ساعت يك بار نصب مي‌كنند. ‌اين مدل ساخت و توسعه نرم‌افزار به‌وضوح تفاوت بنيادي با مدل قبلي دارد. همه برنامه‌كاربردي‌هاي تحت وب با چنين شيوه افراطي مثل Flickr توسعه داده نمي‌شوند، اما چرخه ساخت و توسعه آن‌ها تفاوت‌هاي عميقي با نرم‌افزارهاي دوران  پي‌سي و كلاينت سرور دارد. به‌همين دليل سرمقاله اخير ZDnet نتيجه گرفته بود كه مايكروسافت نمي‌تواند گوگل را شكست دهد: "مدل تجارت مايكروسافت مبتني بر‌اين است كه افراد، محيط كامپيوتريشان را هر دو يا سه سال آپگريد كنند. درحالي‌كه مدل تجاري گوگل بر‌اين متكي است كه افراد هر روز به‌دنبال چيزهاي جديد در محيط كامپيوتريشان بگردند."

مايكروسافت توانايي فوق العاده خود را در درس گرفتن از رقبايش و بعد شكست دادن آن‌ها نشان داده است. ولي‌اين‌بار شكي نيست كه براي‌اين رقابت، مايكروسافت (يا هر شركت نرم‌افزاري ديگري) بايد از بنياد به شركت ديگري تبديل بشود. از‌اين لحاظ، شركت‌هايي كه متعلق به‌دوره وب2 هستند، از يك مزيت ذاتي برخوردارند؛ چراكه مجبور نيستند الگوهاي قديمي‌(و مدل‌هاي تجاري و منابع درآمدي مبتني بر آن‌ها) را كنار بگذارند.

مدل‌هاي برنامه نويسي سبك
وقتي‌ايده سرويس‌هاي وب متداول شد، شركت‌هاي بزرگ با ساختن پشته‌هايي از سرويس‌هاي وب وارد ميدان شدند.‌ اين سرويس‌ها براي فراهم آوردن محيطي مطمئن براي برنامه‌كاربردي‌هاي توزيع شده طراحي شده بود.
موفقيت وب مرهون كنارگذاشتن بخش عمده‌اي از نظريه ابرمتن و جايگزين كردن آن با عملگرايي ساده با هدف طراحي بهتر بود. درست به‌همين منوال، مي‌توان گفت كه RSS، برخلاف آن سرويس‌هاي وب پيچيده، تنها وب سرويسي بود كه به‌خاطر سادگيش به‌طور گسترده پياده‌سازي شد. در حالي‌كه پشته وب سرويس‌هاي پيچيده شركت‌هاي بزرگ هنوز راه درازي تا پياده‌سازي گسترده در پيش دارد.

به‌همين‌ترتيب، وب سرويس‌هاي Amazon.com هم به‌دو شكل عرضه مي‌شوند: يكي مطابق با قالب و مقررات رسمي‌پشته وب سرويس‌هاي (SOAP (Simple Object Access Protocol و ديگري خيلي ساده از طريق ارائه داده‌هاي XML روي HTTP؛ راه‌حلي سبك كه گاهي به ‌آن (REST(Representational State Transfer مي‌گويند.

ارتباطات مهم B2B (مثل آنچه كه بين آمازون و شركاي فروش مثل ToeysRUs صورت مي‌گيرد) از طريق پشته SOAP  انجام مي‌شود. ولي به‌گزارش آمازون، 95‌درصد استفاده از وب سرويس‌ها مربوط به‌سرويس سبك REST است.

اين تلاش براي ساده‌تر شدن را مي‌توان در ساير وب سرويس‌هاي "نظام‌مند/زنده" نيز مشاهده كرد. سرويسGoogle Maps كه اخيرا ارائه شد، مثال خوبي است. هكرها (به معناي مثبت يعني برنامه‌نويسان بسيار حرفه‌اي) خيلي سريع‌اينترفيس ساده Google Maps را كه مبتني بر AJAX است، تجزيه و رمزگشايي كردند، و داده‌هاي آن را مجددا در قالب سرويس‌ها جديد با هم‌تركيب كردند. 

سرويس‌هاي وب مربوط به‌نقشه پردازي مدت‌هاست كه توسط سازندگان محصولات GIS نظير ESPI و همچنينMapQuest و Microsoft MapPoint ارائه مي‌شوند. ولي Google Maps به‌خاطر سادگيش بسيار موفق و مورد توجه بود.
 
در حالي‌كه كار كردن با هريك از وب سرويس‌هايي كه به‌طور رسمي‌از سوي سازندگان پشتيباني مي‌شوند، مستلزم امضاي قراردادهاي رسمي ‌بين دو طرف است، شيوه پياده‌سازي Google Maps داده‌ها را در معرض استفاده عموم قرار داد و هكرها خيلي زود راه‌هاي خلاقانه‌اي براي استفاده مجدد از‌اين داده‌ها يافتند.

از آن‌چه كه گفته‌شد مي‌توان نتيجه گرفت كه:  از مدل‌هاي برنامه‌نويسي سبك كه امكان پياده‌سازي سيستم‌هايloosely coupled را مي‌دهد، پشتيباني و استفاده كنيد. پيچيدگي پشته سرويس‌هاي وب رسمي‌ و شركتي به‌اين دليل است كه آن‌ها براي tight coupling طراحي شده‌اند. 

اگرچه‌اين ويژگي در بسياري از موارد ضروري است، بسياري از جالب‌ترين برنامه‌‌هاي كاربردي مي‌توانند كاملا به‌صورت loosly coupled و حتي منقطع (fragile) باقي بمانند. طرز فكر وب2 خيلي با طرز فكر سنتي IT متفاوت است.

- به ‌syndication فكر كنيد نه به‌هماهنگي (coordination). وب سرويس‌هاي ساده مثل RSS و وب سرويس‌هاي مبتني برREST، داده‌ها را به‌جهان خارج syndicate مي‌كنند، و كاري ندارند كه وقتي داده‌ها به‌انتهاي ديگر ارتباط مي‌رسد، چه اتفاقي مي‌افتد.‌ اين‌ايده براي خود‌اينترنت هم اهميت اساسي دارد و بازتابي از قانون انتهابه‌انتها
(end-to-end) است.

- در طراحي خود، قابليت هك شدن و‌تركيب مجدد را در نظر بگيريد.‌اين ويژگي به‌طور مشترك در سيستم‌هايي نظير وب، RSS و AJAX ديده مي‌شود: موانع و محدوديت‌ها براي استفاده مجدد، بسيار كم هستند. بخش اعظمي‌از نرم‌افزارهاي مورداستفاده اپن‌سورس هستند، و حتي وقتي كه‌اين‌گونه نيست، حفاظت از مالكيت فكري به‌طور خيلي محدودي اعمال مي‌شود. گزينه ”View Source“ در مرورگرهاي وب به‌ هر كاربري امكان مي‌دهد صفحات وب ديگران را كپي كند. 

RSS با‌اين هدف طراحي شده است كه كاربر بتواند محتوياتي را كه مي‌خواهد، و هر وقت كه مي‌خواهد، ببيند؛ نه‌اين‌كه فراهم‌كننده اطلاعات در ‌اين‌باره تصميم‌گيري و اعمال‌نظر كند. بهترين وب سرويس‌ها آن‌هايي هستند كه به‌راحتي بتوان موارد استفاده جديد برايشان ابداع كرد. موارد استفاده‌اي كه حتي خود سازندگان وب سرويس هم تصورش را نكرده بودند. عبارت "بعضي از حقوق محفوظ است" كه توسط Creative Commons در مقابل عبارت متداول "همه حقوق محفوظ است" ابداع و‌ترويج شد، رهنمود خوبي براي‌اين نوع طراحي است.

الگوهاي طراحي وب2

Christopher Alexander در كتاب خود با عنوان "زبان الگو" روشي را براي تشريح موجز راه حل براي حل مشكلات معماري پيشنهاد مي‌كند. او مي‌نويسد: " هر الگو، مشكلي كه بارها در محيط ما روي مي‌دهد را تشريح مي‌كند و بعد هسته اصلي راه حل آن را نيز شرح مي‌دهد. به‌طوري كه شما مي‌توانيد ميليون‌ها بار‌اين راه‌حل را به‌كار ببريد، بدون‌اين‌كه حتي يك‌بار آن را به‌شيوه‌اي تكراري انجام داده باشيد."

دنباله بلند: سايت‌هاي كوچك بخش عمده محتويات‌اينترنت را تشكيل مي‌دهند و بازارهاي تخصصي كوچك عمده برنامه‌كاربردي‌هاي احتمالي‌اينترنت را مي‌سازند. بنابراين از توانايي‌هاي مشتريان و مديريت الگوريتمي داده‌ها براي دستيابي به‌كل وب بهره بگيريد، براي دستيابي به‌كناره‌ها و نه فقط مركز، به‌دنباله بلند، نه فقط به‌راس.

اهميت داده‌ها: برنامه‌كاربردي‌ها به‌سرعت متكي بر داده مي‌شوند. بنابراين براي به‌دست آوردن برتري رقابتي به‌دنبال داشتن منبع داده‌اي منحصر به‌فرد باشيد كه ‌ايجاد آن دشوار باشد.
كاربران ارزش را مي‌افزايند. مهم‌ترين نكته در به‌دست‌آوردن برتري رقابتي در برنامه ‌كاربردي‌هاي اينترنت‌ اندازه‌اي است كه كاربران داده‌هاي خودشان را به‌محصول و داده‌هاي شما اضافه‌مي‌كنند. بنابراين  "معماري مشاركت" را در طراحي و توسعه نرم افزارتان نيز در نظر بگيريد. كاري كنيد كه كاربران مستقيم يا غيرمستقيم به‌ارزش برنامه‌كاربردي شما بيفزايند.

تاثير شبكه‌اي خودكار: فقط درصد كمي‌از كاربران دردسر افزايش ارزش برنامه‌كاربردي شما را مي‌پذيرند. بنابراين شيوه‌ها و قوانيني غيرمستقيم براي گردآوري داده‌هاي كاربران ابداع كنيد. به‌طوري‌كه استفاده عادي از برنامه‌كاربردي به‌طور غير مستقيم و خودكار موجب افزايش ارزش آن نيز بشود.

بعضي از حقوق محفوظ است: حفاظت از مالكيت معنوي، قابليت استفاده مجدد را محدود مي‌كند و مانع از شناخت برنامه‌كاربردي شما مي‌شود. بنابراين وقتي كه نفع در پذيرش جمعي و نه در محدوديت‌هاي خصوصي است، مطمئن شويد كه موانع در سر راه پذيرش حداقل هستند. از استانداردهاي جديد پيروي كنيد و مجوزهايي تنظيم كنيد كه تاجايي كه ممكن است محدوديت‌هاي كمتري داشته باشند. طوري طراحي كنيد كه "قابل نفوذ و تجزيه‌كردن" و "قابل‌تركيب مجدد" باشد.

بتاي دائمي: وقتي دستگاه‌ها و برنامه‌ها به‌اينترنت متصل هستند، برنامه‌هاي‌كاربردي، ديگر محصولات نرم‌افزاري منفرد و آماده نيستند، بلكه سرويس‌هايي در حال پيشرفت مداوم هستند. بنابراين قابليت‌هاي جديد را در قالب نسخه‌هاي منفرد و يكپارچه بسته‌بندي و عرضه نكنيد. بلكه آن‌ها را به‌طور مداوم به‌عنوان بخشي از تجربه‌عادي كاربران ارائه كنيد. از كاربران به‌عنوان آزمايش‌كنندگان بلادرنگ استفاده كنيد و امكاناتي در سرويس قرار دهيد كه بتوانيد بفهميد كه افراد از قابليت‌هاي جديد چطور استفاده مي‌كنند.

همكاري كنيد، كنترل نكنيد: برنامه‌كاربردي‌هاي وب از شبكه‌اي از سرويس‌هاي داده كه با يكديگر همكاري متقابل دارند تشكيل شده‌اند. بنابراين امكان تهيه و ارسال محتويات و‌اينترفيس سرويس‌هاي وب و قابليت استفاده مجدد ديگران از سرويس‌هاي داده را فراهم كنيد. از مدل‌هاي سبك برنامه‌نويسي كه ساختن سيستم‌هاي loosely coupled را ممكن مي‌سازد، استفاده كنيد.

نرم افزار فراتر از سطح يك دستگاه منفرد: پي‌سي ديگر تنها وسيله دسترسي به ‌برنامه ‌كاربردي‌هاي ‌اينترنت نيست و برنامه‌كاربردي‌اي كه محدود به‌يك دستگاه باشند ارزش كمتري خواهند داشت. بنابراين برنامه‌هاي ‌كاربردي‌ خود را طوري طراحي كنيد كه به‌راحتي از طريق انواع دستگاه‌ها قابل‌حمل، پي‌سي‌ها، و سرورهاي‌ اينترنت قابل دسترسي باشند.

 نوآوري در‌تركيب‌
مدل‌هاي تجاري سبك ملازم طبيعي برنامه‌نويسي سبك و ارتباطات سبك هستند. استفاده مجدد در طرز تفكر وب2 جايگاه خوبي دارد. سرويس‌هاي جديد، مثل housingmaps.com، به‌سادگي با كنارهم گذاشتن دو يا چند سرويس موجود و‌ تركيب آن‌ها به‌وجود مي‌آيند. Housingmaps.com هنوز يك مدل تجاري ندارد.
 
ولي براي بسياري از سرويس‌هاي كوچك، Google AdSense  (يا شايد پورسانت دريافتي از Amazon Associates، يا هردو) مي‌تواند به‌عنوان جزئي از يك مدل درآمدي باشد.

نظريه‌اي براي سرمايه گذاري در وب2

Paul Kerdrosky كه سرمايه‌گذاري‌هاي مخاطره آميز انجام مي‌دهد، مي‌نويسد: "راز كار در‌اين است كه روي امور قابل تعقيب قضايي سرمايه گذاري كنيد كه در مورد آن‌ها با عقيده عمومي ‌اختلاف‌نظر داريد." جالب است كه مي‌بينيم تمام شركت‌هاي وب2 از جنبه‌اي با عقيده عمومي ‌ناسازگاري دارند: هركسي بر خصوصي نگه‌داشتن داده‌ها تاكيد مي‌كند،Napster ،Flickr و... داده‌ها را در معرض ديد عموم مي‌گذارند.‌اين تفاوت و ناسازگاري بيهوده نيست، بلكه چيز جديدي از آن حاصل مي‌شود. Flickr، جامعه مي‌سازد. نپستر وسعت مجموعه‌اش را به‌دست مي‌آورد.

اگر از جنبه‌ديگري به‌قضيه نگاه كنيم، مي‌توان گفت كه همه شركت‌هاي موفق از چيزي گرانقيمت و حياتي صرف نظر مي‌كنند تا بتوانند چيز ارزشمند ديگري را به‌رايگان به‌دست بياورند. براي مثال، ويكي‌پديا از داشتن اختيار بر نوشتارها صرف‌نظر مي‌كند و در عوض سرعت و وسعت را به‌دست مي‌آورد.  نپستر از ‌ايده كاتالوگ (تمام آهنگ‌هايي كه يك فروشنده مي‌فروشد) صرف نظر مي‌كند. و گستردگي را به‌دست مي‌آورد.  آمازون از داشتن فروشگاه‌هاي فيزيكي صرف‌نظر مي‌كند در عوض خدمات خود را در تمام دنيا گسترش مي‌دهد. گوگل از مشتريان بزرگ صرف‌نظر مي‌كند (البته در اول كار). در نتيجه آن هشتاددرصدي كه كسي به‌نيازهايشان پاسخ نداده بود را به‌دست مي‌آورد. مسئله خيلي شبيه ‌ايكيدو (استفاده از قدرت حريف عليه خودش)  است: وقتي مي‌گوييم: "بله، حق با تو است. هر كسي كه فكرش را بكني از هرجاي دنيا مي‌تواند‌اين مقاله را بروز كند. و مي‌دوني؟!‌ اين اصلا خبر خوبي براي تو نيست."

اين مثال‌ها يكي ديگر از اصول مهم وب2 را‌ آشكار مي‌كنند كه ما به‌آن "نوآوري در‌تركيب" مي‌گوييم. وقتي اجزاي مختلف براي ساختن يك سرويس به‌وفور و بدون صرف هزينه زياد در دسترس باشند، مي‌توانيد به‌سادگي با ‌تركيب‌كردن آن‌ها به‌شيوه‌اي نو و خلاقانه به‌ارزش افزوده و سود برسيد. انقلاب پي‌سي فرصت‌هاي زيادي براي نوآوري در‌تركيب كالاهاي سخت‌افزاري موجود پديد آورد كه شركت‌هايي مثل دل توانستند با مهارت و خلاقيت در‌اين‌تركيب‌ها رقبايي كه مدل تجاريشان متكي بر نوآوري در توليد خود كالاها بود را شكست دهند. به‌نظر مي‌رسد در دوران  وب2 هم شركت‌هايي كه سرويس‌هاي ديگران را به‌كار مي‌گيرند و آن‌ها را با هم‌تركيب و يكپارچه مي‌كنند و سرويس‌هاي جديدي مي‌سازند، از شانس زيادي براي موفقيت برخوردارند.

نرم‌افزار فراتر از سطح يك دستگاه منفرد
يكي ديگر از ويژگي‌هاي جالب توجه وب2 ‌اين است كه وب ديگر محدود به‌پلتفرم  پي‌سي نيست.  Dave Stutz يكي از برنامه‌نويسان با سابقه مايكروسافت هنگام جداشدن از‌اين شركت نصحيت كرده بود كه: "نرم‌افزارهاي مفيدي كه براي كار فراتر از سطح فقط يك دستگاه نوشته شده‌اند، در آينده سود زياد و طولاني مدتي خواهند داشت."

البته هر برنامه‌كاربردي تحت‌وب را مي‌توان به‌عنوان نرم‌افزاري فراتر از سطح يك دستگاه منفرد در نظر گرفت. به‌هرحال، حتي ساده‌ترين برنامه‌كاربردي تحت وب هم حداقل با دو كامپيوتر سروكار دارند يكي كامپيوتري كه ميزبان وب سرور است، و ديگري كامپيوتري كه مرورگر روي آن اجرا مي‌شود و همانطور كه گفته شد، توسعه وب به‌عنوان يك پلتفرم موجب گسترش‌ ايده نرم افزارهاي‌تركيبي مي‌شود كه از سرويس‌هاي وبي كه كامپيوترهاي مختلف فراهم مي‌كنند، تشكيل شده‌اند.

البته در بسياري از حوزه‌هاي وب2،‌اين ويژگي "2 بودن" در واقع چيز جديدي نيست، بلكه آگاهي بيشتر از امكانات بالقوه پلتفرم وب است. بحث حاضر هم ديدي كلي و مهم درباره‌اين‌كه چطور برنامه‌كاربردي‌ها و سرويس‌ها را براي‌اين پلتفرم جديد طراحي كنيم، به‌ما مي‌دهد.

iTunes را مي‌توان امروز بهترين مثال از‌اين اصل دانست. حوزه عملكرد ‌اين نرم‌افزار از دستگاه‌هاي قابل حمل تا سرورهاي عظيم روي وب گسترده شده است، و  پي‌سي در‌اين ميان نقش يك محل نگهداري و‌ايستگاه كنترل محلي را بازي مي‌كند. پيش از اين نيز تلاش‌هاي زيادي براي آوردن محتويات وب روي دستگاه‌هاي قابل حمل صورت گرفته است. ولي‌تركيب iPod/iTunes يكي از اولين برنامه‌هاي‌كاربردي از‌اين دست است كه از اساس براي دربرگرفتن چند دستگاه‌ها مختلف طراحي شده است. TiVo نيز مثال خوب ديگري است.

بسياري از اصول اساسي ديگر وب2 را نيز مي‌توان در iTunes و TiVo ديد. آن‌ها به‌خودي خود برنامه‌كاربردي تحت‌وب نيستند. ولي از قدرت پلتفرم وب بهره مي‌گيرند و وب، بخشي جدايي‌ناپذير و تقريبا نامرئي از زيرساخت آن‌هاست. مديريت داده‌ها به‌وضوح مهم‌ترين قابليتي است كه‌اين برنامه‌هاي‌كاربردي‌ عرضه مي‌كنند. آن‌ها سرويس هستند، نه برنامه‌كاربردي پكيج شده (اگرچه در مورد iTunes، مي‌توان از آن به‌عنوان يك برنامه منفرد هم استفاده كرد كه داده‌هاي محلي كاربر را مديريت مي‌كند.)

نكته ديگر آن‌كه، هم iTunes و هم TiVo در حدي ابتدايي از هوش جمعي استفاده مي‌كنند، اگرچه در هردو مورد هنوز تجربه‌آن‌ها به‌قدرت IP نرسيده است. معماري مشاركت تا حد محدودي در iTunes وجود دارد.
اگرچه معرفي اخير پادكستينگ ‌اين وضعيت را عميقا تحت تاثير خواهد گذاشت. 

اين يكي از حوزه‌هاي وب2 است كه انتظار مي‌رود با وصل شدن هرچه بيشتر دستگاه‌هاي مختلف به‌پلتفرم جديد، تغييرات بزرگي را تجربه‌كند. تصور كنيد كه چه كاربردهاي جديدي مي‌تواند به‌وجود بيايد؛ وقتي تلفن‌ها و يا اتومبيل‌هاي ما فقط مصرف كننده داده نباشند. نظارت بلادرنگ بر وضعيت ‌ترافيك، گردهمايي‌هاي آني، و روزنامه‌نگاري شهروندي فقط نشانه‌هايي اوليه از قابليت‌هاي‌اين پلتفرم جديد هستند.

بهبود تجربه‌كاربر
توانايي وب در استفاده از اپلت‌ها و ساير انواع محتويات فعال در مرورگر وب، به‌سال 1992 و مرورگر Viola محصول
Pei Wei باز مي‌گردد. معرفي جاوا در 1995 براي ارائه همين اپلت‌ها انجام شد. جاوا‌اسكريپت و DHTML نيز به‌عنوان روش‌هاي سبك براي فراهم كردن برنامه‌نويسي سمت كلاينت و بهبود تجربه‌كاربر معرفي شدند.
 
چندين سال بعد ماكرومديا از عبارت "برنامه‌هاي‌كاربردي غني‌‌شده با اينترنت" براي تبليغ قابليت‌هاي Flash استفاده كرد. منظور ماكرومديا از‌اين عبارت‌اين بود كه فلش نه تنها مي‌تواند محتويات مالتي‌مديا را ارائه كند، بلكه قابليت ساخت برنامه‌هاي‌كاربردي‌ با GUI را نيز دارد.‌اين عبارت بعدها توسط Laszlo، رقيب اپن سورس Flash نيز به‌كار گرفته شد.

با وجود‌اين، تا زماني كه گوگل، جي‌ميل و بلافاصله بعد از آن Google Maps را معرفي نكرد، اكثريت افراد متوجه ‌اين توانايي وب براي ساختن برنامه‌هاي‌كاربردي با مقياس كامل نشده بودند. دو نرم‌افزار مذكور برنامه‌هايي مبتني بر وب هستند كه از رابط كاربري تمام عيار و قابليت تعاملي معادل پي‌سي برخوردارند.

نخستين بار Jesse James  Garrett از شركت طراحي وب Adaptive Path در يك مقاله به‌مجموعه فناوري‌هاي مورد استفاده گوگل نام AJAX  را داد.

در‌اين مقاله آمده است: AJAX " يك فناوري نيست. در واقع مجموعه‌اي از چندين فناوري مستقل است كه به‌شيوه‌اي نو و موثر با هم‌تركيب شده‌اند. درAJAX  فناوري‌هاي زير در كنار هم گردآمده‌اند:

- ارائه استاندارد محتويات با استفاده از XHTML و CSS

- نمايش پويا و تعامل با استفاده از Document Object Model

- تبادل و كار با داده‌ها با استفاده از XML وXSLT

- بازيابي غيرهمزمان داده‌ها با استفاده از XMLHttpRequest 

- جاوااسكريپت كه همه‌اين فناوري‌ها را با هم مرتبط مي‌كند.

AJAX بخشي كليدي از برنامه‌كاربردي‌هاي وب2 نظير Flickr، برنامه‌هاي ‌‌37singnals مثل Basecamp و Backpack و برنامه‌كاربردي‌هاي گوگل مثل Gmail و  اوركات نيز هست.

ما به‌دوره بي‌نظيري از نوآوري در رابط كاربر وارد شده‌ايم كه در آن توسعه‌دهندگان وب بالاخره مي‌توانند برنامه‌كاربردي تحت‌وب با توانايي و غناي برنامه‌هاي ‌كاربردي‌ محلي مبتني بر پي‌سي  بسازند.

جالب‌اينجاست كه بسياري از‌اين قابليت‌هايي كه تازه كشف مي‌شوند، سال‌ها پيش كه معرفي شده‌اند. در اواخر دهه 1990 هم مايكروسافت و هم نت اسكيپ از قابليت‌هايي كه امروز بالاخره شناخته شده‌اند، آگاه بودند. ولي نبرد آن‌ها بر سر استانداردهاي مورد استفاده موجب شد ساخت برنامه‌هاي ‌كاربردي‌اي كه روي هردو مرورگر كار كنند، دشوار باشد.

تنها وقتي كه مايكروسافت به‌طور قاطع برنده‌اين جنگ شد، و فقط يك مرورگر استاندارد و پيش فرض باقي ماند، نوشتن چنين برنامه‌هايي امكانپذير شد. درست است كه با ظهور  فايرفاكس رقابت در بازار مرورگرها دوباره شروع شده است، ولي حداقل تا به‌حال خبري از رقابت مخرب بر سر استانداردهاي وب، نظير آنچه كه مانع پيشرفت در دهه نود شد، نبوده است.

به همين علت انتظار مي‌رود طي چند سال‌ آينده شاهد معرفي برنامه‌هاي ‌كاربردي تحت‌وب جديد بسياري باشيم. هم برنامه‌هاي‌كاربردي‌ كه از اساس جديد و نوآورانه هستند و هم برنامه‌هاي‌كاربردي‌ كه معادل برنامه‌هاي‌كاربردي‌ پي‌سي را با قابليت‌ها و ظاهري غني روي وب پياده مي‌كنند. تا به‌حال هر تغييري در پلتفرم موجب پديد‌آمدن فرصت‌هايي براي عوض‌شدن رهبري بازار براي برنامه‌‌هاي عمده پلتفرم قبلي نيز بوده است.

در حال حاضر جي‌ميل با ‌تركيب نقاط قوت وب (قابل‌دسترسي از همه جا، امكانات قوي براي بانك اطلاعات، قابليت جستجو) با رابط كاربري كه از لحاظ قابليت استفاده با رابط‌هاي كاربر پي‌سي برابري مي‌كند، نوآوري‌هاي جالبي در‌ايميل به‌وجود آورده است. در عين حال، با افزودن قابليت‌هايي مثل IM و حضور زنده در نرم‌افزارهاي وب، كلاينت‌هاي‌ايميل پلتفرم  پي‌سي كم كم محبوبيت خود را از دست مي‌دهند.
 
فكر مي‌كنيد چقدر با يك كلاينت جامع ارتباطات كه بهترين ويژگي‌هاي‌ايميل، IM، و تلفن‌هاي همراه را با هم‌تركيب كند و با استفاده از VoIP امكانات صوتي را به‌قابليت‌هاي غني برنامه‌هاي‌كاربردي تحت‌وب اضافه كند، فاصله داشته باشيم؟ مسابقه شروع شده است.

به‌سادگي مي‌توان ديد كه چطور وب2 حتي دفتر تلفن  را عوض خواهد كرد و از نو مي‌سازد. در يك دفتر تلفن به‌سبك وب2، دفتر تلفن محلي كه روي  پي‌سي يا تلفن قرار دارد، فقط يك محل نگهداري محتوياتي است كه شما صريحا از سيستم خواسته‌ايد كه حفظ كند. در كنار آن، يك رابط هماهنگ سازي مبتني بر وب، به‌سبك جي‌ميل، وجود خواهد داشت كه هر پيغامي‌كه فرستاده يا گرفته مي‌شود، هر آدرس‌ايميل، و هر شماره تلفني كه استفاده شده است را به‌خاطر مي‌سپرد و يك شبكه اجتماعي مي‌سازد كه از طريق خودآموزي ياد مي‌گيرد كه اگر هريك از تماس موجود در دفتر تلفن محلي پاسخگو نبود، از كدام يك از اطلاعات تماس موجود به‌عنوان جايگزين آن استفاده كند. حتي اگر تماس جايگزين هم جواب نداد، ‌اين سيستم مي‌تواند شبكه اجتماعي وسيع‌تري را به‌دنبال يك جايگزين بگردد. 

   يك واژه پرداز وب2 نه فقط از مستندات منفرد، بلكه از سند‌هاي‌اشتراكي به‌سبك ويكي هم پشتيباني خواهد كرد. ولي در عين حال امكانات كار با متن و صفحه‌بندي كه امروز در واژه‌پردازهاي تحت پي‌سي مي‌بينيم را نيز در اختيار ما مي‌گذارد. Writely مثال خوبي از چنين برنامه‌كاربردي‌اي است، اگرچه هنوز به‌طور گسترده شناخته نشده است.

انقلاب وب2 فقط به‌برنامه‌كاربردي‌هاي پي‌سي محدود نخواهد بود. Salesforce.com نشان داد كه چطور مي‌توان در برنامه‌هاي‌كاربردي‌ در مقياس سازماني، مثل CRM، از وب براي ارائه نرم‌افزار به‌عنوان سرويس استفاده كرد.
رقباي جديد مي‌توانند با درك كامل و بهره‌گيري از قابليت‌هاي وب، فرصت‌هاي خود را براي برنده شدن در رقابت افزايش دهند. شركت‌هايي كه در ‌اين راه موفق شوند، برنامه‌هايي‌كاربردي‌ خواهند ساخت كه از كاربرانشان مي‌آموزند و از معماري مشاركت براي كسب برتري، نه فقط در رابط نرم‌افزار بلكه در غناي داده‌هاي مشترك، استفاده خواهند كرد.

قابليت‌هاي اساسي شركت‌هاي وب2
در اصولي كه در بالا مرور شد، بعضي از ويژگي‌هاي اساسي وب2 را برشمرديم. در هركدام از مثال‌هايي كه ذكر شد، يك يا چند مورد از‌اين اصول مهم به‌كار بسته شده است و موارد ديگر ممكن است اعمال نشده باشد. بنابراين، اجازه بدهيد بحث را با جمع بندي ويژگي‌هاي يك شركت وب2 به‌پايان ببريم:

- نرم‌افزار به‌عنوان يك سرويس، و نه نرم‌افزار بسته‌بندي شده، با امكان مقياس پذيري بالا و مقرون به‌صرفه‌

- دراختيار داشتن منابع داده منحصر به‌فرد، كه‌ايجاد آن‌ها دشوار است و هرچه افراد بيشتري از آن استفاده مي‌كنند، بهتر مي‌شود.

- اعتماد به‌كاربران به‌عنوان همكاران توسعه نرم‌افزار 

 - بهره گيري از هوش جمعي

- به‌كار گرفتن دنباله بلند از طريق خدمت‌رساني مشتريان به‌خودشان‌

- نرم افزار فراتر از سطح يك دستگاه منفرد

- رابط كاربر، مدل توسعه نرم‌افزار و مدل تجاري سبك

از اين پس، اگر شركتي ادعا كرد كه وب‌دويي است، اول قابليت‌هايش را با فهرست فوق مقايسه كنيد. هرچه يك شركت بيشتر از قابليت‌هاي فوق برخوردار بود، بيشتر شايسته نام وب2 است. با وجود‌اين، به‌خاطر داشته‌باشيد كه برتري عالي در يك حوزه تعيين كننده‌تر از داشتن توانايي‌هاي كوچك در هر هفت حوزه است.

جنجال بر سر حق استفاده از اصطلاح Web 2.0

جنجال بر سر حق استفاده از اصطلاح Web 2.0

سرويس خبر شبکه آنلاين



شبكه ايرلندي حرفه‌اي‌هاي IT با ناشر بزرگ كتاب كامپيوتر، O’Reilly Media Inc، بر سر استفاده از اصطلاح Web 2.0 در نام كنفرانسي كه ماه آينده برگزار خواهد شد اختلاف پيدا كرده‌اند.

سرويس خبر شبکه آنلاين - به تازگي مخالفت رسانه CMP Media و انتشارات O'Reilly درباره استفاده از واژه وب 2 براي نامگذاري همايش‌ها و گردهمايي‌ها بدون اجازه اين دو، بحث‌هاي داغ و گسترده‌اي را در محافل اينترنتي براه انداخته است.

در هفته‌هاي اخير، IT@Cork كه در پي سازماندهي همايشي به حمايت مايكروسافت با موضوع وب 2 است، نامه‌هايي را از سوي وكلاي O’Reilly و CMP Media دريافت كرده‌اند كه بهره‌برداري از اصطلاح Web 2.0 را منع كرده است.

O’Reilly و CMP Media مدعي هستند كه اصطلاح Web 2.0 ساخته مبادلات فكري آنها در زمان جريان كنفرانسي است كه سال 2003 برگزار شده بود.

در محافل IT عموماً از اين اصطلاح براي بيان نسل دوم سرويس‌هايي از وب استفاده مي‌شود كه امكان همكاري و مشاركت را براي مردم فراهم ساخته‌اند. مفاهيم و فناوري‌هايي كه ظاهراً بر وب 2 مؤثر هستند وبلاگ‌ها، ويكي‌ها، پادكست‌ها، و RSSها به شمار مي‌روند. وب 2 حركتي است از سايت‌هاي ثابت وب به سايت‌هايي كه پويايي بيشتري دارند. Google Map و Flickr دو نمونه بارز از وب 2 هستند.

وكلاي CMP در نامه‌اي كه براي IT@Cork ارسال كرده‌اند آورده‌اند كه «CMP مدتي است كه درخواست ثبت رسمي واژه Web 2.0 را به عنوان يك service mark داده است كه جهت آماده‌سازي و مديريت رويدادهاي زنده، شامل نمايشگاه‌هاي بازرگاني، نمايشگاه‌هاي عمومي، همايش‌هاي آموزشي و حرفه‌اي، در حوزه كامپيوتر و فناوري اطلاعات به كار خواهد رفت.

سارا وينج، نايب رئيس روابط عمومي O’Reilly Media در وبلاگ خود نوشته است كه «ما با ارسال يك نامه تكميلي براي IT@Cork، موافقت كرده‌ايم كه آنها فقط همين يك بار اجازه دارند از اين واژه استفاده كنند. گرچه ما سخت معتقديم كه نبايد بگذاريم بدون اجازه از واژه Web 2.0 ما در كنفرانس‌ها استفاده شود، اما از نحوه برخورد اوليه خود با IT@Cork عذرخواهي مي‌كنيم».

به گفته تام رافتري، يكي از مسؤولين كنفرانس IT@Cork و شخصي كه تيم او ريلي را براي سخنراني در اين كنفرانس دعوت كرده «بسيار بعيد» است كه IT@Cork قبول كند كه در آينده از واژه Web 2.0 استفاده نكند. او گفته است «اقدام به ثبت رسمي واژه‌اي چون Web 2.0 مثل اين است كه بخواهيد واژه blog را به نام خود ثبت كنيد. به نظر من خيلي مسخره است. مثلاً اگر ما همايشي برگزار كنيم تحت عنوان «ويندوز مايكروسافت به درد نمي‌خورد»، آيا فكر مي‌كنيد مايكروسافت نامه توقف براي ما بفرستد؟ به نظر من كه بي معني است. آنها مي‌گويند اين بار را مي‌توانيم از Web 2.0 استفاده كنيم، اما بايد امضا كنيم كه در آينده از اين واژه استفاده نخواهيم كرد. البته ما هنوز در اين مورد تصميمي نگرفته‌ايم، ولي بسيار بعيد است زير بار چنين خواسته‌اي برويم. وب 2 قرار است به مردم قدرت دهد كه آزادانه‌تر از قبل از فناوري استفاده كنند. موضوع وب 2 آزادي و گشايش است نه انحصارگري».

 

وب 2 دنيايي بافته از مشاركت‌

وب 2 دنيايي بافته از مشاركت‌

ماهنامه شبکه - شماره 63

اشاره :
پديده‌هايي هستند كه چنان نرم و آهسته وارد كار، حرفه، فعاليت و نهايتاً زندگي آدميان مي‌شوند كه كسي متوجه ورودشان نمي‌شود و حتي بيش از اين، چنان تغييرات بطئي و بنياديني را سبب مي‌شوند كه همه اندك‌اندك فراموش مي‌كنند كه پيش از اين، روال‌‌ها به‌گونه ديگري بوده است و درها بر پاشنه‌هاي ديگري مي‌چرخيده‌اند. مفهوم "وب 2" را نيز مي‌توان از همين قبيل امور به شمار آورد. آنچه‌كه همه ما، فرقي نمي‌كند در كجاي دنيا و چگونه، اينترنت را با آن آغاز كرديم، دير زماني است، دير زمان به مقياس اينترنتي، كه متحول شده و در يك دگرديسي تدريجي به چيز ديگري بدل شده است. آن "چيز" نخستين را "وب 1" نام نهاده‌اند و به اين واپسين، عنوان "وب 2" داده‌اند.

همگي، بدون آن‌كه چندان متوجه اين موضوع باشيم، از گيرندگي به دهندگي رسيده‌ايم. به خاطرمان نمي‌آيد كه كي يا چگونه چنين شد. اما در وراي ذهنمان اين نكته نهفته است كه زماني احساس كرديم كه بدون داشتن وب سايت يا بدون نوشتن در يك وبلا‌گ شخصي يا گروهي، روزگارمان سخت مي‌گذرد. دقيقاً نمي‌دانيم كه از كي تصميم گرفتيم به جاي ديكشنري آنلا‌ين، عناوين را در ويكي‌پديا جستجو كنيم و گاهي چاشني اين جستجو، وسوسه و ميلي به افزودن يا تغيير دادن يكي از مدخل‌هاي آن بوده است.

به خاطر داريم كه به محض رسيدن اينترنت پرسرعت به كامپيوترهايمان، وسوسه عضويت در يكي از شبكه‌هاي تبادل فايل P2P (نظير مورفيوس يا نپستر) هم به سراغمان آمد. اما نمي‌دانيم كه با اين كار، عملا‌ً از يكي از ثمرات مهم وب2 بهره مي‌بريم. شايد آن‌چنان دقيق به خاطر نداشته باشيم كه از چه زماني، اما مي‌دانيم كه اكنون، وقتي عكس‌هايمان را از دوربين ديجيتالي به پي‌سي منتقل مي‌كنيم، آن‌هايي كه دوست‌داريم در تماشايشان با ديگران شريك شويم را روي يكي از سايت‌هاي به اشتراك‌گذاري عكس مي‌گذاريم و حتي بعضي از ما كه ذوق بيشتري دارند، فتوبلا‌گي هم براي خود راه انداخته‌اند.


يادمان هست كه زماني كه موج وبلا‌گ‌نويسي به راه افتاد. يعني همان زماني كه همگي به يكي از موج‌هاي بلند وب2 خيره‌شده بوديم، تولد هر وبلا‌گ اتفاقي مهم بود. اما اكنون كه به تخمين در هر ثانيه يك وبلا‌گ متولد مي‌شود، آمدن آن‌ها ديگر كسي را هيجان‌زده نمي‌كند. چون آن موج بلند كار خودش را كرده است و آن‌هايي را كه مي‌بايد، به ساحل رسانده و اكنون در انتظار به ساحل رسيدن ديگران است.
 
حتي ديگر جستجو در گوگل، به كاري روزمره تبديل شده‌است. وب سايت داشتن سازمان‌ها، تشكل‌ها، نشريات و بقيه موضوعي لا‌زم و نه‌چندان مهم تلقي مي‌شود و سفارش يا خريد اينترنتي با همه مشكلا‌تش، كسي را ذوق‌زده نمي‌كند.

همه اين‌ها يعني اين‌‌كه وب2 آمده است و ما متوجه آمدنش نشده‌ايم. نه اين‌كه من ايراني چون چند سالي با فناوري روز دنيا فاصله دارم، آمدنش را احساس نكرده‌ام؛ نه! انبوهي و بسياري از كاربران اينترنت در كل دنيا هم هنوز نمي‌دانند كه در اتمسفر وب2  نفس مي‌كشند و رفتارشان مطابق با الگوهاي وب2 است.

حتي همين مفهوم هم بيش از يكي دو سال از عمرش نمي‌گذرد و شايد در برخي محافل، هنوز درباره تعريف آن اختلا‌ف‌نظر وجود دارد.

اين مقدمه را گفتم تا به مقاله‌اي اشاره كنم. در شماره چهاردهم ماهنامه شبكه (آبان‌ماه 1380) مقاله كوتاه ولي مهمي را از فصلنامه Sun Journal تحت عنوان "شش چهره از وب" درج نموديم. در آن مقاله كه به قلم هلموت برادا، مدير فناوري شركت سان‌مايكروسيستمز نگاشته شده بود، براي وب شش چهره ترسيم شده بود. در آنجا آمده بود كه چهره‌هاي گوناگون وب را نخستين‌بار Bill Joy در شركت سان مطرح كرده است و در ادامه اين چهره‌ها را اين چنين تقسيم‌بندي نموده بود:

- وب سنتي يا وب نزديك: همان وبي كه مي‌شناسيم و با آن به طور روزمره سروكار داريم. به‌طور معمول نيز براي كار با اين وب نيازي به نصب نرم‌افزارهاي اضافي نيست.

- وب سرگرم‌كننده يا وب راه‌دور: با اين وب مي‌توان به محتواي ديداري و شنيداري دسترسي داشت كه به زودي آن‌ها روي ساعت‌هاي مچي، PDA ها و تلفن‌هاي همراه نيز خواهند آمد.

- وب فراگير يا وب ابزاري: در اين وب ماشين‌ها با زبان مشترك جاوا با يكديگر صحبت مي‌كنند و كليه ادوات در يك محيط ارتباطي با يكديگر تعامل مي‌نمايند. هوشمندي زيادي در ادوات متصل به اين وب ديده مي‌شود و اغلب دستگاه‌ها خود تنظيم هستند.

- وب براي تجارت الكترونيكي: وبي كه داراي ترافيك داده‌اي زيادي است و مبادلا‌ت مالي و سفارش‌ها را انجام مي‌دهد.

- وب پيراموني: ارتباط‌دهنده شما با ايميل و وب‌سايت‌هايي كه با آن‌ها به طور روزمره كار داريد.

- وب صوتي: اين وب توانايي آميختن و يكپارچه شدن با سرويس‌هاي درخواستي را دارد.

صرف‌نظر از تحليل دقيقي كه در اين مقاله درباره كاربردهاي وب صورت گرفته، نكته ظريف، نتيجه‌گيري انتهايي مطلب است؛ مطلبي كه در سال 2001 منتشر شده است، در زماني كه هنوز نه بحثي از وب2 بوده و نه شركت‌هاي بزرگ به تغيير تدريجي فعاليت‌هايشان پي برده بودند. در اين مقاله شركت سان توصيه كرده بود كه: چهره‌هاي ششگانه وب در واقع بذر ايجاد تفكري جديد در استفاده از فناوري و خدمات هستند. همه اين وب‌ها مبتني بر "سرويس" هستند نه "فناوري". يعني فناوري بدون در نظر گرفتن خدمات و سرويس روي آن، ارزش چنداني ندارد.

در جاي ديگري هم تأكيد شده بود كه حجم انبوهي از كامپيوترهاي سرويس‌دهنده، محيط‌هاي شبكه‌اي يا ادوات ارتباطي صوتي با كيفيت بالا‌، تنها وقتي با ارزش هستند كه مردم آن‌ها را مفيد، قابل استفاده و ساده بيابند.


شركت‌ها بايد اين موضوع را درك‌كنند كه امروزه بايد برمبناي نيازها و خواسته‌هاي مشتريان حركت نمود. شركتي كه بدون نوآوري صرفاً به ارائه راه‌حل‌هاي فني بسيارعالي مي‌پردازد، نبايد به جذب مشتريان اميدي داشته باشد.
اين توصيه ارزشمند كه امروزه به يكي از بديهيات تبديل شده‌است، يكي از پايه‌هاي اساسي وب2 را تشكيل‌مي‌دهد. "خدمت‌رساني" يكي از كليدهاي طلا‌يي موفقيت است كه شركتي مانند گوگل آن را خيلي زود پيدا كرد و به همين سبب به يكي از نمادهاي وب 2 بدل شده است.

گوگل از ابتدا به عنوان يك  سرويس جستجو عرضه شد. هيچ‌گاه به تنهايي فروخته نشد و بابت ارائه خدمات پايه‌اي وجهي دريافت نكرد، هيچ كاربري را ملزم به داشتن محيط يا سكوي خاصي ننمود و حتي وارد دعواي سورس‌باز و بسته هم نشد. گوگل چيزي جز سرويس نيست. اما سرويس‌دهي گوگل براساس چيزهايي است كه همان كاربران سرويس گوگل ايجاد كرده‌اند. يعني جستجو زماني ثمربخش است كه چيزي براي جستجو وجود داشته‌باشد. درواقع گوگل بر پايگاهي از داده‌ها تكيه كرده است كه داده‌هاي آن متعلق به خودش نيست، بلكه فقط آن‌ها را دسته‌بندي و علا‌مت‌گذاري مي‌كند.

از اينجا مي‌خواهم به سخن آغازين بازگردم. وب 2، همه ما را، بدون آن‌كه بدانيم يا حتي بخواهيم، از گيرندگي به دهندگي رسانده است. هر چه وب غني‌تر باشد، نتايج جستجو در آن هم غني‌تر خواهد بود. پس داده‌هاي بيشتري بياوريد تا فرآورده‌هاي بيشتري بگيريد.

توصيه مي‌كنم توضيحات بيشتر درباره وب 2 و مفهوم آن را در مقالا‌ت "وب2 چيست؟" "شوق يك جهان نو" و "هفت مشخصه مهم وب2" در شماره 63 ماهنامه شبکه مطالعه كنيد. به گمانم شما هم با من همداستان خواهيد شد كه هم‌افزايي و استفاده از خرد جمعي، روح وب2 را شكل داده است.

 

گذری بر دنیای محاسبات ۶۴بیتی

گذری بر دنیای محاسبات ۶۴بیتی

محدودیتی که در دامنه پردازش‌های ۳۲ بیتی وجود دارد، همواره باعث کندشدن سرعت انجام عملیات پیچیده و سنگین اطلاعاتی در سیستم‌های مختلف می‌گردد. به همین‌منظور بسیاری از شرکت‌های سازنده نرم‌افزار و خصوصاً آن‌هایی که در زمینه سیستم‌عامل فعالیت دارند از دیرباز رقابتی را برای تحت پوشش قراردادن تعداد زیادتری CPU و مقدار بیشتری حافظه RAM نسبت به یکدیگر آغاز کرده‌اند. به عنوان مثال رقابتی که بین ویندوز ۲۰۰۰ سرور با سولاریس یا انواع یونیکس و لینوکس بر سر امکان استفاده از ۸ یا ۱۶ تا ۳۲ پردازنده به همراه چند گیگابایت حافظه RAM و امثال آن وجود داشت همواره یکی از جالب‌ترین و پرسروصداترین زمینه رقابت بین چند سیستم‌عامل به‌شمار می‌رفت. اما تمام این عوامل چندی پیش تحت‌الشعاع واژه جدیدی به نام پردازش ۶۴ بیتی قرار گرفت. این فناوری جدید که به لطف به بازار آمدن دو محصول جدید از دو شرکت معتبر سازنده پردازنده یعنی اینتل و AMD شکل گرفت، در مدت کوتاهی توانست توجه سازندگان سیستم‌عامل را به شدت معطوف کارایی بی‌نظیر خود کند.
پردازنده‌های Xeon و ایتانیوم از سوی اینتل و پردازنده Opteron از طرف AMD طی مدت کوتاهی توجه تمام سازندگان مشهور سرورهای Enterprise و همچنین تولیدکنندگان سیستم‌عامل را به خود جلب کرد. در این میان مایکروسافت نیز بلافاصله اقدام به طراحی نسخه‌ای از ویندوز ۲۰۰۳ سرور برمبنای انجام پردازش‌های ۶۴ بیتی و با استفاده از پردازنده‌های جدید نمود. این نسخه جدید ۶۴ بیتی از چند نظر بر نسخه پیشین خود برتری داشت.
۱) این‌که از میزان حافظه فیزیکی و مجازی بیشتری پشتیبانی می‌کند.
۲)‌ این‌که در مقایسه با نسخه ۳۲ بیتی از کارایی و سرعت بالاتری در مدیریت حافظه، رجیسترها و عملیات I/O برخوردار است.
۳) در مورد امنیت است. نسخه ۶۴ بیتی قابلیت محافظت بیشتری در برابر کدهای مخرب(Malicious Code) از خود نشان می‌دهد. طبق پیش‌بینی‌های انجام گرفته تا پایان سال ۲۰۰۵ میلادی کلیه کامپیوترهایی که قرار است نقش سرور را در مراکز بزرگ اقتصادی داشته باشند به سمت ریزپردازنده و سیستم‌عامل ۶۴ بیتی سوق پیدا خواهند کرد. همین پیش‌بینی حاکی از تمایل شدید کامپیوترهای دسکتاپ به سمت استفاده از تکنولوژی ۶۴ بیتی تا پایان سال ۲۰۰۶ میلادی است.
براین‌اساس به تدریج نه تنها سازندگان سیستم‌عامل مثل مایکروسافت سیستم‌عامل ۶۴ بیتی مختص کامپیوترهای دسکتاپ (Windows XP ۴۶ bit) را به بازار عرضه می‌کنند، بلکه سایر تولیدکنندگان نرم‌افزارهای مختلف هم با وارد شدن به دنیای پردازش‌های ۶۴‌بیتی، کارایی و سرعت جدیدی را به کاربران خود ارایه می‌دهند.
● مقایسه
در یک سیستم‌عامل ۳۲ بیتی مثل نسخه‌های ۳۲ بیتی ویندوز ۲۰۰۳ از یک حافظه مجازی (Virtual memory) برای انجام پردازش‌های مختلف استفاده می‌شود. این حافظه مجازی که حداکثر ۴ گیگابایت می‌تواند ظرفیت داشته باشد به دو قسمت تقسیم می‌شود. یک قسمت ۲ گیگابایتی آن به وسیله برنامه در حال اجرا اشغال شده و ۲ گیگابایت دیگر در اختیار سیستم‌عامل قرار می‌گیرد.
تا اینجا همه ‌چیز بسیار عادی به نظر می‌رسد اما مشکل زمانی پیش می‌آید که ۲ گیگابایت سهم برنامه‌های در حال اجرا به مرز پرشدن نزدیک می‌شود. به عنوان مثال یک بانک اطلاعاتی SQL Server را در نظر بگیرید که برای اتصال هر کاربر به سرور و انجام عملیات موردنظر وی ۲۰ مگابایت حافظه مجازی را در نظر می‌گیرد. با رسیدن تعداد کاربران به مرز یکصد نفر، کل حافظه مجازی ۲ گیگابایتی در اختیار SQL Server قرار می‌گیرد و این به معنای نزدیک شدن سیستم به یک نقطه بحرانی در عملیات سرویس‌دادن به کاربران است.
در نسخه‌های ۳۲ بیتی یکی از راه‌هایی که برای این مسأله در نظر گرفته می‌شد، اختصاص ۳ گیگابایت از حافظه مجازی به برنامه‌های درحال‌اجرا بود. این روش که با استفاده از دستکاری در فایل boot.ini انجام می‌گرفت، یک گیگابایت از حافظه مجازی در اختیار سیستم‌عامل را به سهمیه حافظه مجازی برنامه‌های در حال اجرا واگذار می‌کرد و تا حدودی مشکل کمبود حافظه مجازی را رفع می‌کرد. اما خود این عمل هم عوارض جانبی خاص خود را دارد و آن محدود شدن کرنل سیستم‌عامل به یک گیگابایت حافظه مجازی برای انجام عملیات cache است.
این محدود شدن باعث افت سرعت انتقال اطلاعات از سرور به کلاینت‌ها می‌شود. ضمن این‌که باز هم در نهایت با زیادترشدن تعداد کاربران یا پردازش‌های موردنظر آنان، این ۱ گیگابایت الحاق‌شده نیز به مرز اشتغال شدن کامل نزدیک می‌شود و مدیران سیستم را به ناچار مجبور به افزایش تعداد سرورها برای رفع مشکل می‌کند. با آمدن ویندوز ۲۰۰۳ نسخه ۳۲ بیتی، قدرت آدرس‌دهی سیستم‌عامل برای حافظه‌های فیزیکی (RAM) به ۳۲ گیگابایت برای نسخه Enterprise و ۶۴ گیگابایت در نسخه DataCenter افزایش یافت و این به معنای نیاز کمتر سیستم به استفاده از حافظه مجازی و در نتیجه کمتر شدن مشکل مربوط به محدودیت حافظه‌های مجازی بود.
اما به هر حال استفاده از حافظه مجازی برای پردازش اطلاعات امری گریزناپذیر است و به‌همین دلیل توجه سازندگان سیستم‌عامل همواره معطوف به پیدا کردن راه‌حلی برای عبور از این مشکل بود. سرانجام با مطرح شدن و تولد سیستم‌عامل ۶۴ بیتی ویندوز ۲۰۰۳ که با استفاده از قدرت پردازنده‌های ۶۴ بیتی جدید قادر بود از یک سیستم آدرس‌دهی ۴۰ بیتی استفاده کند، میزان حافظه مجازی قابل دسترسی سیستم از ۴ گیگابایت به ۴۰ ۲ یعنی ۱۶ ترابایت (هزار گیگابایت) افزایش یافت.
بدین‌ترتیب ۸ ترابایت از این ظرفیت در اختیار برنامه‌های در حال اجرا و ۸ ترابایت دیگر در اختیار سیستم‌عامل قرار گرفت. مهم‌ترین سؤالی که در این‌جا می‌توانست مطرح شود این است که آیا برنامه‌های سابق محیط ۳۲ بیتی که برای استفاده از حداکثر ۳ گیگابایت حافظه مجازی کامپایل شده‌اند قادر به بهره بردن از این ۸ ترابایت فضای جدید هستند یا خیر. پاسخ این سؤال هم می‌تواند مثبت باشد و هم منفی. بدین‌صورت که برخی برنامه‌های کامپایل‌شده در محیط‌های ۳۲ بیتی که به صورت صریح قدرت استفاده از حداکثر ۳ گیگابایت حافظه مجازی را دارند، با ورود به محیط ۶۴ بیتی هیچ تغییری را احساس نخواهند کرد.
اما برخی دیگر که با تکنولوژی Large Addressware کامپایل شده‌اند قادر خواهند بود تا ۴ گیگابایت از حافظه مجازی را در محیط جدید مورد استفاده قرار دهند. از لحاظ سرعت انجام عملیات نیز برخی برنامه‌های کامپایل شده در محیط ۳۲ بیتی (مثلاً برنامه‌های نوشته شده با ASP.NET که از تکنولوژی Multithreading برای اجرای موازی چند دستورالعمل در آن واحد استفاده می‌کنند)، به دلیل قدرت بی‌نظیر پردازنده‌های ۶۴ بیتی در انجام این کار می‌توانند از مزایای محیط جدید اجرا استفاده کرده و سرعت اجرای خود را افزایش دهند.
اما اگر برنامه‌ای (مثلاً یک فایل Exe) در محیط توسعه‌ای مثل ویژوال بیسیک نسخه ششم برای دسترسی به یک پایگاه داده و کار با آن بدون استفاده از مکانیسم پردازشی موازی و به صورت ساده نوشته شده باشد، این برنامه حتی اگر برروی یک سرور ۶۴ بیتی هم اجرا شود نمی‌تواند از قابلیت‌های محیط جدید سودی ببرد. بنابراین اگر قرار است این برنامه برروی کلاینت نصب شده و پایگاه داده موردنظر که SQL Server است برروی یک سرور باشد، بهتر آن است که کلاینت در همان وضعیت ۳۲ بیتی باقی بماند و سرور به نسخه ۶۴ بیتی ویندوز ۲۰۰۳ ارتقاء داده‌شود.
در این صورت موتور بانک‌اطلاعاتی SQL Server که در تمام نسخه‌های خود از شیوه Multithreading برای انجام دستورات موردنظر کاربران استفاده می‌کند، می‌تواند در محیط جدید با سرعت بهتری فرامین رسیده از طرف کلاینت‌ها را پردازش کرده و نتیجه را سریع‌تر به آن‌ها برگرداند و کارایی کلی این سیستم بانک اطلاعاتی را به نحو مطلوبی افزایش دهد. اصولاً برنامه‌های نوشته شده برای محیط‌های ۳۲ بیتی با استفاده از رابطی به نام WOW۶۴ قادر خواهند بود در محیط ۶۴ بیتی اجرا شوند و از مزایای ارتقاء سیستم عامل و دسترسی به حافظه بیشتر بهره ببرند.
● پردازنده
هر دو شرکت اینتل و AMD از همان آغاز تولید پردازنده‌های ۶۴ بیتی، تمام تمرکز خود را برروی پردازنده‌هایی که در رده کامپیوترهای سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد، گذاشتند. پردازنده اُپترون (Opteron) محصول شرکت AMD وXeon محصول اینتل هر دو به همین منظور طراحی و تولید شدند.
پس از آن استفاده از تکنولوی ۶۴ بیتی در رده کامپیوترهای کلاینت نیز مدنظر هر دو شرکت قرار گرفت و از آنجا که سروصدای ظهور سیستم‌عامل ۶۴ بیتی ویندوزXP به تدریج نوید یک دگرگونی در کارایی این رده از کامپیوترها را می‌داد، این دو شرکت پردازنده‌های ۶۴ بیتی جدیدی را با قیمت ارزان‌تر برای کار در کلاینت‌ها روانه بازار کردند. پردازنده Athlon ۶۴ و پنتیوم ۴ سری EM۴۶T از جمله این پردازنده‌های جدید بودند.
ضمن این‌که در رده سرور نیز هر دو به ارتقاء پردازنده‌‌های ویژه خود پرداختند. پردازنده‌های اُپترون و پردازنده‌های ایتانیوم از اینتل نتیجه این ارتقاء محسوب می‌شوند که از آخرین دست‌آوردهای تکنولوژی ۶۴ بیتی به‌شمار می‌روند.
هم‌اکنون AMD پردازنده‌‌های Opteron را برای استفاده در کامپیوترهای دسکتاپ و سرور با سیستم‌عامل ۶۴ بیتی، پردازنده‌های Athlon ۶۴ را جهت استفاده در کامپیوترهای دسکتاپ و کیفی با سیستم‌عامل ۳۲ یا ۶۴ بیتی و پردازنده‌های Turion را برای استفاده در کامپیوترهای کیفی با سیستم‌عامل ۶۴ بیتی به بازار عرضه می‌کند. اینتل هم انواع پردازنده‌های نوع Xeon خصوصاً سری MP را برای کار در محیط ۳۲ یا ۶۴ بیتی و انواع پردازنده‌های رده ایتانیوم را برای سرورهای با سیستم‌عامل ۶۴ بیتی تولید می‌کند.
● نرم‌افزار
با تحولی که در دنیای پردازنده‌ها و سیستم‌‌عامل‌ها در حال وقوع بود، قاعدتاً دنیای نرم‌افزار نیز باید شاهد تغییراتی در نحوه انجام پردازش‌ها و سرعت و کارایی اجرا می‌شد. در اولین گام کلیه سرویس‌هایی که به همراه ویندوز ۲۰۰۳ نسخه ۶۴ بیتی ارایه شد همگی با این تکنولوژی جدید همراه شدند.
این سرویس‌ها که متعلق به مقوله نرم‌افزار به حساب می‌آمدند، از اکتیودایرکتوری گرفته تا Terminal service و وب‌سرور IIS با امکانات جدید محیط ۶۴ بیتی مثل استفاده از فضای بسیار بزرگ حافظه، افزایش سرعت عملیات I/O و استفاده مناسب و بهینه از زمان CPU کاملاً هماهنگ شدند.
از طرفی دیگر بلافاصله خبر از ارایه شدن نسخه‌های جدید برخی نرم‌افزارهای سمت سرور مایکروسافت برای کار در محیط ۶۴ بیتی رسید. نسخه ۶۴ بیتی SQL Server۲۰۰۰ و بعد از آن حرف و حدیث‌های مربوط به نسخه ۲۰۰۵ که مرزهای سرعت و کارایی را پشت‌سر می‌گذارد، از این دست به شمار می‌روند. در همین حال خبرهای دیگری حاکی از اقبال این دگرگونی از سمت برنامه‌نویسان بود.
محیط برنامه‌نویسی محبوب دات‌نت این‌بار با سروصدای جدیدی وارد معرکه شد و Visual Studio۲۰۰۵ را برای نوشتن برنامه‌های کاربردی ۶۴ بیتی به علاقمندان ارایه کرد. از سوی دیگر رقبای مایکروسافت هم بیکار ننشستند. اوراکل با محصول oracle ۱۰g و آی‌بی‌ام با تولید DB۲ ۶۴ و بسیاری دیگر از سازندگان نرم‌افزار و خصوصاً سازندگان برنامه‌های سرور محیط بزرگ (Enterprise) با سعی و تلاش خود نشان دادند که پلتفرم جدید پردازش‌های ۶۴ بیتی برای آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به هر حال در آینده نزدیک شاهد رونق فناوری محاسبات ۶۴ بیتی در بسیاری از نرم‌افزارهای مختلف خواهیم بود. در شماره‌های آینده ماهنامه شبکه سعی خواهیم کرد دستاوردهای‌ جدید این فناوری را مورد بررسی قرار دهیم.

نصب وب سرور آپاچی بر روی حافظه فلش

نصب وب سرور آپاچی بر روی حافظه فلش

LAMPPIX یک دیسک زنده (Live) است که امکان اجرای وب سرور آپاچی (Apache) ٫ زبان برنامه نویسی    پی اچ پی (PHP) ٫ پرل (Perl) و پایگاه داده MySQL را فراهم می کند.

برای اطلاعات بیشتر و دریافت این توزیع به این آدرس [1] مراجعه کنید.

جهت نصب بر روی حافظه فلش نسخه Mini را دریافت نمایید.

توجه : این مقاله در توزیع ubuntu 6.06 نوشته شده است.

برای اجرای دستورات خط فرمان به جای استفاده از sudo می توانید با کاربر root وارد شده و دستورات زیر را بدون کلمه sudo اجرا کنید.

 

پارتیشن بندی حافظه جانبی [2]

۱- حافظه فلش را در پورت مخصوص قرار دهید و چند لحظه صبر کنید تا سیستم آنرا شناسایی کند.

۲- آدرس دسترسی به آنرا پیدا کنید .

معمولا در آدرس dev/sda/ قابل دسترسی است ولی اگر برای شما تفاوت داشت می توانید به روش زیر آدرس آنرا پیدا کنید :

2-1 ‫از این دستور (که فهرست دیسکهای شناسایی شده توسط سیستم را نشان میدهد ) استفاده کنید:

sudo fdisk -l $

2-2 ‫همانطور که در تصویــر مشـــاهده میکنید مورد آخر در فهرست , دیسـک مورد نظر مــاست که ابتـدای آن آدرس‬ دسترسی یعنی dev/sda/ نوشته شده است.‫ اگر در پیدا کردن آن مشکل داشتید میتوانید از طریق حجم آن ر‬ا ‫پیدا نمایید (به طور معمول دیسکهای متصل شده از طریق ‪ usb‬با ‪ sd‬شروع میشوند).

 

 

۳- ‫در این مرحله باید حافظه خارجی را پارتیشن بندی می کنیم.‬

برای این منظور از دستور cfdisk به صورت زیر استفاده می کنیم :  

sudo cfdisk /dev/sda $

  که در آن dev/sda/ مسیر حافظه فلش است.

 

 

۳-۱ ایجاد پارتیشن اول (پارتیشن اصلی) :‬

گزینه New را انتخاب کرده و یک پارتیشن Primary با حداقل سایز 160 مگابایت بسازید.

توجه : Lamppix و فایل های برنامه شما باید روی همین پارتیشن قرار بگیرند پس با توجه به حجم برنامه و فایل های پایگاه داده فضای بیشتری را در نظر بگیرید.

خروجی این دستورات چیزی شبیه این تصویر خواهد بود :

سپس گزینه Bootable را انتخاب کنید.

۳-۲ ایجاد پارتیشن دوم :

با انتخاب گزینه New فضای خالی باقی مانده در حافظه فلش را به یک پارتیشن از نوع Logical تبدیل نمایید.

نتیجه کار چنین خواهد بود :

 

 

حال گزینه Write را انتخاب کنید تا تغییرات بر روی Partition Table حافظه خارجی اعمال گردد.

در پایان با انتخاب گزینه Quit از برنامه Cfdisk خارج می شویم.

۳-۳ فرمت کردن پارتیشن ها :

از دستور fdisk استفاده می کنیم تا فهرست و نام پارتیشن های موجود را بدست آوریم.

sudo fdisk /dev/sda -l $

 

 

پارتیشن اول (Bootable) را با فایل سیستم FAT و پارتیشن دوم را با فایل سیستم EXT2 فرمت می کنیم.

sudo mkdosfs /dev/sda1 $

sudo mkfs /dev/sda5 $

اگر پارتیشن ها Mount شده بودند ابتدا به صورت زیر آنها را از Mount خارج کرده و دوباره دستورات بالا را اجرا کنید.

sudo umount /dev/sda1 $

sudo umount /dev/sda5 $

حال پارتیشن Boot حافظه جانبی را Mount کنید.

sudo mkdir /media/usb_boot $

sudo mount /dev/sda1 /media/flash_boot $

نصب وب سرور بر روی حافظه جانبی

1- ابتدا فایل های مربوط به توزیع Lamppix را روی حافظه جانبی کپی کنید.

برای این منظور می توانید فایل Lamppix.iso را روی CD رایت کرده و سپس کل فایل های روی سی دی را در پارتیشن Bootable حافظه جانبی کپی کنید.

۲- کلیه فایل ها موجود در شاخه isolinux را در شاخه اصلی حافظه جانبی کپی کنید.

۳- اکنون Bootloader ٫ SYSLINUX را بر روی فلش نصب می کنیم.

sudo syslinux -s /dev/sda1 $

در صورتی که syslinux بر روی سیستم شما نصب نیست دستور‌های زیر را اجرا کنید :

sudo apt-get install mtools $

sudo apt-get install syslinux $

حال فایل isolinux.cfg را به syslinux.cfg تغییر نام دهید .

علت تغییر نام این است که Lamppix توزیعی است که برای بوت شدن از روی سی دی ایجاد شده است به همین منظور از Bootloader ٫ ISOLINUX استفاده می کند. چون هدف ما اجرای Lamppix از روی حافظه فلش است پس باید از Bootloader ٫ SYSLINUX استفاده کنیم که توانایی اجرا سیستم عامل لینوکس از روی پارتیشن Fat32 را فراهم می کند.

- به خاطر دارید که در مراحل قبل پارتیشن Bootable حافظه فلش را با فایل سیستم Fat32 فرمت کردیم.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد syslinux ، isolinux به این سایت [3] مراجعه کنید.

اجرای وب سرور

سیستم خود را Reboot کنید و با ورود به Setup مادربورد USB را به عنوان راه‌انداز سیستم انتخاب کنید.

پس از Boot شدن سیستم از روی فلش پیغام زیر نمایش داده خواهد شد :

// MINI 1.1

Press to begin or F2 for more options.

در این قسمت کلید F2 را بزنید تا Lamppix را برای Boot شدن از روی حافظه جانبی آماده کنیم.

در مرحله بعد لیستی از انواع روش های ‌Boot شدن Lamppix نشان داده می شود.

در مقابل کلمه Boot عبارت زیر را بنویسید :

lamppix fromhd=/dev/sda1

به خاطر دارید کهdev/sda1/ آدرس پارتیشن اول حافظه فلش بود که در مراحل قبل آن را با فایل سیستم FAT 32 پارتیشن بندی کردیم .

بدین ترتیب به Lamppix فرمان می دهیم به جای اجرا شدن از روی CD از پارتیشن Bootable حافظه جانبی اجرا شود .

پس از ‌Boot شدن وب سرور مرورگر FireFox اجرا شده و آدرس http://localhost را اجرا می‌کند.

اجرای یک برنامه به زبان PHP در Lamppix

فرض کنید فایل های PHP در شاخه زیر قرار دارد :

/opt/lampp/htdocs/project

که opt/lampp/htdocs/ شاخه ای در کامپیوتر ما است .

ابتدا لازم است همه فایل های موجود در این شاخه را در فایلی به نام htdocs.tar.gz فشرده کنیم.

در صورتی که برنامه با بانک اطلاعاتی در ارتباط است لازم است ابتدا بانک اطلاعاتی را با فرمت SQL ٫ Export و فایل ایجاد شده را با نام mysql-dumps.tar.gz فشرده کنیم و این دو فایل را در شاخه www حافظه جانبی کپی کنیم.

پس از راه اندازی مجدد سیستم و اجرای وب سرور برنامه PHP با استفاده از مرورگر FireFox اجرا خواهد شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد Lamppix به این سایت [4] مراجعه کنید.

نویسنده : امیر جبلی

پانویس :

-1
http://lamppix.tinowagner.com/en/download

۲-در پارتیشن بندی حافظه جانبی از مقاله آقای ‫سید سینا شایگان سالک‬ استفاده شد.

 

http://syslinux.zytor.com

-3
http://lamppix.tinowagner.com/en/mini

 

این مقاله تحت مجوز آزاد GNU FDL قرار دارد . 

 

منبع : http://www.hamkelasy.com

 

 

اينتل اولين پردازشگرهاي ‪ ۴۵‬نانومتري را به بازار عرضه كرد

اينتل اولين پردازشگرهاي ‪ ۴۵‬نانومتري را به بازار عرضه كرد

شركت اينتل به تازگي اقدام به عرضه ‪ ۱۶‬محصول زيربنايي جديد از جمله اولين پردازشگرهاي ‪ ۴۵‬نانومتري به بازار نموده است.

پايگاه اينترنتي فناوري نانو روز جمعه در گزارشي اعلام كرد، توليد اين محصولات جديد، شمار پردازشگرهاي اينتل را براي استفاده در ساخت لپ‌تاپ رايانه شخصي، لپ تاپ، و سرورها به ‪ ۳۲‬نوع مي‌رسد.

بر اساس اين گزارش، كاربرد اين پردازشگرهاي جديد در رايانه‌هاي شخصي موجب افزايش سرعت دستگاه و طول عمر باتري شده و به كاهش حرارت، سر و صدا و مصرف برق ‪ CPU‬و مجموعه تراشه‌ها كمك مي‌كند.

از مزيت ديگر اين پردازشگرهاي نانومتري آن است كه در ساخت آنها از سرب يا مواد هالوژني استفاده نشده است.

لذا در دسته مواد بي‌ضرر براي محيط زيست قرار مي‌گيرند. اين پردازشگرها سازندگان رايانه را قادر مي‌سازد تا علاوه بر افزودن قابليت‌هاي تصويري جدي به توليدات خود به ويژه به لپ‌تاپ‌ها و نوت‌بوك‌ها كه طرفداران زيادي دارد- آنهارا مطابق مد روز و برحسب سفارش و دلخواه مشتري، در طرح‌ها و اندازه‌هاي مختلف و قيمت‌هاي متنوع عرضه نمايند.

پايگاه اينترنتي فناوري نانو افزود، همچنين با ساخت اين پردازشگرها - كه حدود ‪ ۲۵‬درصد كوچك‌تر از انواع قبلي خود بوده و داراي بازدهي بالا، مصرف كم و ضريب شكل پايين هستند امكان ساخت دستگاه‌هايي جيبي براي استفاده از اينترنت پرسرعت با پهناي باند وسيع،حتي هنگام راه رفتن فراهم شده و اينتل ساخت انواع كوچك‌تر آن را در دستور كار خود دارد كه كامل شدن آن تحولي در مجموعه ابزارهاي اينترنتي متحرك و فوق متحرك و برآوردن نياز مشتريان ايجاد خواهد نمود.

طبق اين گزارش، مسئولان اينتل طي چند ماه آينده از عرضه سيستم‌هايي خبر خواهند داد كه داراي اين پردازشگرهاي جديد هستند.

منبع : http://www1.irna.ir/fa/news/view/menu-152/8612030948134949.htm

 

بررسی سیستم عامل Windows Server 2003

بررسی سیستم عامل Windows Server 2003

همانطور که میدانید نسخه بعدی سیستم عامل سرور مایکروسافت که Windows Server 2003 نام دارد تولید و به بازار عرضه شده است. خیلی از کاربران از نسخه بتای این سیستم عامل با نام Windows .NET Server 2003 استفاده کرده بودند. مایکروسافت از چندی پیش نسخه نهایی را برای تست، در اختیار شرکتهای معتبر قرار داده بود. مایکروسافت در دو زمینه سیستم عامل های سرور و خانگی فعالیت دارد و پروژه ویندوز Longhorn (برای استفاده خانگی) به قوت خود باقیست. گویا انتخاب نام برای این سیستم عامل از طریف مایکروسافت بسیار دشوار بود زیرا ابتدا به اسم Whilstler معرفی شد و سپس به Windows 2002 Server تغییر نام داده شد ولی با ایجاد تکنولوژی .NET مایکروسافت به فکر استفاده از این نام تجاری در سیستم عامل خود افتاد و نام آن به Windows .NET Server 2003 تغییر یافت، که نسخه بتا نیز به همین نام به بازار عرضه شد، ولی در نهایت با تغییر نام به Windows Server 2003 به زودی به بازار جهانی ارائه خواهد شد. البته مایکروسافت اعلام کرده که با تغییر مکرر نام این محصول، هیچ تغییری در ساختار آن ایجاد نشده است.

حداقل سیستم مورد نیاز برای نصب:
سیستم عامل Windows Server 2003 در 4 نسخه به نامهای Standard – Enterprise – DataCenter و Web ارائه خواهد شد. در ادامه به بررسی خصوصیات و حداقل سخت افزار مورد نیاز برای هر نسخه از این سیستم عامل میپردازیم، در ضمن توجه داشته باشید که هیچگاه به حداقل ها بسنده نکنید و همیشه برای کارایی بهتر سیستم از قطعات مناسب تر و قویتری استفاده نمایید.

نسخه Web :
این نسخه برای مصارف سرورهای کوچک و همچنین خانگی به کار میرود و هدف اصلی آن فراهم نمودن Web Hosting برای وب سایتها و سرویس های وب با استفاده از IIS 6 میباشد. حداقل قطعات مورد نیاز برای نصب آن به شرح زیر میباشد :
1- حداقل CPU مورد نیاز 133 MHz میباشد ولی پیشنهاد میشود از 550 MHz کمتر نباشد.
2- حداقل Ram مورد نیاز 128 MB میباشد ولی پیشنهاد برای کارایی بهتر 256 MB میباشد و حداکثر Ram قابل پشتیبانی در این نسخه 2 GB است.
3- مقدار فضای خالی لازم بر روی هارددیسک 1.5 GB است.
4- قابلیت پشتیبانی تا 2 عدد CPU بطور همزمان بصورت (Multi Processor).
نسخه Web این سیستم عامل 32 بیتی میباشد و قیمت آن 397$ است.

نسخه Standard :
این نسخه نیز 32 بیتی میباشد. برای استفاده از Client ها در این سیستم عامل Lincense های مختلفی وجود دارد. در صورتی که مایل به نصب 5 کامپیوتر Client در شبکه ای باشید که Server آن، این نسخه است میبایست نسخه ای به مبلغ 999$ پرداخت نمایید. مبلغ برای 10 عدد License نیز 1199$ میباشد. برای دریافت License بالاتر از این مقدار برای هر 5 عدد میبایست مبلغ 199$ پرداخت شود. در نظر داشته باشید که ممکن است کسی در کشور ما مبالغی برای License این سیستم عامل پرداخت نکند ولی توجه داشته باشید که سرورهای معتبر روی اینترنت در کشورهای صنعتی قرار دارند و قانون Copy Right برای همه آنها به دقت رعایت میشود. حداقل قطعات مورد نیاز برای نصب نسخه Standard ، دقیقا شبیه نسخه Web میباشد، با این تفاوت که در این نسخه قادر به استفاده از 4 عدد CPU بطور همزمان میباشید.

نسخه Enterprise :
این نسخه حرفه ای، برای سرورهای بزرگ در نظر گرفته شده که قیمت آن 3999$ و دارای 25 عدد License میباشد که به آن CALs (Client Access Lincences) نیز گفته میشود. این نسخه در دو سری 32 و 64 بیتی عرضه میشود و نکته مهم این است که نسخه 64 بیتی این سیستم عامل فقط با CPU های Intel Itanium و Athlon 64 (که به زودی ارائه خواهد شد) سازگار است و در سیستمهایی با CPU های 32 بیتی بطور کامل نصب نخواهند شد و کاربران را دچار مشکل خواهد کرد. حداقل قطعات مورد نیاز برای نصب آن به شرح زیر میباشد :
1- حداقل CPU مورد نیاز 133 MHz در نسخه 32 بیتی و 733 MHz در نسخه 64 بیتی میباشد.
2- حداقل Ram مورد نیاز 128 MB میباشد ولی پیشنهاد برای کارایی بهتر 256 MB میباشد و حداکثر Ram قابل پشتیبانی در این نسخه 32 بیتی 32 GB و در نسخه 64 بیتی 64 GB است.
3- مقدار فضای خالی لازم بر روی هارددیسک در نسخه 32 بیتی 1.5 GB و در نسخه 64 بیتی 2.0 GB است.
4- قابلیت پشتیبانی تا 8 عدد CPU بطور همزمان.

نسخه DataCenter :
این نسخه کارآمدترین و پرقدرت ترین نسخه این سیستم عامل میباشد که مانند Enterprise دارای 2 سری 32 بیتی و 64 بیتی میباشد. حداقل قطعات مورد نیاز برای نصب آن به شرح زیر میباشد :
1- حداقل CPU مورد نیاز 400 MHz در نسخه 32 بیتی و 733 MHz در نسخه 64 بیتی میباشد.
2- حداقل Ram مورد نیاز 512 MB میباشد ولی پیشنهاد برای کارایی بهتر 1 GB میباشد و حداکثر Ram قابل پشتیبانی در این نسخه 32 بیتی 64 GB و در نسخه 64 بیتی 128 GBاست.
3- مقدار فضای خالی مانند نسخه Enterprise میباشد.
4- برای استفاده از این نسخه حداقل میبایست از 8 عدد CPU بطور همزمان استفاده شود و حداکثر تا 32 عدد CPU را نیز پشتیبانی میکند.

مشکلاتی در پشتیبانی Multi Processer :
طبق گزارش شرکتهای تست کننده این سیستم عامل ، سیستمهایی که بصورت Multi Processor باشند و یکی از CPU های این سیستمها از نوع Pentium II یا Pentium Pro باشد، سیستم دچار مشکلاتی خواهد شد و تنها قادر به استفاده از یک CPU میباشد.
مایکروسافت با تایید این مشکل اعلام کرد که تنها راه حل در جهت رفع آن ارتقای CPU میباشد. پس بهتر است قبل و بعد از نصب این سیستم عامل، تمامی قطعات سیستم را مورد بررسی قرار دهید. هنگام نصب در اولین صفحه Setup ، گزینه ای با عنوان Check System Compatibility وجود دارد که با انتخاب این گزینه و سپس گزینه Check my system automaticaly میتوانید قبل از نصب، سیستم خود را از نظر حداقل سخت افزار مورد نیاز مورد بررسی قرار دهید.

بررسی اجزای داخلی :
مراحل نصب این سیستم عامل شبیه Windows 2000 میباشد، البته گزینه های کاربردی زیادی از جمله Dynamic Update که قادر است Update این ویندوز و Driver های مورد نیاز را بصورت Online از سایت مایکروسافت دریافت کند وجود دارد. بر روی تمام نسخه های این سیستم عامل .NET Framework نسخه 1.1 و همچنین وب سرور IIS 6.0 که ASP .NET را بطور کامل پشتیبانی میکند قرار دارد (در ادامه همین مقاله به بررسی بیشتر IIS خواهیم پرداخت). با رشد Web Service ها در دنیای امروزه و نیاز شدید به آنها در آینده ای نه چندان دور، مایکروسافت ابزارهای مختلفی برای گسترش دادن این سرویس ها در Windows Server 2003 قرار داده است. سرویسهای وب در محصولات مایکروسافت با ایجاد .NET گسترش یافته و بطور کل از طریق پروتوکول SOAP ارتباط برقرار میکنند. از جمله ابزار اضافه شده به این سیستم عامل Enterprise UDDI Services میباشد که در نسخه Web این سیستم عامل قرار داده نشده است. این ابزار مربوط به گسترش دادن Web Service های مختلف میباشد و تعامل بین آنها را فراهم میکند.
امکان دیگری با عنوان VPN (Virtual Private Network) نیز در تمامی نسخه های این سیستم عامل قرار دارد، البته در نسخه Web بصورت ناقص پشتیبانی میشود، این امکان قبلا در ویندوز XP ارائه شده بود. از دیگر تغییراتی که در این سیستم عامل قرار گرفته، آمادگی برای تغییر نسخه IP از 4 به 6 میباشد که در ادامه همین مقاله به بررسی نسخه های IP و تفاوت این دو خواهیم پرداخت. برای بررسی امنیت کاربران از راه دور نیز، Microsoft Passport در داخل سیستم عامل قرار گرفته است. Firewall یکی از ابزارهای الزامی در ارتباطات اینترنتی امروزه میباشد. برای امنیت داده ها ابزاری با نام ICF (Internet Connection Firewall) در تمامی نسخه های این سیستم عامل به غیر نسخه DataCenter قرار داده شده که این ابزار در Windows XP نیز وجود داشت که البته از کارایی چندانی برخوردار نبود ولی در ICF موجود در Windows Server 2003 تمامی مشکلات مربوط به این ابزار رفع شده و از کارایی بالایی برخوردار است. همانطور که میدانید Active Directory که یکی از اصلی ترین قسمتهای ویندوز سرور میباشد که در این نسخه از ویندوز تغییرات زیادی داشته که در ادامه همین مقاله بطور مختصر به بررسی مزایا و قسمتهای اضافی جدید آن خواهیم پرداخت. از جمله امکانات دیگر اضافه شده به Windows Server 2003 میتوان به این موارد اشاره کرد: پشتیبانی از استاندار 802.1x که مربوط به شبکه های بی سیم و یکی اس استانداردهای IEEE میباشد. تنظیمات خودکار در ارتباط چندین شبکه و همچنین پشتیبانی از Kerberos نسخه 5 و قابلیتی برای نصب سیستم عامل از راه دور.

تفاوت IP 4 و IP 6 :
ساختار اینترنت در حال تغییر است. اینترنتی که ما امروزه مصرف میکنیم Internet 1 میباشد ولی به زودی نسل جدید اینترنت که Internet 2 یا Grid Technology نام دارد جای آن را خواهد گرفت. پروژه اینترنت 2 در اختیار چندین کشور و شرکتهای بزرگی میباشد. اولین تغییری که در این دو نسل اینترنت مشاهده میشود تغییر ساختار IP است. همانطور که میدانید نسخه IP های فعلی در اینترنت 4 است و از نوع 32 بیتی (4 عدد 8 بیتی) میباشد، ولی IP های نسل جدید نسخه 6 (IPv6) میباشند که در حال حاضر Windows Server 2003 در تمام نسخه های خود آن را پشتیبانی میکند. همانطور که میدانید هر کامپیوتر در اینترنت میبایست دارای یک IP یکتا و منحصر بفرد باشد که در حال حاضر با رشد اینترنت تعداد IP هایی که IP نسخه 4 پشتیبانی میکند رو به اتمام است، از طرف دیگر Ipv4 تمام مقاصد امنیتی مورد نیاز را پوشش نمیدهد از این رو IPv6 که 128 بیتی میباشد به زودی جای IPv4 را خواهد گرفت.

مشکلاتی در استفاده از SQL Server :
نکته قابل توجه در استفاده از بانک اطلاعاتی SQL Server وجود دارد. هنگام Upgrade ویندوز 2000 به Windows Server 2003 در نظر داشته باشید که حتما میبایست SQL Server 2000 و همچنین MSDE 2000 به همراه Service Pack 3 قبلا نصب شده باشد و سپس اقدام به Upgrade سیستم عامل نمایید، در غیر اینصورت SQL Server دچار مشکل خواهد شد.
همچنین SQL Server 7 و MSDE 1.0 در این سیستم عامل پشتیبانی نمیشود. توجه داشته باشید که MSDE 2000 به همراه نرم افزارهای بسته Visual Studio و حتی خود SQL Server 2000 قابل نصب میباشد. اگر از سیستم عامل ویندوز 2000 که دارای SQL Server میباشد ولی SP3 به روی آن نصب نشده است اقدام به Upgrade ننمایید.

مزایای Active Directory در Windwos Server 2003 :
Active Directory در نسخه جدید ویندوز، 2 هدف اصلی را به شرح زیر دنبال میکند :

1- مدیریت و گسترش راحتتر :
2- در نسخه جدید ویندوز ، قابلیت و مدیریت Administrator ها حتی در محیطهای خیلی بزرگ توزیع شده با درختها ، دامنه ها و سایتهای فراوان، آسان شده است. یکی از ابزارهای مفید در این بخش، ADMT 2.0 (Active Directory Migration Tool) نام دارد که اجازه انتقال پسوردها از ویندوز NT یا 2000 به Windows Server 2003 را به شما میدهد. همچنین مدیران سرور قادر به تغییراتی در درختها ، دامنه ها و همچنین NetBios و DNS میباشند. مدیران سیستم به راحتی میتوانند ساختار Active Directory را که گسترش داده اند به دلخواه خود و بدون بروز مشکلی تغییر دهند.

3- امنیت بالاتر :
4- امنیت Active Directory نیز به مراتب، از ویندوز 2000 قویتر شده است. در نسخه جدید، مدیریت آسان بر اعتماد چندین درخت به یکدیگر به راحتی فراهم میشود که با استفاده از آن عمل Authentication به راحتی انجام خواهد شد. در این روش کاربران به راحتی و بدون نگرانی از عمل Login و وارد کردن ID و پسورد، قادر به استفاده از منابع درختهای دیگر در یک ساختار درختی Active Directory میباشند. این کار از طریق Kerberos و یا NTLM انجام میگیرد. همچنین نرم افزار Restriction Policies در بخش امنیت Active Directory وجود دارد که Admin را قادر میسازد که از نصب نرم افزارهای ناشناخته و غیراعتماد جلوگیری به عمل آورد و فقط برنامه های خاصی به روی سرور قابل نصب و اجرا باشند.

Windows Server Catalog چیست ؟
با استفاده از این ابزار در Windows Server 2003 ، کاربران با متصل شدن از طریق اینترنت به سایت مایکروسافت، قادر به ارسال مشخصات قطعات سخت افزاری دستگاه خود و همچنین نرم افزارهایی که به خوبی با ویندوز سازگار است میباشند. این ابزار شباهت زیادی به Windows XP Catalog دارد. این عمل دارای مزایای زیادی میباشد که به بررسی آن میپردازیم.
همانطور که میدانید خیلی از نرم افزارها و سخت افزارهای مختلف در دنیا با سیستم عاملهای گوناگون سازگار نیست. با این حرکت هر زمان که مشکلی در ویندوز و یا نرم افزار خاصی به وجود آید، مایکروسافت تمامی اطلاعات مربوط به دلایل Crash شدن را در فایلی ذخیره میکند و به محض اولین تماس با اینترنت به سایت خود ارسال خواهد کرد. شما با نصب Windows Server Catalog قادر به ملاحظه لیستی از تمامی گزارشها و مشکلات ویندوز خواهید شد.
این لیست توسط افراد مختلف در سراسر جهان به سایت مایکروسافت ارسال شده است. مایکروسافت نیز برای رضایت مشتری، مشکل مورد نظر را بررسی کرده و در Service Pack ها و یا نسخه های بعدی ویندوز رفع خواهد کرد، زیرا مایکروسافت به تنهایی نمیتواند تمام نرم افزارها و سخت افزارهای دنیا را در محصولاتش تست نماید و این عمل باعث رشد کیفیت سیستم عاملهای این شرکت خواهد شد. برای دستیابی به لیست نرم افزارها و سخت افزارهای ناسازگار با ویندوز XP و Windows Server 2003 یا میتوانید مستقیما به سایت مایکروسافت مراجعه نمایید و یا از طریق منو Start در خود ویندوز به این ابزار دسترسی داشته باشید.

 

سايت‌های مربوط به برنامه‌نويسی در محيط لينوكس

سايت‌های مربوط به برنامه‌نويسی در محيط لينوكس

در اين پست برخی منابع آنلاين برنامه‌نويسی در لينوكس را معرفی می‌كنيم. اين منابع بر اساس موضوعات مختلف برنامه‌نويسی دسته‌بندی شده‌اند.

مطالب عمومی در مورد برنامه‌نويسی در لينوكس

http://www.tldp.org/LDP/lpg/index.html

راهنمای برنامه‌نويسی در لينوكس.

 

http://www.newriders.com/books/opl/ebooks/0735710430.html

يك كتاب جامع و مفيد برای برنامه‌نويسان حرفه‌ای لينوكس.

http://www.luv.asn.au/overheads/prog

 مقدماتی در مورد برنامه‌نويسی در محيط‌های لينوكس و يونيكس.

http://members.tripod.com/rpragana

 يادداشت‌های يك برنامه‌نويس لينوكس با عنوان رويدادهای برنامه‌نويسی لينوكس.

http://tldp.org

مجموعه‌ای از لينك‌ها به منابع برنامه‌نويسی در لينوكس.

 

برنامه‌نويسی به زبان اسمبلی

http://linuxassembly.org

مجموعه‌ای از منابع و راهنماها برای نوشتن برنامه‌های اسمبلی در محيط سيستم‌عامل‌های خانواده يونيكس.

 

http://x86.ddj.com/secrets/intelsecrets.htm

دانستنی‌هايی در مورد پردازنده‌های اينتل و برنامه‌نويسی اسمبلی روی آنها.

 

http://tldp.org/HOWTO/Assembly-HOWTO/index.html

 راهنمای برنامه‌نويسی اسمبلی در محيط لينوكس.

http://burks.bton.ac.uk/burks/language/asm/asmtut/asm1.htm

راهنمايی برای اسمبلی ماشين‌های 80x86

http://www.xs4all.nl/~smit/asm01001.htm

راهنمای برنامه‌نويسی اسمبلی 8086

 

برنامه‌نويسی در زمينه رمزنگاری

http://www.kerneli.org

يك API برای رمزنگاری اطلاعات در لينوكس.

http://www.openssl.org

برنامه سورس-آزاد OpenSSL برای انتقال امن اطلاعات.

 

پايگاه‌های داده

http://www.sleepycat.com

 پايگاه‌داده سورس‌آزاد دانشگاه بركلی.

http://www.mysql.com

پايگاه‌داده معروف و پرطرفدار mysql .

http://www.postgresql.org

 پايگاه‌داده PostgreSQL .

 

برنامه‌نويسی توزيع‌شده (Distributed)

http://linas.org/linux/corba.html

منابعی در مورد پياده‌سازی استاندارد CORBA در لينوكس.

http://www.mico.org

پياده‌سازی MICO از استاندارد CORBA .

http://www.dotgnu.org

ديدن اين سايت را به علاقه‌مندان تكنولوژی .NET توصيف می‌كنيم.

http://www.go-mono.org

اين سايت نيز تلاش دارد يك زيرساخت برای توليد برنامه‌های .NET ايجاد كند.

 

ويرايشگرهای با پشتيبانی زبان‌های برنامه‌نويسی

http://www.gnu.org/software/emacs

ويرايشگر معروف Emacs. در مورد اين ويرايشگر در شماره‌های آينده مطلبی خواهيم داشت.

http://nedit.org

يك ويرايشگر گرافيكی برای ويرايش فايل‌ها در محيط لينوكس.

http://www.vim.org

ويرايشگر بی‌نظير VIM. اين ويرايشگر را نيز در آينده بيشتر معرفی خواهيم كرد.

 

برنامه‌نويسی بازی‌ها

http://lgdc.sunsite.dk

سايتی برای برنامه‌نويسان بازی‌ها در لينوكس.

http://game.ncl.ac.uk

صفحه‌ای متعلق به بازی‌نويسان در محيط X11 .

 

برنامه‌نويسی در محيط GNOME

http://developer.gnome.org

سايت اصلی برنامه‌نويسان در محيط Gnome

 

برنامه‌نويسی KDE در لينوكس

http://developer.kde.org

سايت برنامه‌نويسان KDE

http://www.ph.unimelb.edu.au/~ssk/kde/devel

سايتی ديگر برای برقراری ارتباط ميان برنامه‌نويسان KDE

 

برنامه‌نويسی گرافيكی در لينوكس

http://www.faqs.org/faqs/graphics/fileformats-faq

منبعی در مورد فرمت فايل‌های گرافيكی.

http://www.mesa3d.org

سايت پروژه Mesa كه در شماره‌های گذشته معرفی شد.

http://www.inria.fr/koala/lehors/xpm.html

اطلاعاتی در مورد فرمت XPM و كتابخانه‌ای برای كار با اين فرمت.

 

برنامه‌نويسی روی سخت‌افزارها

http://en.tldp.org/HOWTO/mini/IO-Port-Programming.html

معرفی روش‌های برنامه‌نويسی پورت‌های I/O در لينوكس.

http://en.tldp.org/HOWTO/SCSI-Programming-HOWTO.html

روش‌های برنامه‌نويسی SCSI (اسكازي) در محيط لينوكس.

http://en.tldp.org/HOWTO/Serial-Programming-HOWTO/index.html

روش‌های برنامه‌نويسی روی پورت سريال در لينوكس.

 

برنامه‌نويسی IPC: InterProcess Communication

http://www.ecst.csuchico.edu/~beej/guide/ipc

منبعی خوب برای برنامه‌نويسی IPC

 

IDEهای لينوكس

http://anjuta.sourceforge.net

پروژه Anjuta كه در شماره‌های بعدی بيشتر معرفی خواهد شد.

http://www.kdevelop.org

محيط برنامه‌نويسی ويژوال كه در آينده به تفصيل معرفی خواهد شد.

http://starship.python.net/crew/zack/ptui

واسط كاربری برای برنامه‌نويسی Python/Tkinter

http://www.rhide.com

يك IDE برای نوشتن برنامه به زبان‌های C، C++ و پاسكال.

http://www.neuron.com/stewart/vtcl

يك IDE ويژوال برای برنامه‌نويسی TCL .

 

برنامه‌نويسی جاوا

http://leb.net/freebuilder

يك پروژه برای ايجاد يك IDE برای برنامه‌نويسی جاوا در محيط لينوكس.

http://www.japhar.org

اين پروژه در پی ايجاد يك مفسر مستقل از محيط (Portable Interpreter) برای بايتكدهای جاوا است. .

http://developer.java.sun.com/developer

سايتی برای برقراری ارتباط ميان برنامه‌نويسان جاوا.

http://www.blackdown.org

منبعی برای برنامه‌نويسی جاوا در محيط لينوكس.

http://www.kaffe.org

يك پياده‌سازی سورس‌آزاد از ماشين مجازی جاوا.

 

زبان‌های برنامه‌نويسی

http://www.vaxxine.com/pegasoft/homes/book.html

يك كتاب آنلاين كامل درباره زبان برنامه‌نويسی Ada

http://gcc.gnu.org

سايت اصلی كامپايلر GCC (در شماره‌های بعد معرفی خواهد شد).

http://gnu-pascal.de

سايت زبان پاسكال در محيط لينوكس

http://www-aig.jpl.nasa.gov/public/home/decoste/HTMLS/GNU/smalltalk/mst_toc.html

راهنمای برنامه‌نويسی SmallTalk در محيط لينوكس

 

كتابخانه‌های برنامه‌نويسی

http://www.gnu.org/manual/glibc-2.2.3/libc.html

راهنمای استفاده از GNU libc

http://www.imaxx.net/~thrytis/glibc/glibc-FAQ.html

در مورد كتابخانه GNU libc

http://en.tldp.org/HOWTO/NCURSES-Programming-HOWTO/index.html

راهنمای برنامه‌نويسی با استفاده از كتابخانه Ncurses كه در شماره‌های بعدی بيشتر معرفی خواهد شد.

http://www.s-lang.org

يك كتابخانه برای كمك به برنامه‌نويسان در نوشتن برنامه‌های قابل انتقال

http://pauillac.inria.fr/~xleroy/linuxthreads

كتابخانه‌ای برای برنامه‌نويسی Thread در لينوكس

 

برنامه‌نويسی مولتی‌مديا در لينوكس

http://leapster.org/linux/cdrom

برنامه‌نويسی روی CD Drive در لينوكس.

http://www.libsdl.org

كتابخانه SDL كه در شماره‌های قبل معرفی شد.

 

برنامه‌نويسی شبكه

http://www.lowtek.com/sockets

 سايتی مناسب برای يادگيری برنامه‌نويسی شبكه در سيستم‌عامل‌های مختلف.

http://www.ecst.csuchico.edu/~beej/guide/net

راهنمای برنامه‌نويسی شبكه.

http://www.landfield.com/faqs/unix-faq/socket

FAQ در مورد سوكت‌های يونيكسی كه روشی پركاربرد برای برنامه‌نويسی شبكه در لينوكس است.

 

برنامه‌نويسی سيستم‌عامل

http://en.tldp.org/LDP/lki/index.html

دانستنی‌هايی در مورد پياده‌سازی نگارش 2.4 از هسته لينوكس.

http://www.ora.com/catalog/linuxdrive

: Device Driverهای نوشته شده برای محيط لينوكس.

http://www.linuxhq.com/guides/TLK/tlk.html

كتابی خواندنی و ساده در مورد هسته لينوكس.

http://www.linuxhq.com/guides/LPG/lpg.html

راهنمايی برای برنامه‌نويسی در محيط لينوكس.

http://en.tldp.org/LDP/lkmpg/mpg.html

راهنمايی برای نوشتن ماجول‌های هسته در لينوكس. در مورد ماجول‌ها و نحوه نوشتن آنها در شماره‌های آينده بيشتر خواهيم گفت.

http://leapster.org/linux/kernel

پروژه مستندسازی هسته لينوكس كه می‌تواند به برنامه‌نويسان هسته لينوكس در فهم كد آن كمك كند.

 

سايت‌های مخصوص برنامه‌نويسان لينوكس

http://programmers.luv.asn.au

سايت برنامه‌نويسان LUV

http://www.pm.org

سايت برنامه‌نويسان Perl

 

قالب‌های برنامه‌نويسی (Coding Style)

http://www.coker.com.au/~russell/ccode

 توصيه‌های در مورد قالب نوشتن برنامه‌های C .

http://www.purists.org/linux

معرفی قالب به كار رفته برای نوشتن كد هسته لينوكس .

http://www.ee.ryerson.ca:8080/~elf/hack/The10.html

ده توصيف برای برنامه‌نويسان زبان C .

 

ايجاد برنامه‌های امن (Security Programming)

 

http://www.whitefang.com/sup/secure-faq.html

: FAQ در مورد نوشتن برنامه‌های امن در سيستم‌عامل‌های مبتنی بر يونيكس.

 

توسعه نرم‌افزار

http://ant.apache.org

برنامه‌ای برای كامپايل كردن برنامه‌ها و ايجاد كد اجرايي.

http://sources.redhat.com/autobook

منبعی در مورد برنامه‌های autoconf، automake و libtool كه در شماره‌های بعدی بيشتر معرفی خواهند شد.

http://nis-www.lanl.gov/~rosalia/mydocs/autoconf_tutorial_toc.html

منبعی ديگر در مورد برنامه autoconf

http://www.eng.auburn.edu/grasp

يك محيط توليد و نگهداری نرم‌افزار.

http://www.gnu.org/software/make/make.html

منبعی در مورد برنامه make كه در شماره‌های بعدی بيشتر معرفی خواهد شد.

 

ارائه نرم‌افزار به ديگران

http://www.rpm.org

سايت اختصاصی برنامه RPM برای ايجاد بسته‌های نرم‌افزاري.

http://www.openpkg.org

يك ابزار برای تبديل برنامه‌ها به بسته نرم‌افزاری كه مبتنی بر RPM نگارش 4 ايجاد شده است و سعی در ارائه قابليت‌های بيشتری نسبت به آن دارد.

 

نبشته‌نويسی

http://en.tldp.org/LDP/abs/html/index.html

راهنمای برنامه‌نويسی Bash .

http://www.sektorn.mooo.com/era/unix/shell.html

معرفی shellهای سيستم‌عامل‌های مبتنی بر يونيكس .

http://steve-parker.org/sh/sh1.shtml

خودآموز برنامه‌نويسی shell

 

برنامه‌نويسی صوتی

http://www.alsa-project.org/api.php3

: ALSA API برای برنامه‌نويسی صوتي.

http://www.4front-tech.com/pguide

راهنمای برنامه‌نويسان پروژه Open Sound System

 

برنامه‌نويسی واسط كاربر

http://www.cs.cmu.edu/afs/cs.cmu.edu/project/amulet/www

يك كتابخانه برای توليد واسط كاربر در محيط‌های مبتنی بر يونيكس، ويندوز و مكينتاش.

http://www.fox-toolkit.org/fox.html

يك كتابخانه برنامه‌نويسی مبتنی بر C++ برای توليد واسط كاربر گرافيكي.

http://www.gtk.org

كتابخانه توليد واسط كاربر گرافيكی در محيط Gnome

http://www.troll.no

كتابخانه‌ای برای توليد واسط كاربر برای محيط KDE

http://world.std.com/~xforms

كتابخانه‌ای مبتنی بر Xlib برای توليد واسط كاربر گرافيكي

 

برنامه‌نويسی XML

http://www.jclark.com/xml/expat.html

يك كتابخانه برنامه‌نويسی برای ايجاد پارسر XML

http://xmlsoft.org

كتابخانه زبان C برای محيط Gnome به نام libxml .

 

برنامه‌نويسی X Window

http://www.rahul.net/kenton/xsites.html

سايت‌های فنی در مورد سيستم X Window .

http://www.users.cts.com/crash/s/slogan

اطلاعات مفيد در مورد محيط X Window .

 

هر كجا هستم، باشم ... - دسترسي به دسكتاپ كامپيوتر از طريق اينترنت‌

هر كجا هستم، باشم ... - دسترسي به دسكتاپ كامپيوتر از طريق اينترنت‌

 
ماهنامه شبکه

اشاره :
به فايل يا فولدري در كامپيوتر خانگي يا محل كار خود از راه دور نياز داريد. اگر يك اتصال ويندوز به ويندوز يا اپل به اپل داشته باشيد، با استفاده از فناوري‌هاي ارتباط از راه دور خاص هر سكو، اين كار آسان خواهد بود. مايكروسافت حتي امكان اتصال راه‌دور از اپل به ويندوز را نيز فراهم كرده است. اما اگر به اتصال راه‌دور بين سكوهاي متفاوت، مثلا‌ ويندوز به لينوكس يا ويندوز به اپل نياز داشته باشيد، چه بايد بكنيد؟ راه‌حل اين مسئله كمي دور از ذهن است؛ به‌ويژه اگر خواهان صرف كمترين هزينه باشيد.

منبع: پي‌سي مگزين

يك محصول منبع‌باز و رايگان به نام Victual Network Computing) VNC) خوشبختانه به كمك شما مي‌آيد. اين محصول را ابتدا شركت AT&T توسعه داده و از سال 1998 در دسترس است. تخمين زده مي‌شود ميليون‌ها نفر از اين محصول استفاده مي‌كنند.

VNC امكان اتصال به دسكتاپ گرافيكي را توسط پروتكل TCP/IP، پروتكل استاندارد اينترنت، فراهم مي‌كند. اگر در اين مورد به جست‌وجو در گوگل بپردازيد، انتخاب‌هاي فراواني پيدا مي‌كنيد. اما VNC اصلي به شركت RealVNC تعلق دارد كه توسط توسعه‌دهندگان اصلي VNC در AT&T تاسيس شده است و به توسعه نسخه‌هاي جديدتر اين ابزار مي‌پردازد. Real VNC سه نسخه از اين محصول را عرضه كرده است: رايگان، شخصي و تجاري.

نسخه‌هاي شخصي و تجاري ويژگي‌هاي بيشتري مانند امنيت توكار و مقياس‌پذيري را فراهم مي‌كنند. در اين مقاله روي نسخه رايگان متمركز مي‌شويم كه ويژگي‌هايي همچون امكان ارتباط از راه‌دور ساده به همراه احراز هويت ابتدايي را دربردارد و مي‌تواند توسط ابزارهاي رايگان ديگري امن‌تر شود.

VNC از دو بخش تشكيل شده است: بخش سرور و بخش ناظر (viewer). سرور روي ماشيني كه از راه‌دور به آن متصل مي‌شويد نصب شده‌است و بخش ناظر نيز روي سيستمي كه دسترسي توسط آن صورت خواهد گرفت، نصب مي‌شود. RealVNC بخش سرور را براي ويندوز و يونيكس تهيه كرده است؛ سرور براي ساير سكوها. براي مثال MAC OS توسط شركت‌هاي ديگري ساخته شده است. من نياز به دسترسي به دسكتاپ سيستم‌عامل MAC OS  روي كامپيوتر PowerBook از ماشين ويندوزيم داشتم.
 

دسترسي راه‌دور به وسيله VNC و SSH 

به همين دليل يك سرور VNC براي MAC OS تهيه و راه‌اندازي كردم و يك كلا‌ينت نيز براي ماشين ويندوز تدارك ديدم. براي اين كار ابتدا OSXvnc را از اينجا دانلود كردم. سپس آن را براي گوش دادن به پورت پيش‌‌فرض 5900 (با مقدار 102.15.168.192) به همراه يك رمز عبور ساده تنظيم كردم. پس از آن يك نسخه رايگان ناظر VNC براي ويندوز را از سايت Realvnc دانلود كردم. آن را روي ماشين ويندوز اكس‌پي نصب نمودم و به سرور OSXvnc نصب شده روي MAC OS متصل شدم.

من OSX vnc را روي مكينتاش پاوربوك خود نصب نمودم و آن را براي گوش دادن به پورت 5900 تنظيم كردم.

به راحتي توانستم به تمام دسكتاپ MAC خود دسترسي پيدا كنم. چون مي‌خواستم به سرعت به نتيجه برسم، تا جايي كه توانستم از گزينه‌هاي پيش‌فرض كارخانه‌اي استفاده كردم. مثلا‌ از پورت پيش‌فرض 5900 استفاده نمودم. البته بدون توجه به اين‌كه چه نوع سكوي سرور يا كلا‌ينتي داريد، تا وقتي كه دو پورت كلا‌ينت و سرور يكسان باشند، مي‌توانيد از هر پورت دلخواه ديگري استفاده كنيد.

به‌رغم آن‌كه VNC رايگان احراز هويت ابتدايي را انجام مي‌دهد، ارتباط ميان كلا‌ينت و سرور بدون رمزگذاري برقرار مي‌شود. اما مي‌توانيد ارتباط ميان آن‌ها را با برنامه‌هايي نظير SSH كه در اصل با تغيير مسير (يا تونل زدن) به صورت واسطي بين كلا‌ينت و سرور عمل مي‌كند، رمزگذاري كنيد.

در واقع به‌جاي آن‌كه به صورت مستقيم به برقراري ارتباط با سرور بپردازيد، ناظر VNC با كلا‌ينت SSH محلي ارتباط برقرار مي‌كند، SSH محلي نيز با سرور راه‌دور ارتباط برقرار مي‌نمايد و پيام را به آن مي‌رساند. دست آخر SSH سرور ارتباط را با VNC سرور برقرار مي‌نمايد. براي انجام‌دادن اين فرايند به يك كلا‌ينت و سرور SSH نياز داريد. MAC OS براساس يك هسته يونيكس ساخته شده است (بر پايهBSD).
 
بنابراين سرويس‌هاي SSH با سيستم‌عامل يكپارچه‌شده و از طريق كادر كنترلي system prefenences 

ناظر VNC روي ماشين ويندوز اكس‌پي، كه من براي اتصال به سرور OSXvnc از آن استفاده كردم.

بسته نرم‌افزاري ديگري نيز با نام cygwin در آدرس www.cygwin.com كه شبيه‌سازي محيط SSH را فراهم مي‌كند، وجود دارد.

براي آغاز عمليات انتقال پورت (تونل زدن) يك پنجره دستور در ويندوز باز كردم و دستور زير را تايپ نمودم:
 SSH-N-L-5900:172.0.0.1:5900 anil@192.168.15.102N
از اجراي هرگونه دستور از راه دور جلوگيري مي‌كند و L پورت محلي را به آدرس IP و پورت راه‌دور انتقال مي‌دهد.
 
(براي مطالعه بيشتر در مورد انتخاب‌هاي SSH سري به اين سايت بزنيد.) هنگامي كه ارتباط برقرار شد، رمز عبور MAC از من خواسته شد. در حالت SSH/Secure، ناظر VNC به جاي ارتباط با آدرس IP راه‌دور با ميزبان محلي (Local host) ارتباط برقرار كرد.

با اجراي VNC، به طور كامل به دسكتاپ مكينتاش خود از طريق كامپيوتر ويندوزم دسترسي پيدا كردم.

به دلا‌يلي نتوانستم از عبارت Local host استفاده كنم و به جاي آن از ‌آدرس فيزيكي 1.0.0.127 استفاده كردم. 1.0.0.127معادلي براي Local host است؛ آدرسي كه هميشه كامپيوتر محلي را نشان مي‌دهد.

به هرحال هنگامي كه اين مانع كوچك از بين رفت، ناظر و سرور VNC به راحتي مانند آن‌كه مستقيما و بدون تونل امن SSH به هم متصل شده‌باشند به كار خود ادامه دادند. اگر از تركيب مختلف سكوها استفاده كنيد، مراحل به همين ترتيب خواهد بود.

حداقل شرايط لا‌زم آن است كه هم سرور و هم كلا‌ينت چه VNC باشد چه SSH، بايد توانايي برقراري ارتباط با يكديگر را بدون توجه به سكويي كه در آن استفاده مي‌شوند، داشته باشند.

بنابراين بايد دستورات معمولي يا پارامترهاي GUI و يا توابعي مانند آدرس IP و پورت را بپذيرند. چه VNC را به صورت ايمن به كار ببريد يا به صورت غيرايمن، به راحتي مي‌توانيد دسكتاپ راه‌دور را مانند آن‌كه در آن محل حضور داريد، به كار بگيريد.
 
قابل توجه است كه VNC يك جلسه (Session) جداگانه براي كاربر نمي‌گشايد، بلكه در واقع اجازه كنترل هر آنچه روي دسكتاپ / صفحه‌ نمايش در حال اجرا باشد را از راه‌دور به شما مي‌دهد. ممكن است بخواهيد با فهرست F8 آشنا شويد، كه اجازه دسترسي به پاره‌اي از عملكردها را مي‌دهد، مانند آن‌هايي كه اجازه كوچك شدن، انتقال يا بسته شدن پنجره‌ها را مي‌دهند. همچنين مي‌توانيد كليدهاي Ctrl و Alt را براي انجام‌دادن برخي كارها از طريق سرور VNC، تنظيم نماييد.

VNC راه خوبي براي تكميل نيازهاي دسترسي از راه دور شما است. مي‌توانيد همان‌طور كه من به آن براي ارتباط راه‌دور خود تكيه كردم، به آن اعتماد كنيد. اگر تصميم به استفاده مرتب از VNC گرفته‌ايد، حتما گزينه‌هاي پيشرفته آن مانند ابزارهاي خط دستور گوناگون، فايل‌هاي اتصال VNC، گزينه‌هاي تنظيمات و بهبود آن و چيزهاي بسيار ديگر را فرا بگيريد. همچنين اين برنامه يك ناظر جاوا دارد كه به عنوان يك اپلت براي دسترسي به يك سرور كوچك مورد استفاده قرار مي‌گيرد (براي مثال براي دسترسي از طريق پورت 5802 با نشاني آدرسhttp:\\192.168.15.102:5802) درضمن اجراي آن به عنوان يك برنامه كاربردي به همراه سرور RealVNC نيز ميسر است.

     

نقش خانواده سيستم عاملهاى BSD در توسعه تكنولوژى اينترنت

نقش خانواده سيستم عاملهاى BSD در توسعه تكنولوژى اينترنت

هر روز میلیون ها نفر گستره وسیعى از نیازهاى روزمره خود را از طریق اینترنت تامین مى كنند و در كنار آن از كار كردن با واسط هاى گرافیكى و مشاهده صفحه هاى پرزرق و برق «وب» لذت مى برند. از زمانى كه دولت ایالات متحده - كه سرمایه گذار اصلى چیزى است كه امروزه اینترنت نامیده مى شود - تصمیم گرفت بازیگران تجارى را به آن راه دهد، روز به روز بر سهولت كار با اینترنت افزوده شد. سهولت كار با اینترنت براى توسعه فراگیر آن كاملاً حیاتى بود. در سایه همین سهولت استفاده است كه یك نوجوان مدرسه اى بدون هیچ پیش زمینه قبلى در اولین تلاش خود براى اتصال به شبكه جهانى موفق مى شود و خاطره شیرین اولین وب گردى را براى همیشه با خود نگاه مى دارد. از طرف دیگر این مسئله اصلاً اتفاقى نیست و نتیجه سرمایه گذارى هنگفت غول هاى اقتصادى و تلاش متخصصانى است كه معمارى شبكه و طراحى پروتكل ها و در نهایت پیاده سازى آنها را بر عهده داشتند. در تمام این مراحل همواره پشت متخصصان به یك ابزار قوى گرم بوده و هست. این ابزار در ایجاد و توسعه اینترنت چنان نقش مهمى ایفا كرده كه به جرات مى توان آن را مادر اینترنت نامید. نام این ابزار قوى Unix است. UNIX وقتى با حروف بزرگ نوشته مى شود یك محصول تجارى است. در عین حال از این كلمه براى اشاره به خانواده وسیعى از سیستم عامل ها نیز استفاده مى شود كه همگى استاندارد هاى خاصى را رعایت مى كنند كه مهم ترین آنها استانداردى به نام POSIX است. براى كاربرد اخیر در این مقاله از شكل Unix استفاده مى كنیم.

خانواده اى كه با نام كلى Unix شناخته مى شود چنان وسیع است كه خود از چندین زیرخانواده مهم تشكیل شده است. به عنوان مثال تمام انواع توزیع هاى Linux اعضاى زیرخانواده Linux به شمار مى روند. از دیگر زیر خانواده هاى مهم مى توان به System V و BSD اشاره كرد. در هر یك از این خانواده ها چندین سیستم عامل جاى مى گیرند و علاوه بر اینكه هر زیرشاخه ویژگى هاى كلى خاص خود را دارد هر یك از اعضاى آنها با در عین داشتن شباهت هاى بى شمار با دیگران، ویژگى هاى خاص خود را نیز دارد. متخصص هر یك از این سیستم ها به سادگى مى تواند دانش خود را به دیگرى منتقل كند و هیچ یك از آنها نمى تواند جاى دیگران را بگیرد. به عنوان نمونه اى از ویژگى ها كلى جالب است بدانیم خانواده System V بیشتر در میان تولیدكنندگان تجارى محبوبیت دارد در حالى كه BSDها همین وضعیت را در مجامع دانشگاهى دارند. خانواده BSD بستر توسعه قسمت عمده تكنولوژى هایى است كه امروزه اینترنت براساس آنها كار مى كند. مجموعه این فناورى ها تحت عنوان كلى TCP/IP شناخته مى شوند. از همین رو است كه سیستم عامل هاى این خانواده بالاترین كارایى را در محیط هایى دارند كه وابستگى شدید به ارتباطات شبكه دارد. به علاوه این سیستم عامل ها سابقه بسیار درخشانى در زمینه امنیت و پایدارى و از همه مهم تر پشتیبانى از معمارى هاى مختلف سخت افزارى دارند. BSDها همیشه سیستم عامل هایى دانشگاهى- صنعتى بوده اند. امروزه نیز عموماً صنایع بسیار رادیكال از نظر فنى كه ارتباط خود با دانشگاه ها را از شروط اساسى موفقیت خود مى دانند از این سرمایه هاى عظیم و رایگان بهره مى برند. یك مثال خوب از این قبیل شركت ها، غول اینترنتى معروف یعنى Yahoo! است. این شركت كه مستقیماً از Stanford بیرون آمده یكى از مهم ترین پشتیبان هاى سیستم عامل هاى پیشرفته BSD است.

•تاریخچه BSD
تاریخچه ایجاد این خانواده و زیرشاخه هاى مختلف آن از جذاب ترین و آموزنده ترین داستان هاى علمى است. در این نوشته این داستان زیبا را مرور مى كنیم. قبل از پرداختن به چگونگى توسعه این سیستم عامل ها خوب است مشخص كنیم این داستان براى چه كسانى مفید است. به عقیده نگارنده مخاطبان اصلى چنین داستان هایى متولیان توسعه تكنولوژیكى در داخل دولت و نیز دانشگاه ها هستند. این افراد در كشور ما هنوز به خوبى نمى دانند با متخصصین و محققین دانشگاهى چگونه ارتباط برقرار كنند، چگونه آنها را به انجام كار هاى مورد نظر خود تشویق كنند و به طور خلاصه چگونه توانایى هاى آنها را به كار گیرند.

در اوایل دهه ۱۹۶۰ هنوز اكثر كامپیوتر ها و Mainframeها توسط سیستم عامل هاى دسته اى كه اصطلاحاً Batch Processing Operating System نامیده مى شوند به كار گرفته مى شدند. اولین بار در دهه ۱۹۵۰ ایده سیستم عامل هاى اشتراك زمانى مطرح شده بود، اما به دلیل محدودیت هاى كامپیوتر هاى آن زمان كه حتى به اندازه یك تلفن همراه امروزى حافظه نداشتند امكان استفاده مناسب از این ایده فراهم نبود. اولین سیستم عامل اشتراك زمانى معروف، CTSS نام داشت. نقاط قوت ذاتى فراوان این سیستم عامل همه غول هاى دنیاى كامپیوتر را متوجه ساخته بود كه دیر یا زود سیستم عامل هایى از این دست فراگیر خواهند شد. براى پیشى گرفتن از دیگران شركت General Electric به همراه شركت مخابرات آمریكا یعنى AT&T و با همكارى تحقیقاتى دانشگاه MIT پروژه اى به نام Multics را شروع كردند. هدف از این پروژه تولید سیستم عاملى بود كه Mainframeهاى بزرگ را به صورت اشتراك زمانى در اختیار هزاران هزار كاربر قرار دهد. Multics در واقع بسیار فراتر از زمان خود بود و اهداف اقتصادى بنیانگذاران خود را تامین نمى كرد. در نتیجه رشد بسیار كند پروژه، AT&T از Multics كناره گرفت و پس از این اتفاق Multics به حیات خود ادامه داد اما هرگز به یك سیستم عامل فراگیر تبدیل نشد.

دو نفر از محققین AT&T كه در یكى از آزمایشگاه هاى تحقیقاتى AT&T به نام Bell Labs بر روى Multics كار مى كردند كن تامپسون و دنیس ریچى بودند. این دو نفر با همكارى افراد دیگرى با بهره گیرى از ایده هاى بسیار پیشرفته اى كه در Multics وجود دارد و براى به كار انداختن كامپیوتر PDP-7 كه در آزمایشگاه در اختیار داشتند سیستم عاملى بسیار ساده ساختند و نام آن را Unics (بر عكس Multics) نهادند كه بعد ها به Unix تغییر پیدا كرد. به تدریج توانایى هاى ذاتى Unix و دانش و تجربه طراحان آن، این سیستم عامل را در قسمت هاى مختلف AT&T معروف ساخت و كاربرد هاى واقعى آن باعث شد بودجه بیشترى براى توسعه آن در اختیار این افراد قرار بگیرد. اما همچنان Unix یك سیستم عامل آزمایشگاهى و بسترى براى تحقیقات در زمینه هاى مختلف كامپیوتر بود. در آن زمان بنابر قوانین ایالات متحده AT&T حق كسب درآمد از طریق فروش نرم افزار را نداشت. محققین Bell Labs از این فرصت بهره جسته، Unix را به صورت رایگان در اختیار متقاضیان كه عموماً مراكز تحقیقاتى و دانشگاهى بودند قرار دادند. این امر نقش بسیار مهمى در توسعه فناورى هاى مختلف در دل این سیستم عامل جدید داشت و موجب رشد بسیار سریع آن به خصوص در میان قشر تحصیل كرده و محققین شد، امرى كه همچنان در كنار معمارى خاص Unix عامل اصلى توسعه پایدار سیستم عامل ها ى این خانواده است. در كنار این مسئله باز بودن متن Unix نقش بسزایى در توسعه دانش سیستم عامل و نیز خود Unix داشت.

كن و دنیس اولین مقاله در زمینه Unix را در سمپوزیوم «اصول سیستم عامل ها» در دانشگاه «پرودو» در نوامبر سال ۱۹۷۳ ارائه كردند. یكى از حاضران به نام پروفسور باب فابرى كه از اساتید دانشگاه كالیفرنیا بود به این سیستم عامل جدید علاقه مند شد و از تامپسون خواست نسخه اى از Unix را در اختیار دانشگاه وى قرار دهد. براى نصب این سیستم عامل یك كامپیوتر جدید لازم بود. تا آن زمان تمام كامپیوتر هاى دانشگاه بركلى mainframe هایى بودند كه پردازش دسته اى انجام مى دادند. در نهایت سه دپارتمان علوم كامپیوتر، ریاضیات و آمار توانستند با كمك هم یك كامپیوتر PDP-11خریدارى كنند. پس از تلاش بسیار Unix بر روى این ماشین جدید نصب شد. به زودى این كامپیوتر كاربرد هاى فراوانى در بركلى پیدا كرد. از جمله گروه توسعه پایگاه داده INGRES محیط پردازش دسته اى را رها كرده نرم افزار خود را به Unix منتقل كرد. آنها پس از مدتى نرم افزار خود را به صورت رایگان و با متن باز در اختیار متقاضیان قرار دادند. این روند در بركلى ادامه پیدا كرد و به این ترتیب نرم افزار هاى فراوانى به صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار مى گرفتند. این نرم افزار ها تحت عنوان BSD یا Barkeley Software Distribution توزیع مى شدند. كسانى كه با دنیاى Unix آشنایى دارند، همچنان با بسیارى از آنها مانند ویرایشگر vi زندگى مى كنند.

تحقیق و توسعه به شكل خودجوش و داوطلبانه تا سال ۱۹۷۹ در بركلى ادامه پیدا كرد. تا این زمان سه نسخه از BSD منتشر شده بود. این نسخه ها به عنوان مكملى براى Unix اصلى كه توسط AT&T منتشر مى شد عمل مى كردند. علاوه بر این دانشگاه بركلى نقش عمده اى در قابل اجرا كردن Unix بر روى یكى از مهم ترین سخت افزار هاى آن زمان به نام VAX ایفا كرد. Unix در آن زمان سیستم عاملى محسوب مى شد كه مى توانست با كم ترین هزینه بر روى سخت افزار هاى جدید اجرا شود. این امر ناشى از این واقعیت بود كه بر خلاف سیستم عامل هاى دیگر رایج در آن زمان Unix به زبان ماشین نوشته نشده بود بلكه آن را با زبانى «سطح بالا» به نام C _ كه اختراع Dennis Ritchie بود_ نوشته بودند.

در همین زمان اتفاق مهم دیگرى در آژانس تحقیقات پیشرفته وزارت دفاع آمریكا (DARPA) در حال رخ دادن بود كه تاثیر بسیار مهمى بر Unix و به خصوص BSD داشت. DARPA پایه گذار شبكه اى به نام ARPAnet بود كه پدر اینترنت محسوب مى شود. یكى از مشكلات اصلى DARPA وابستگى به محصولات یك شركت خاص براى رایانه هاى ARPAnet بود. DARPA ترجیح مى داد به محققانى كه از ARPAnet استفاده مى كردند این امكان را بدهد كه هر سخت افزارى را انتخاب كنند و با نصب یك سیستم عامل استاندارد بر روى آن بتوانند با تمام كامپیوتر هاى دیگر موجود در ARPAnet ارتباط برقرار كنند. پس از مطالعاتى در این زمینه مدیران DARPA سیستم عامل Unix را با توجه به قابلیت انتقال سریع به سخت افزار هاى جدید به عنوان سیستم عامل استاندارد ARPAnet انتخاب كردند.

بالاخره با سرمایه گذارى DARPA، محققان دانشگاه بركلى فعالیت خود را با سازماندهى جدید و با هدف تولید سیستم عامل مورد نظر آنان شروع كردند. اولین مرحله كار اعمال تغییرات لازم و نیز توسعه بخش هاى جدیدى در Unix موجود براى تامین نظر DARPA بود. این تغییرات عبارت بودند از تولید یك سیستم فایل كارا، فراهم آوردن امكان داشتن پردازه هاى با فضاى آدرس بزرگ و تكنیك هاى ارتباط بین پردازه ها براى تسهیل انجام محاسبات توزیع شده در ARPAnet. در كنار این ویژگى ها اولین پیاده سازى پروتكل هاى TCP/IP در BSD صورت گرفت و تلاش زیادى براى بهبود كارایى آن صورت گرفت.روش كار به این ترتیب بود كه كد تغییر یافته Unix كه در بركلى تولید مى شد به صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار مى گرفت، مشروط بر آنكه دریافت كننده هزینه مجوز استفاده از UNIX را به AT&T بپردازد. بالاخره در سال ۱۹۸۹ كد هاى تولید شده توسط CSRG به صورت جداگانه تحت عنوان Networking, Release1 و با مجوزى كه امروزه به مجوز BSD معروف است ارائه شد. محبوبیت این توزیع به دلیل رایگان بودن آن به حدى رسید كه توسعه دهندگان اصلى در CSRG وسوسه شدند تمام قسمت هایى را كه متعلق به AT&T Unix بود را دوباره بنویسند تا بتوانند یك سیستم عامل كامل را تحت مجوز آزاد BSD در اختیار همگان قرار دهند.

مشكل اصلى ارائه یك سیستم عامل كامل بازنویسى حجم قابل توجه برنامه هاى كاربردى و كتابخانه هاى C بود. براى انجام این كار CSRG به یك ابتكار جالب دست زد. آنها در محافل مختلف علاقه مندان Unix، هدف خود را اعلام كردند و از افراد داوطلب خواستند این قسمت هاى سیستم عامل را بازنویسى كنند و در مقابل نام آنها در كنار توسعه دهندگان CSRG منتشر خواهد شد. این روش بر خلاف آنچه در آغاز به نظر مى رسید كاملاً موفق بود و در مدتى حدود دو سال تمام این قسمت ها بازنویسى شدند. پس از آن توسعه دهندگان اصلى در CSRG، كار دشوار بازنویسى قسمت هاى مختلف هسته را شروع كردند. پس از چندین ماه كار تقریباً تمام شده بود و تنها ۶ فایل مربوط به هسته باقى مانده بود كه باید بازنویسى مى شد. بازنویسى این فایل ها به زمان نسبتاً طولانى نیاز داشت. در نهایت CSRG تصمیم گرفت به جاى صرف وقت لازم براى بازنویسى این ۶ فایل آنچه را كه موجود بود در اختیار همگان قرار دهد.براى توزیع این مجموعه جدید كه در واقع یك نسخه كاملاً جدید و رایگان از سیستم عامل Unix بود اتفاق بسیار جالب توجهى افتاد. با توجه به حجم عظیم كار انجام شده كاملاً منطقى بود كه كد جدید با یك نام جدید و مناسب ارائه شود. اما CSRG به این نتیجه رسید زمان و هزینه لازم براى طى كردن مراحل حقوقى توزیع كار انجام شده تحت یك نام جدید ارزش چندانى ندارد و در نتیجه تمام این سیستم عامل جدید تحت عنوان Networking, Release2 عرضه شد، در حالى كه آنچه در اختیار كاربران قرار مى گرفته در واقع یك سیستم عامل كاملاً رایگان بود.

BSDهاى مدرن
ویژگى هاى منحصر به فردى كه از همان ابتدا در كد BSD وجود داشت ادامه حیات آن را به صورت فعال تضمین مى كند. هم اكنون BSDها یك خانواده مهم از Unix محسوب مى شوند كه چندین عضو مهم دارد. بیشتر این سیستم عامل ها همچنان ماهیت باز و رایگان خود را حفظ كرده اند. در این قسمت سه سیستم عامل كه از بقیه مهم ترند را معرفى مى كنیم.

NetBSD
جایگزین كردن ۶ فایل باقى مانده كار چندانى نداشت. شخصى به نام Jolis به سادگى این فایل ها را براى معمارى Intel386 ایجاد كرد و سیستم عامل حاصل را BSD 386 نامید. وى نتایج كار خود را بر روى شبكه قرار داد تا هركه مایل بود آن را Download كرده استفاده كند. BSD 386 بسیار محبوب شد و كاربران زیادى پیدا كرد. متاسفانه خود Jolits وقت كافى براى تكمیل و اصلاح BSD 386 نداشت و حتى نمى توانست اصلاحاتى را كه كاربران علاقه مند به او مى دادند در سیستم اصلى اعمال كند. در نتیجه عده اى از كاربران حرفه اى۳۸۶ BSD گروهى به نام NetBSD را تشكیل دادند تا امكانات ۳۸۶ BSD را توسعه داده اشكالات آن را برطرف كنند. به تدریج گروه NetBSD شروع به توسعه سیستم كرد. این افراد هدف خود را پشتیبانى از تمام سخت افزار هاى ممكن قرار دادند و از روشى مشابه آنچه در CSRG استفاده مى شد براى تحقیق و توسعه استفاده كردند. گروه NetBSD همچنان در حال فعالیت است و سیستم عامل NetBSD جایگاه بسیار ویژه اى در میان محققین و دانشگاه ها دارد.

FreeBSD
كمى بعد از تاسیس گروه NetBSD عده اى دیگر از علاقه مندان BSD گروهى به نام FreeBSD تشكیل دادند تا اشكالات موجود در۳۸۶ BSD را حل كنند و سیستم عاملى قوى براى سخت افزار هاى PC ایجاد كنند كه براى همه كاربران _ حتى كاربران غیر حرفه اى- قابل استفاده باشد. امروزه FreeBSD یكى از پركاربرد ترین Unixها است. هزاران هزار كارگزار اینترنتى از این سیستم عامل پیشرفته اینترنتى براى ارائه خدمات خود استفاده مى كنند. تلاش هاى توسعه دهندگان FreeBSD در جهت افزایش كارآیى آن در كنار ویژگى هایى كه از BSD به ارث رسیده است FreeBSD را به یكى از كاراترین Unixهاى موجود تبدیل كرده است.

OpenBSD
در سال ۱۹۹۵ در پى اختلافاتى كه میان تیم NetBSD و یكى از اعضاى اصلى این تیم پیش آمد، سیستم عامل جدیدى به نام OpenBSD از NetBSD مشتق شد. تیم OpenBSD هدف اصلى خود را توسعه یك سیستم عامل امن قرار داده است و در این زمینه بسیار موفق بوده است. هم اكنون به اعتراف همگان امن ترین سیستم عامل موجود سیستم عامل رایگان OpenBSD است. این سیستم عامل یكى از سردمداران عرصه امنیت سیستم عامل ها است.بسیارى از حفاظ ها (دیوار هاى آتش) در شبكه هاى كوچك و بزرگ از سیستم عامل فوق العاده امن OpenBSD استفاده مى كنند. بسیارى دیگر از كسانى كه حساسیت هاى امنیتى بالایى دارند این سیستم عامل را به عنوان گزینه اول در نظر مى گیرند.

 

تاریخچه لینوکس

تاریخچه لینوکس

 آغاز داستان

در سال 1991 در حالی که جنگ سرد رو به پایان میرفت و صلح در افقها هویدا میشد، در دنیای کامپیوتر، آینده بسیار روشنی دیده میشد. با وجود قدرت سخت افزارهای جدید، محدودیت های کامپیوترها رو به پایان میرفت. ولی هنوز چیزی کم بود...

و این چیزی نبود جز فقدانی عمیق در حیطه سیستم های عامل.

داس، امپراطوری کامپیوترهای شخصی را در دست داشت. سیستم عامل بی استخوانی که با قیمت 50000 دلار از یک هکر سیاتلی توسط بیل گیتز (Bill Gates) خریداری شده بود و با یک استراتژی تجاری هوشمند، به تمام گوشه های جهان رخنه کرده بود. کاربران PC انتخاب دیگری نداشتند. کامپیوترهای اپل مکینتاش بهتر بودند. ولی قیمتهای نجومی، آنها را از دسترس اکثر افراد خارج می ساخت.

خیمه گاه دیگر دنیای کامپیوترها، دنیای یونیکس بود. ولی یونیکس به خودی خود بسیار گرانقیمت بود. آنقدر گرانقیمت که کاربران کامپیوترهای شخصی جرات نزدیک شدن به آنرا نداشتند. کد منبع یونیکس که توسط آزمایشگاههای بل بین دانشگاهها توزیع شده بود، محتاطانه محافظت میشد تا برای عموم فاش نشود. برای حل شدن این مسئله، هیچیک از تولید کنندگان نرم افزار راه حلی ارائه ندادند.

بنظر میرسید این راه حل به صورت سیستم عامل MINIX ارائه شد. این سیستم عامل، که از ابتدا توسط اندرو اس. تاننباوم (Andrew S. Tanenbaum) پروفسور هلندی، نوشته شده بود به منظور تدریس عملیات داخلی یک سیستم عامل واقعی بود. این سیستم عامل برای اجرا روی پردازنده های 8086 اینتل طراحی شده بود و بزودی بازار را اشباع کرد.

بعنوان یک سیستم عامل، MINIX خیلی خوب نبود. ولی مزیت اصلی آن، در دسترس بودن کد منبع آن بود. هرکس که کتاب سیستم عامل تاننباوم را تهیه میکرد، به 12000 خط کد نوشته شده به زبان C و اسمبلی نیز دسترسی پیدا میکرد. برای نخستین بار، یک برنامه نویس یا هکر مشتاق میتوانست کد منبع سیستم عامل را مطالعه کند. چیزی که سازندگان نرم افزارها آنرا محدود کرده بودند. یک نویسنده بسیار خوب، یعنی تاننباوم، باعث فعالیت مغزهای متفکر علوم کامپیوتری در زمینه بحث و گفتگو برای ایجاد سیستم عامل شد. دانشجویان کامپیوتر در سرتاسر دنیا با خواندن کتاب و کدهای منبع، سیستمی را که در کامپیوترشان در حال اجرا بود، درک کردند.

و یکی از آنها لینوس توروالدز (Linus Torvalds) نام داشت.

کودک جدید در افق

در سال 1991، لینوس بندیکت توروالدز (Linus Benedict Torvalds) دانشجوی سال دوم علوم کامپیوتر دانشگاه هلسینکی فنلاند و یک هکر خود آموخته بود. این فنلاندی 21 ساله، عاشق وصله پینه کردن محدودیت هایی بود که سیستم را تحت فشار قرار میدادند. ولی مهمترین چیزی که وجود نداشت یک سیستم عامل بود که بتواند نیازهای حرفه ای ها را براورده نماید. MINIX خوب بود ولی فقط یک سیستم عامل مخصوص دانش آموزان بود و بیشتر به عنوان یک ابزار آموزشی بود تا ابزاری قدرتمند برای بکار گیری در امور جدی.

در این زمان برنامه نویسان سرتاسر دنیا توسط پروژه گنو (GNU) که توسط ریچارد استالمن (Richard Stallman) آغاز شده بود، تحریک شده بودند. هدف این پروزه ایجاد حرکتی برای فراهم نمودن نرم افزارهای رایگان و در عین حال با کیفیت بود. استالمن خط مشی خود را از آزمایشگاه معروف هوش مصنوعی دانشگاه MIT با ایجاد برنامه ویرایشگر emacs در اواسط و اواخر دهه 70 آغاز نمود. تا اوایل دهه 80، بیشتر برنامه نویسان نخبه آزمایشگاههای هوش مصنوعی MIT جذب شرکتهای نرم افزاری تجاری شده بودند و با آنها قرارداد های حفظ اسرار امضا شده بود. ولی استالمن دیدگاه متفاوتی داشت. وی عقیده داشت برخلاف سایر تولیدات، نرم افزار باید از محدودیت های کپی و ایجاد تغییرات در آن آزاد باشد تا بتوان روز به روز نرم افزارهای بهتر و کارآمد تری تولید نمود.

با اعلامیه معروف خود در سال 1983، پروژه GNU را آغاز کرد. وی حرکتی را آغاز کرد تا با فلسفه خودش به تولید و ارائه نرم افزار بپردازد. نام GNU مخفف GNU is Not Unix است. ولی برای رسیدن به رویای خود برای ایجاد یک سیستم عامل رایگان، وی ابتدا نیاز داشت تا ابزارهای لازم برای این کار را ایجاد نماید. بنابراین در سال 1984 وی شروع به نوشتن و ایجاد کامپایلر زبان C گنو موسوم به GCC نمود. ابزاری مبهوت کننده برای برنامه نویسان مستقل. وی با جادوگری افسانه ای خود به تنهایی ابزاری را ایجاد نمود که برتر از تمام ابزارهایی که تمام گروههای برنامه نویسان تجاری ایجاد کرده بودند قرار گرفت. GCC یکی از کارآمد ترین و قویترین کامپایلرهایی است که تا کنون ایجاد شده اند.

تا سال 1991 پروزه GNU تعداد زیادی ابزار ایجاد کرده بود ولی هنوز سیستم عامل رایگانی وجود نداشت. حتی MINIX هم لایسنس شده بود. کار بر روی هسته سیستم عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت ولی به نظر نمی رسید که تا چند سال آینده قابل استفاده باشد.

این زمان برای توروالدز بیش از حد طولانی بود...

در 25 آگوست 1991، این نامه تاریخی به گروه خبری MINIX از طرف توروالدز ارسال شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: بیشتر چه چیزی را میخواهید در MINIX ببینید؟
خلاصه: نظرخواهی کوچک در مورد سیستم عامل جدید من

با سلام به تمام استفاده کنندگان از MINIX
من در حال تهیه یک سیستم عامل رایگان فقط به عنوان سرگرمی و نه به بزرگی و حرفه ای GNU برای دستگاههای 386 و 486 هستم. این کار از آوریل شروع شده و درحال آماده شدن است. من مایلم تا نظرات کاربران را در مورد چیزهایی که در MINIX دوست دارند یا ندارند، جمع آوری کنم. زیرا سیستم عامل من حدودا شبیه آن است. مانند ساختار سیستم فایل مشابه و چیزهای دیگر... من اکنون bash نسخه 1.08 و GCC نسخه 1.40 را به آن منتقل کرده ام و به نظر میرسد که کار میکند. من در عرض چند ماه چیزی آزمایشی درست کرده ام و مایلم بدانم که کاربران بیشتر به چه قابلیتهایی نیاز دارند؟ من از هر پیشنهادی استقبال میکنم. ولی قول نمی دهم همه آنها را اجرا کنم. لینوس

همانطور که در این نامه پیداست، خود توروالدز هم باور نمی کرد که مخلوقش آنقدر بزرگ شود که چنین تحولی در دنیا ایجاد کند. لینوکس نسخه 0.01 در اواسط سپتامبر 1991 منتشر شد و روی اینترنت قرار گرفت. شور و اشتیاقی فراوان حول مخلوق توروالدز شکل گرفت. کدها دانلود شده، آزمایش شدند و پس از بهینه سازی به توروالدز بازگردانده شدند. لینوکس نسخه 0.02 در پنجم اکتبر به همراه اعلامیه معروف توروالدز آماده شد:

از : لینوس بندیکت توروالدز
به: گروه خبری MINIX
موضوع: کدهای منبع رایگان هسته مشابه MINIX

آیا شما از روزهای زیبای MINIX 1.1 محروم شده اید؟ هنگامی که مردها مرد بودند و راه اندازهای دستگاه خود را خودشان مینوشتند؟ آیا شما فاقد یک پروزه زیبا هستید و می میرید تا سیستم عاملی داشته باشید تا بتوانید آنرا مطابق با نیازهای خود در آورید؟ اگر اینگونه است، این نامه برای شما نوشته شده است.
همانطور که ماه پیش گفتم من در حال کار بر بروی یک سیستم عامل رایگان مشابه MINIX برای کامپیوترهای 386 هستم. این سیستم عامل اکنون بجایی رسیده است که قابل استفاده است و مایل هستم که کدهای منبع را در سطح گسترده تر پخش نمایم. این نسخه 0.02 است ولی من موفق شده ام که نرم افزارهای Bash، GCC، GNU-Make، GNU-sed، Compress و غیره را تحت آن اجرا کنم. کدهای منبع این پروژه را میتوانید از آدرس nic.funet.fi با آدرس 128.214.6.100 در دایرکتوری pub/OS/Linux پیدا کنید. این دایرکتوری همچنین دارای چند فایل README و تعدادی باینری قابل اجرا تحت لینوکس است. تمام کدهای منبع ارائه شده است زیرا هیچ یک از کدهای MINIX در آن استفاده نشده است. سیستم را میتوانید همانطور که هست کامپایل و استفاده کنید. کدهای منبع باینری ها را هم میتوانید در مسیر pub/GNU پیدا کنید.

لینوکس نسخه 0.03 پس از چند هفته آماده شد و تا دسامبر، لینوکس به نسخه 0.10 رسید. هنوز لینوکس فقط چیزی کمی بیشتر از یک فرم اسکلت بود. این سیستم عامل فقط دیسکهای سخت AT را پشتیبانی میکرد و ورود به سیستم نداشت و مستقیما به خط فرمان بوت میشد. نسخه 0.11 خیلی بهتر شد. این نسخه از صفحه کلیدهای چند زبانه پشتیبانی میکرد، دیسکهای فلاپی و کارتهای گرافیکی VGA، EGA، هرکولس و... نیز پشتیبانی میشدند. شماره نسخه ها از 0.12 به 0.95 و 0.96 افزایش پیدا کرد و ادامه یافت. بزودی کد آن بوسیله سرویس دهنده های FTP در فنلاند و مناطق دیگر، در سرتاسر جهان منتشر شد.

مقایسه و توسعه

بزودی توروالدز با مقایسه هایی از طرف اندرو تاننباوم، معلم بزرگی که MINIX را نوشته بود، مواجه شد. تاننباوم برای توروالدز مینویسد:

“من بر این نکته تاکید دارم که ایجاد یک هسته یکپارچه در سال 1991 یک اشتباه پایه ای بود. خدا را شکر که شما شاگرد من نیستید، واگر نه برای چنین طرحی نمره بالایی نمی گرفتید.”

توروالدز بعدا پذیرفت که این بدترین نکته در توسعه لینوکس بوده است. تاننباوم یک استاد مشهور بود و هرچه که می گفت واقعیت داشت. ولی وی در مورد لینوکس اشتباه میکرد. توروالدز کسی نبود که به این سادگی ها پذیرای شکست باشد.

تاننباوم همچنین گفته بود : “لینوکس منسوخ شده است”.

اکنون نوبت حرکت نسل جدید لینوکس بود. با پشتیبانی قوی از طرف اجتماع لینوکس، توروالدز یک پاسخ مناسب برای تاننباوم فرستاد :

“شغل شما استاد دانشگاه و محقق بودن است و این بهانه خوبی برای برخی مغز خرابکنی های MINIX است.”

و کار ادامه یافت. بزودی صدها نفر به اردوگاه لینوکس پیوستند. سپس هزاران نفر و سپس صدها هزار نفر. لینوکس دیگر اسباب بازی هکرها نبود. با پشتیبانی نرم افزارهای پروزه GNU، لینوکس آماده یک نمایش واقعی بود. لینوکس تحت مجوز GPL قرار داده شد. با این مجوز همه میتوانستند کدهای منبع لینوکس را به رایگان داشته باشند، بر روی آنها مطالعه کرده و آنها را تغییر دهند. دانشجویان و برنامه نویسان آنرا قاپیدند.

و خیلی زود تولید کنندگان تجاری وارد شدند. لینوکس به خودی خود رایگان بود و هست. کاری که این تولیدکنندگان انجام دادند، کامپایل کردن بخش ها و نرم افزارهای مختلف و ارائه آن بصورت یک فرمت قابل توزیع همانند سایر سیستم عاملها بود، تا مردم عادی نیز بتوانند از آن استفاده کنند. اکنون توزیع هایی مانند ردهت، دبیان و زوزه دارای بیشترین سهم کاربران در سرتاسر جهان هستند. با رابطهای گرافیکی کاربر جدید مانند KDE و GNOME، توزیع های لینوکس در بین مردم بسیار گسترش یافتند.

همچنین اتفاقات جالبی با لینوکس رخ میدهد. در کنار PC، لینوکس به روی اکثر پلاتفورمها منتقل شده است. لینوکس تغییر داده شد تا کامپیوتر دستی شرکت 3Com یعنی PalmPilot را اجرا نماید. تکنولوژی کلاستر کردن این امکان را بوجود آورد تا بتوان تعداد زیادی از ماشینهای لینوکس را به یک مجموعه واحد پردازشی تبدیل نمود. یک کامپیوتر موازی. در آوریل 1996 محققین آزمایشگاههای ملی لوس آلاموس از 68 کامپیوتر مبتنی بر لینوکس برای پردازش موازی و شبیه سازی موج انفجار اتمی استفاده کردند. ولی بر خلاف ابر کامپیوترهای دیگر، هزینه آنها بسیار ارزان تمام شد. ابرکامپیوتر خود ساخته آنها با تمام تجهیزات و سخت افزارها 152000 دلار هزینه در بر داشت و این یک دهم هزینه یک ابرکامپیوتر تجاری است. این ابرکامپیوتر به سرعت 16 بیلیون محاسبه در ثانیه دست یافت و به رتبه 315 ام این ابرکامپیوتر جهان دست پیدا کرد و صد البته یکی از پایدارترین آنها بود. پس از سه ماه از آغاز فعالیت، هنوز بوت نشده بود.

بهترین موردی که امروزه برای لینوکس وجود دارد، طرفداران متعصب آن هستند. هنگامی که یک قطعه سخت افزاری جدید ارائه میشود، هسته لینوکس برای استفاده از آن تغییر داده میشود. برای مثال هنگام ارائه پردازنده 64 بیتی شرکت AMD هسته به سرعت چند هفته برای کار با آن آماده شد. اکنون لینوکس بر روی تمام انواع خانواده های سخت افزاری موجود اعم از PC، MAC، Alpha و انواع سخت افزارهای درونه ای قابل اجراست که آنرا برای استفاده در ماشین آلات صنعتی و آلات و ادواتی که نیاز به پردازش کامپیوتری دارند، بسیار مناسب نموده است. لینوکس با همان فلسفه و هدفی که در سال 1991 ایجاد شد، وارد هزاره جدید شده است.

توروالدز، هنوز یک انسان ساده است. بر خلاف بیل گیتر او یک میلیاردر نیست. پس از اتمام مطالعاتش وی به آمریکا رفت تا با شرکت Transmeta همکاری نماید. پس از انجام یک پروژه فوق سری که توروالدز یکی از اعضای فعال آن بود، ترانسمتا پردازنده Cruose را با بازار ارائه کرد. توروالدز هنوز پرطرفدار ترین و مشهورترین برنامه نویس جهان است. در حال حاضر توروالدز ترانسمتا را ترک نموده و با حمایت شرکتهای بزرگ به طور تمام وقت بر روی لینوکس کار میکند.

پس از یک دهه : لینوکس امروز

امروزه لینوکس بیش از یک دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و یکی از سریع التوسعه ترین سیستم های عامل به شما میرود. از چند کاربر انگشت شمار در سالهای 1991 و 1992، امروزه میلیونها کاربر از لینوکس استفاده میکنند. IBM که زمانی بزرگترین دشمن جماعت Open Source به شمار می رفت، اکنون سرمایه گذاری عظیمی در زمینه توسعه راه حل های Open Source تحت لینوکس نموده است. در حال حاضر تعداد توسعه دهندگانی که برای افزایش قابلیتهای لینوکس تلاش میکنند، روز به روز افزایش می یابد.

امروزه تعداد زیادی از شرکتها و موسسات حرفه ای تجاری، پشتیبانی از محصولات مبتنی بر لینوکس را بر عهده گرفته اند. اکنون دیگر استفاده از لینوکس در محیطها اداری، پذیرفتن ریسک نیست. از نظر قابلیت اطمینان و پایداری و همچنین حفاظت در برابر انواع ویروسها چیزی بهتر از لینوکس وجود ندارد. با تلاش شرکتهای بزرگی مانند ردهت استفاده از لینوکس در محیطهای تجاری توسعه فراوان یافته و اکنون تعداد زیادی از شرکتهای کوچک و بزرگ در حال استفاده از سرویس دهنده ها و ایستگاههای کاری مبتنی بر لینوکس هستند.

طلوع لینوکس روی میزی (Desktop Linux)

بزرگترین ایرادی که از لینوکس گرفته میشد چه بود؟ قبلا محیط تمام متنی لینوکس، بسیاری از کاربران را از استفاده کردن از آن بر حذر میداشت. با اینکه در استفاده از محیط متنی کنترل کامل سیستم در اختیار شماست، ولی این محیط اصلا برای کاربران عادی سیستمهای کامپیوتری مناسب نیست. محیط های گرافیکی که بر پایه X-Window وجود داشتند نیز پاسخ گوی امکاناتی که سیستم عاملهای گرافیکی مانند ویندوز برای کاربران خود ارائه میکردند، نبودند. ولی از چند سال گذشته این وضعیت در حال تغییر بوده است. اکنون محیطهای گرافیکی حرفه ای مانند KDE و GNOME تصویر لینوکس را کامل کرده اند. این محیطهای گرافیکی اکنون بسیار کاربر پسند و قدرتمند شده اند و وجود این سیستمهاست که امروزه کاربران عادی نیز میتوانند از لینوکس استفاده کنند.

لینوکس در جهان سوم

ورود لینوکس به کشورهای جهان سوم تحولی ایجاد نموده است. قبل از وجود لینوکس کشورهای جهان سومی در زمینه کامپیوتر در سطح بسیار پایین تری قرار داشتند. هزینه سخت افزارها بسیار پایین آمده بود ولی هزینه نرم افزار برای این گونه کشورها همچنان کمر شکن بود. این امر باعث شد تا در بسیاری از این کشورها کپی غیر مجاز نرم افزارها گسترش پیدا کند که باعث میلیاردها دلار خسارت سالیانه میشود. یکی از عمده ترین دلایل این کار پایین بودن درآمد سرانه در این کشورهاست. هنگامی که مجموع درآمد سرانه سالیانه بیش از 200 تا 300 دلار نیست، هیچگاه امکان خرید یک سیستم عامل 100 دلاری وجود نخواهد داشت.

طلوع لینوکس و سایر تولیدات باز متن، این وضعیت را تغییر داده است. این امکان وجود دارد تا بتوان لینوکس را در کامپیوترهای قدیمی 486 و پنتیوم که اکنون در کشورهای توسعه یافته به تاریخ پیوسته اند ولی هنوز در کشورهای درحال توسعه از آنها استفاده میشود، اجرا نمود. همچنین استفاده از نرم افزارهای رایگان بازمتن گسترش یافته تا جلوی هزینه های سرسام آور نرم افزاری این کشورها را بگیرد. امروزه در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین استفاده از لینوکس و نرم افزارهای بازمتن گسترش فراوانی یافته و با استفاده از خصلت ذاتی تغییر پذیری لینوکس، برای استفاده از زبانهای ملی این کشورها سفارشی شده است. امروزه مستندات لینوکس به اکثر زبانهای زنده جهان ترجمه شده اند.

از میزکار تا ابرکامپیوترها

هنگامی که توروالدز لینوکس را ایجاد نمود، این مخلوق جدید، فقط یک اسباب بازی تازه برای هکرها بود. ولی از زمان دستگاههای 386 که نخستین هسته لینوکس بر روی آنها اجرا میشد، لینوکس راه درازی را طی نموده است. یکی از مهمترین استفاده های امروزی لینوکس استفاده از آن در پردازشهای سنگین موازی در ابرکامپیوترهاست. امروزه اکثر ابرکامپیوترهایی که در جهان ساخته میشوند، از لینوکس به عنوان سیستم عامل خود استفاده میکنند.

داستان ادامه دارد

حرکت لینوکس از یک پروزه هکری تا جهانی شدن یک انقلاب شگفت انگیز است. پروزه GNU که در اوایل دهه 1980 توسط ریچارد استالمن شروع شد، توسعه نرم افزارهای بازمتن را رهبری نمود. پروفسور اندرو تاننباوم و سیستم عامل MINIX او مطالعه سیستم عامل ها را از حالت تئوری به عملی تبدیل نمود و در نهایت همت و تلاش توروالدز منجر به تولد لینوکس شد. امروزه لینوکس دیگر یک پروزه هکری به شما نمی رود بلکه یک حرکت جهانی است که توسط میلیونها نفر برنامه نویس بازمتن و شرکتهای بزرگی مانند IBM حمایت میشود. لینوکس در تاریخ کامپیوتر به عنوان یکی از شگفت انگیز ترین محصولات تلاش بشری باقی خواهد ماند.

توکس پنگوئن : نشان عزیز لینوکس

نشان لینوکس یک پنگوئن است. برخلاف سایر سیستم عاملهای تجاری، این نشان زیاد جدی نیست! توکس نشانگر وضعیت بدون نگرانی حرکت لینوکس است. این نشان تاریخچه بسیار جالبی دارد. لینوکس در ابتدا فاقد هر گونه نشانی بود. هنگامی که توروالدز برای تعطیلات به استرالیا رفته بود، در دیداری که از یک باغ وحش داشت، هنگامی که می خواست با یک پنگوئن بازی کند، پنگوئن دست وی را گاز گرفت و همین ایده ای شد تا از پنگوئن به عنوان نشان لینوکس استفاده شود.

مقاله‌ای بدون هیچ محتوی توسط یک مجله‌ی Elsevier پذیرفته شد!

مقاله‌ای بدون هیچ محتوی توسط یک مجله‌ی Elsevier پذیرفته شد!

تعدادی از دانش‌جویان دکتری شریف مقاله‌ای که توسط یک نرم‌افزار شناخته‌شده به‌صورت خودکار تولید شده است را برای یک مجله‌ی آی‌اس‌آی (Applied Mathematics & Computation) که توسط ناشر معروف Elsevier چاب می‌شود ارسال کردند. این مقاله که به‌وضوح بی‌معنا و مسخره است (و این با خواندن فقط چکیده کاملاً روشن است) پس از دو سه هفته بدون هیچ ایرادی پذیرفته شد و هم‌اکنون به صورت online قابل دست‌رسی است‌.

این نمونه‌ای است که نشان می‌دهد که کنفرانس‌های بسیار خوب در زمینه‌ی کار دانش‌جوی دکتری بسیار با ارزش‌تر از مجلات علمی ضعیف آی‌اس‌آی است‌. چاپ مقاله در مجلات معتبر البته بسیار خوب است ولی این کار به یکی دو سال وقت نیاز دارد (در نتیجه طول دوره‌ی دکتری بیش از حد طولانی می‌شود) و معمولا این مجلات مقاله‌ی نویسنده را بدون داشتن مقاله‌ی خوب در کنفرانس‌های معتبر چاپ نمی‌کنند. به‌عبارت دیگر فرد باید در کنفرانس‌های خوب خود را به جامعه‌ی علمی آن زمینه بشناساند.

این مطلب به‌خصوص برای دانش‌جویان رشته‌ی کامپیوتر که رشته‌ای است مبتنی بر کنفرانس‌های معروف صادق است‌. به‌نظر من یک دانش‌جوی دکتری رشته‌ی کامپیوتر با چاپ دست کم دو مقاله در کنفرانس‌های top-10-15 که برای هر زمینه‌ی پژوهشی از قبل مشخص می‌شود باید بتواند دانش‌آموخته شود، البته به شرط آن‌که خود کارهم در حد دکتری باشد.

هم‌اکنون ما شاهد دانش‌آموخته‌گان خوب ‌خودمان در دانشگاه‌های عالی آمریکا و کانادا هستیم که دارند دکتری خود را تمام می‌کنند و فقط چند مقاله در بهترین کنفرانس‌ها دارند. خیلی از این دانشگاه‌ها و استادها اصولا اعتقادی به چاپ مقاله در مجله توسط دانش‌جویان دکتری ندارند ولی انتطار دارند که کار دکتری در کنفرانس‌های خوب تخصصی آن زمینه پذیرفته شود. بدیهی است که مقاله‌های این کنفرانس‌ها پس از تکمیل می‌تواند در آینده در مجلات بسیار معتبر تخصصی چاپ شوند. مثلاً در زمینه‌ی علم کامپیوتر نظری تعداد مقالات در کنفرانس‌هایی مانند FOCS, STOC و SODA اعتبار علمی افراد را مشخص می‌کند (مقاله‌ای در این زمینه بخوانید.)

اگر این سیاست اعمال شود، یک دانش‌جوی دکتری در یک سال امکان متعددی برای چاپ کارش دارد و جواب هر یک تا دو سه ماه دریافت می‌شود. و اگر هم مقاله‌اش رد شود، از comment های با ارزشی که در یافت می‌کند می‌تواند بهره ببرد و کارش را تکمیل نماید.


البته در برخی از رشته‌های دیگر مانند ریاضی و فیزیک اصولاً کنفرانس‌ها جایگاه چندان بالایی ندارند و آن‌چه اهمیت دارد چاپ مقاله در مجلات علمی است. شاید به این دلیل تغییر سیاست دانشگاه در این مورد مشکل باشد.

اصل مقاله
توضیح دانش‌جویان البته من همه‌ی نتیجه‌گیری‌های آنان را قبول ندارم
مقاله به صورت آنلاین آماده‌ی چاپ است‌

 

عضویت در سایت متخصصان ایران

برای عضویت می توانید روی لینک زیر کلیک نمایید.

http://www.irexpert.ir/Webforms/SignUp/NewSignUp.aspx?EID=167

 سايت IrExpert ، با هدف ايجاد بانک اطلاعاتي جامع متخصصين ايراني و نيز به منظور اطلاع رساني مناسب در کليه زمينه هاي تخصصي راه اندازی شده است.

با عضويت در اين سايت داراي Home Page اختصاصي مي شويد که مي توانيد مشخصات فردی، مهارتهای تخصصی و ليست پروژه های خود را در آن ثبت کرده و در عرصه جهانی معرفی نماييد. همچنين آخرين اخبار تخصصي، فراخوان کنفرانسها و همايش ها، بهترين فرصتهاي شغلي و بورس هاي تحصيلي داخل و خارج از کشور بصورت روزانه به آدرس Email شما ارسال مي شوند.