XGRID تکنولوژی

مدتي قبل كه براي كسب خبر در مورد همايشي به يكي از اين سايت‌ها مراجعه كرده بودم در بالاي صفحه مربوط به پوشش همايش به جمله‌اي بر‌خوردم كه برايم تازگي داشت:"براي نخستين‌بار در پوشش خبري اين همايش از فناوري ‌Ajax استفاده شده است". با اين حال به‌خاطر شروع همايش، كنجكاوي‌ در مورد اين فناوري را به زمان ديگري موكول كردم. اما پي بردن به كاربرد اين فناوري چندان طول نكشيد. سايت مذكور هر دقيقه يك‌بار بروز مي‌شد. اما اين تمام عناصر صفحه (لينك‌ها، لوگوها، تبليغات و ...) نبودند كه دائما بار‌گذاري مي‌شدند، بلكه صرفا همان چند خط خبر متني ارسال شده به صفحه اضافه مي‌شد و در بالاي متون ارسال شده قبلي قرار مي‌گرفت.
 
به نحوي كه عملكرد صفحه وب همچون نرم‌افزارهاي پيغام‌رساني فوري به نظر مي‌رسيد. اي‌جكس،‌ اين‌گونه خبر‌رساني از طريق وب را به شدت بهبود داده بود. به‌طوري كه در تمام مدت همايش نه‌ تنها بروز‌رساني اخبار (‌و نه صفحه وب) دچار وقفه نشد، بلكه كل اين فرآيند با سرعت بهتري انجام گرفت. بعدها صاحبان سايت مذكور اعلام كردند كه پهناي باند مورد استفاده براي اين پوشش زنده فقط 32 گيگابايت بود. اما در صورت عدم استفاده از فناوري‌ اي‌جكس پهناي باند مورد نياز به 196 گيگابايت مي‌رسيد.‌

اي‌جكس يكي از اركان فني دنياي وب نويني است كه به وب2 مشهور شده است. در حقيقت وب2 مفهومي است كه بر اساس آن تعامل با محتواي وب به مثابه تعامل با محتواي موجود در كامپيوترهاي شخصي است. دنيايي كه در آن هر كنشي، چون كليك بر هر دكمه و پيوندي‌، واكنشي آني و بلا‌درنگ خواهد داشت، به طوري كه كاربر احساس مي‌كند در حال استفاده از يك نرم‌افزار نصب شده برسيستم خود است.‌

البته اين تنها تفاوت وب2 با وب كنوني نيست. نظريه‌پردازان وب2 به ترسيم ويژگي‌ها و مشخصه‌هاي وبي پرداخته‌اند كه درآن كاربر صرفاً " مصرف‌كننده" محتوا نيست بلكه خود او هم در فرآيندي جمعي و غير‌متمركز به توليد محتوا مي‌پردازد و به طور كلي در چرخه حيات وب جديد نقشي مستقيم و به شدت موثر ايفا مي‌كند؛ نقشي كه اكنون به اشكال مختلف قابل‌مشاهده است.

حالا ديگر مثال‌هاي فراواني وجود دارد كه تازه‌كارها ثابت كرده‌اند در صورت در اختيار داشتن ابزار مناسب و فراهم‌بودن امكان رقابت مي‌توانند پا‌به‌پاي حرفه‌اي‌ها حركت كنند و حتي از آن‌ها پيشي بگيرند. ويكي‌پديا مشهورترين اين مثال‌ها است. دايره‌المعارف آزادي كه اكنون به اهميت و جايگاهي غير‌قابل‌انكار دست يافته است. نكته جالب اين‌جاست كه هم‌اكنون از شيوه عملكرد‌ ويكي‌پديا انتقادات گوناگوني مي‌شود. اما شايد آن‌چه منتقدان كمتر بدان توجه داشته‌اند، موضوع اصلي يا همان فرهنگي است كه ‌ويكي‌پديا‌ پديد آورده است. زيرا حاصل و ثمره رشد اين فرهنگ عليرغم كاستي‌ها و نقصان‌ها به اندازه‌اي "خوب" است كه‌ ويكي‌ها را به جرياني تاثير‌گذار و پايگاهي پر‌طرفدار در وب تبديل كند و اين چيزي است كه نظريه‌پردازان ‌‌وب2 آن‌ را‌ تمركز‌زدايي مي‌نامند.

از منظر اجتماعي، پادكست‌ها به عنوان مشخصه‌ ديگري از وب2،‌ خود به‌گونه‌اي ديگر شگفت‌انگيز مي‌نمايند. اگر به پادكست‌ از جنبه رسانه‌اي آن بنگريم، متوجه واقعيت جالبي مي‌شويم. پادكست يكي از اولين ابزارهاي رسانه‌اي است كه پيش از آن‌كه با دخالت غول‌هاي رسانه‌اي عموميت يابد، به‌وسيله مردم گسترش يافت و پس از آن‌ بود كه رسانه‌هاي بزرگ نيز به صرافت ارائه اطلاعات از اين روش افتادند. از اين حيث جنبش رسانه‌اي پادكست توانسته است بزرگان اين عرصه را نيز به تبعيت وادارد.‌

اما موضوع بسيار مهم و قابل تامل و توجه  ديگر آن است كه كنكاش در مفهوم وب‌2 اين موضوع را به ذهن متبادر مي‌كند كه اغلب وقايع جريان‌سازي كه از آن‌ها به عنوان مشخصه‌هاي وب2 يادمي‌شود از مدت‌ها قبل وجود داشته‌اند. به بيان ديگر، با صرف‌نظر از برخي عناصر فراهم‌كننده زير ساخت‌هاي فني، مي‌توان وب2 را ماحصل و بر‌آيندي از تحول و تكامل وب كنوني در گذر سالياني كه از عمر آن مي‌گذرد دانست.

علت تاكيد بر اين نكته ظاهرا ساده عنوان فريبنده وب2 است. در حقيقت نبايد تصور كرد كه اين نامگذاري به معناي نسخه كاملا نو و متفاوت از وب كنوني است، بلكه اين عنوان در واقع نمادي از سير تحول و تركيب مشخصه‌هاي بنيادين (‌كه قابليت‌هاي وب را از اواسط دهه نود به نمايش گذاشته‌اند) و مشخصه‌هاي تكميلي آن (ويكي‌ها وGoogle Maps برخي پديدآورندگان اين مشخصه‌ها هستند) است. در يك جمع‌بندي كلي و بر اساس جنبه‌هايي از وب2 كه در اين نوشتار مورد توجه قرار گرفته‌اند، مي‌توان دو عنوان زير را براي وب2 متصور شد‌:

وب ابري: مشاركت دو سويه در توليد محتوا، كسب‌وكار و ... پويايي، وب را ‌چنان وصف‌ناشدني كرده است كه به ابري متلاطم مي‌ماند.‌

وب شفاف: اين‌كه مي‌توان به گونه‌اي از نرم‌افزارهاي تحت وب استفاده كرد كه تفاوت آن‌ها با نرم‌افزار‌هاي دسكتاپ نا‌محسوس باشد، بدان معنا است كه وب اكنون به‌حدي از تكامل و درجه‌اي از عمق و ژرفا رسيده است كه نقش خود را به عنوان يك بستر براي فراهم كردن چنين قابليت‌هايي كاملا ناپيدا ايفا مي‌كند. وب نويني كه باعث مي‌شود شيوه تعامل سنتي ما با وب به صورت نخ‌نما جلوه نمايد.‌